Một ngày của Ích-chi-an - A-léc-xăng-đơ Rô-ma-nô-vích Bê-li-ép - Ngữ văn 7 Tập 2 Chân Trời Sáng Tạo

1.1.1. Tác giả A-léc-xăng-đơ Rô-ma-nô-vích Bê-li-ép

- Alexander Belyaev (1884-1942)

- Quê quán: thành phố Smolensk, Nga

- Suốt cuộc đời, chiến đấu với căn bệnh gian ác, người đàn ông này đắm mình trong nghiên cứu về văn học, lịch sử, ngoại ngữ và y khoa.

- Tác phẩm chính: Đầu giáo sư Dowell, Chúa Tể Thế giới, Hòn Đảo Tàu Ma, Người cá, Người Đàn Ông Cuối Cùng Đến Từ Atlantis, …

1.1.2. Tác phẩm Một ngày của Ích-chi-an

a. Xuất xứ

- Văn bản Một ngày của Ích-chi-an được trích trong phần một của truyện Người cá, tác phẩm được viết năm 1927.

b. Thể loại: 

- Tác phẩm Một ngày của Ích-chi-an thuộc thể loại truyện khoa học viễn tưởng.

c. Bố cục 

Một ngày của Ích-chi-an có bố cục gồm 2 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “con người đã biến thành cá”: Giới thiệu về người cá Ích-chi-an

- Phần 2: Còn lại: Một ngày dưới biển của người cá Ích-chi-an

d. Tóm tắt tác phẩm

Ích-chi-an được cứu sống và biến thành người cá. Ích-chi-an bơi xuống tới đáy hồ nước. Ích-chi-an nằm ngửa ra và cứ thế trôi theo dòng. Khi giông tố đã dứt, từng đợt sóng chồm lên và dội xuống như thác. Điều này khiến người bình thường sợ hãi nhưng Ích-chi-an lại thích thú. Sau giông bão, biển lại yên, những chú cá đều bơi ra, Ích-chi-an vui vẻ nhìn đàn cá heo đang đùa giỡn… Ích-chi-an sau đó lang thang tìm kiếm và cứu sống những chú cá, sứa, cua, … sắp chết sau cơn giông. Một hồi còi vọng tới, trời sắp sáng, anh phải nhanh chóng quay về nếu không cha sẽ mắng…

1.2.1. Giới thiệu về người cá Ích-chi-an

- Ý tưởng của Belyaeva:

+ Để tạo ra người cá: Belyaeva đã lấy cảm hứng từ những ký ức về cuốn tiểu thuyết của nhà văn Pháp Jean de la Ira và một bài báo về cuộc thử nghiệm ở Argentina: trường hợp một bác sĩ tiến hành nhiều thí nghiệm khác nhau trên người và động vật.

- Bối cảnh trong truyện:

+ Trời sắp sáng

+ Không khí ấm áp, đượm mùi hương của các loại hoa

- Người cá Ích-chi-an:

+ Anh đi trên con đường nhỏ

+ Ở thắt lưng “đung đưa một con dao găm”, “chiếc kính”, “bốn chiếc chân nhái”

+ Anh đeo lên mặt “chiếc kính đen” có hai mắt to, dày, xỏ “bốn chân nhái vào tay chân”, thở hết không khí ra và nhảy xuống hồ nước

+ Những “khe mang bắt đầu hoạt động nhịp nhàng”

→ Con người đã biến thành người cá

Hình tượng nhân vật Ích-chi-an trong văn bản Một ngày của Ích-chi-an

1.2.2. Một ngày dưới biển của người cá Ích-chi-an

- Bắt đầu hành trình một ngày dưới biển của Ích-chi-an:

+ “Mấy động tác thật mạnh đã đưa Ích-chi-an” xuống đáy hồ

+ Anh “bơi thoải mái” trong bóng tối

+ Anh tìm cách vào “đường hầm đầy nước”

+ Anh đi dưới đáy hầm, làn nước ấm theo đường hầm xuôi ra biển, Ích-chi-an “nằm ngửa” mà trôi theo dòng

- Thử thách đầu tiên dưới biển của Ích-chi-an:

+ Thử thách: Giông tố, sóng dữ

+ Phản ứng của người cá: Anh thích thú, “luồn theo sóng chẳng kém gì cá”, anh thích “nhào lộn trong các lớp sóng gần bờ”

- Sau cơn giông:

+ Giông bão đã hết, mưa tạnh, không khí “dễ thở hơn”

+ Tất cả cá, tôm lại “tươi rói”, từ khe đá, bãi san hô, bọt biển, cá con lại bơi ra

+ Ích-chi-an vui vẻ nhìn đám cá heo bạn anh đang “đùa giỡn”

+ Ích-chi-an lang thang tìm kiếm để cứu sống những chú cá nhỏ, sứa, cua, … sắp chết vì cơn sóng dữ vừa nãy

+ Ích-chi-an còn “tập thể dujc”

- Kết thúc một ngày của Ích-chi-an

+ Một hồi còi tử cảng vọng tới, Ích-chi-an nhận thấy đã muộn quá

+ Anh đã vắng mặt “gần 24 tiếng đồng hồ”

+ Anh phải bơi nhanh về vì sợ cha mắng

+ Anh đã bơi về, theo lệnh cha, người cá nằm “ngủ say trên giường”

→ Tác giả có một trí tưởng tượng tuyệt vời khi tạo ra hình ảnh người cá Ích-chi-an. Bước vào hành trình một ngày dưới biển của người cá, ta thấy anh như một đứa trẻ: biết suy nghĩ, biết rong chơi, say mê cảnh đẹp, biết giúp đỡ khi thấy bạn mình gặp nguy hiểm, biết sợ cha mắng khi mải chơi không về nhà, …

1.3.1. Về nội dung

- Văn bản Một ngày của Ích-chi-an đã kể về một ngày thú vị người cá Ích-chi-an: anh thích thú bơi lội, rong chơi dưới nước, anh can đảm trước bão giông, sóng dữ và có tấm lòng tốt bụng khi muốn cứu những chú cá gặp nạn.

1.3.2. Về nghệ thuật

- Yếu tố khoa học viễn tưởng thú vị: Người cá

- Từ ngữ miêu tả sinh động, gợi hình, gợi cảm

Bài tập: Từ văn bản Một ngày của Ích-chi-an - A-léc-xăng-đơ Rô-ma-nô-vích Bê-li-ép, SGK Ngữ văn 7 Tập 2 Chân Trời Sáng Tạo, em hãy viết đoạn văn bày tỏ suy nghĩ về vai trò của biển cả với đời sống của con người.

Hướng dẫn giải:

- Dựa vào nội dung văn bản trên và hiểu biết của cá nhân để tìm các chi tiết nói về vai trò của biển cả với đời sống của con người

- Lên ý tưởng và viết đoạn văn

- Có thể tham khảo những nội dung chính sau:

+ Một số nguồn tài nguyên sinh vật ở vùng biển nước ta: có hơn 160.000 loài và có hơn 10.000 loài thực vật, động vật biển là 32,5 tỷ tấn trong đó loài cá chiếm 86% so với các loài khác

+ Biển cung cấp nguồn hải sản tươi sống với đa dạng loài, hải sản tươi sống còn được đưa đến các nhà hàng phục vụ ẩm thực

+ Biển còn là nguồn tài nguyên khoáng sản vô tận mà các nhà khai khoáng đang khai thác

Lời giải chi tiết:

Môi trường đa dạng bao gồm nhiều thành phần trong đó có con người và biển cả. Từ ngày xưa đến nay biển luôn là nguồn thu nhập sống cho mọi gia đình làng chài. Một số nguồn tài nguyên sinh vật ở vùng biển nước ta: có hơn 160.000 loài và có hơn 10.000 loài thực vật, động vật biển là 32,5 tỷ tấn trong đó loài cá chiếm 86% so với các loài khác. Biển cung cấp nguồn hải sản tươi sống với đa dạng loài, hải sản tươi sống còn được đưa đến các nhà hàng phục vụ ẩm thực của mọi người. Biển còn là nguồn tài nguyên khoáng sản vô tận mà các nhà khai khoáng đang khai thác, nó đa dạng về thể loại trong đó có xăng dầu, dầu đốt phục vụ cho đời sống hàng ngày của con người. Nói vô tận nhưng hiện nay các nguồn tài nguyên này đang dần bị cạn kiệt vì sự khai thác vô số, bên cạnh đó còn do máy móc, thiết bị còn lạc hậu chưa thể khai thác sâu hơn và giá thành của dầu sau khi bán ra thị trường nước ngoài còn rẻ mạc, họ có máy móc hiện đại dầu thô sẽ được lọc thành dầu cung cấp nguồn nhiên liệu phục vụ đời sống nên giá sẽ cao hơn khi chúng ta mua lại. Biển khúc khuỷu, nhiều hòn đảo nhỏ và những dãy núi nhỏ nằm rải rác trên biển do tạo hóa ban tặng làm cho biển của chúng thêm bao phần đẹp như biển Đà Nẵng, Sầm Sơn...đều là những địa danh nổi tiếng với lượt du khách tham gia mỗi năm khá cao và cũng được đón nhận nhiều lượt khách nước ngoài đến thăm. Biển và đại dương chiếm 71% so với tổng thể của trái đất mà các nhà khoa học đã công nhận biển chính là sự sống của con người, sự sống của trái đất. Nhắc đến biển ng ta không khỏi nhắc đến tài nguyên muối, mỗi năm ng dân sản xuất ra hàng ngàn tấn muối nhằm phục vụ đời sống cộng đồng. Không ai có thể kể hết được những lợi ích từ biển cả mang lại cho con người nhưng hiện nay biển cả đang bị ô nhiễm nặng nề chính do những hành động thiếu ý thức của con người, người dân và các nhà máy thải nước thải sinh hoạt, chất hóa học từ các nhà máy khiến nguồn nước bị ô nhiễm nghiêm trọng, các loài sinh vật không có môi trường sống, làm giảm đi nguồn hải sản phong phú. Vì vậy, mỗi người trong chúng ta đang sống hãy suy nghĩ hành động có ý thức sử dụng tiết kiệm nguồn tài nguyên vì nguồn tài nguyên nước ta đang dần bị cạn kiệt, bao vệ môi trường nói chung và môi trường biển bằng cách không xả rác bừa bãi và không thải nước sinh hoạt xuống dòng sông nó sẽ đổ ra biển lớn. Hãy là người khách du lịch có văn minh, không xả rác ra bãi biển. Tuyên truyền mọi người hãy chung tay bảo vệ môi trường biển chính là đang bảo vệ cuộc sống của chính chúng ta trước sự biến đổi của mẹ thiên nhiên. Nhà nước cần có nhiều hành động, chính sách nghiêm khắc hơn nữa để xử phạt những người, những tập thể có hành động làm ô nhiễm môi trường biển và môi trường nói chung. 

- Học xong bài Một ngày của Ích-chi-an - A-léc-xăng-đơ Rô-ma-nô-vích Bê-li-ép, các em cần:

+ Phân tích được ngoại hình và đặc điểm nhân vật người cá Ích-chi-an

+ Phân tích được công việc một ngày dưới biển của người cá Ích-chi-an

Văn bản Một ngày của Ích-chi-an - A-léc-xăng-đơ Rô-ma-nô-vích Bê-li-ép giúp người đọc thả mình vào trí tưởng tượng về chàng trai Ích-chi-an với khả năng bơi lội như loài cá chuyên giúp đỡ những sinh vật bé nhỏ gặp nạn dưới đáy biển. Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm bài soạn dưới đây:

• Soạn bài chi tiết Một ngày của Ích-chi-an

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Tác phẩm Một ngày của Ích-chi-an thể hiện niềm đam mê khám phá của con người với đại dương qua sản phẩm khoa học của một vị giáo sư tận tâm, tốt bụng tạo nên chàng trai người cá luôn đi giúp đỡ các sinh vật dưới biển. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:

---------------------(Đang cập nhật)---------------------