Củng cố, mở rộng Bài 1 - Ngữ văn 7 Tập 1 Kết Nối Tri Thức

a. Để tài 

- Đề tài là phạm vi đời sống được thể hiện trong tác phẩm văn học

- Để xác định đề tài có thể dựa vào loại sự kiện được miêu tả, không gian được tái hiện đề tài, loại nhân vật được đặt ở vị trí trung tâm của tác phẩm

- Một tác phẩm có thể gồm nhiều đề tài, trong đó có một đế tài chính

b. Chi tiết

- Là yếu tố nhỏ nhất tạo nên thế giới hình tượng thiên nhiên, con người, sự kiện,...

- Có tầm quan trọng đặc biệt trong việc đem lại sự sinh động, lôi cuốn cho tác phẩm văn học

c. Tính cách nhân vật

- Tính cách nhân vật là những đặc điểm riêng tương đối ổn định của nhân vật

- Được bộc lộ qua mọi hành động, cách ứng xử, cảm xúc, suy nghĩ, tính cách nhân vật còn được thể hiện qua các mối quan hệ, qua lời kế và suy nghĩ của nhân vật khác

a. Yêu cầu đối với văn bản tóm tắt

- Phản ánh đúng nội dung của văn bản gốc.

- Trình bày được những ý chính, những điểm quan trọng của văn bản gốc.

- Sử dụng các từ ngữ quan trọng của văn bản gốc.

- Đáp ứng được những yêu cầu khác nhau về độ dài của văn bản tóm tắt.

b. Quy trình tóm tắt văn bản theo những yêu cầu khác nhau về độ dài

* Trước khi tóm tắt

- Đọc kĩ văn bản gốc

- Xác định nội dung chính cần tóm tắt

- Xác định nội dung khái quát, cốt lõi của toàn văn bản 

- Tìm ý chính của từng phần hoặc đoạn và xác định quan hệ giữa các phần hoặc các đoạn 

- Tìm các từ ngữ quan trọng 

- Xác định ý chính của văn bản

- Xác định đúng nội dung khái quát, cốt lõi 

- Xác định các phần trong văn bản

- Tìm ý chính của từng phần

- Xác định yêu cầu về độ dài của văn bản tóm tắt 

- Xác định ý lớn và ý nhỏ của văn bản gốc 

- Tùy theo yêu cầu về độ dài của văn bản tóm tắt mà lựa chọn ý lớn hay ý nhỏ từ văn bản gốc

* Viết văn bản tóm tắt

- Sắp xếp các ý chính của văn bản gốc theo một trình tự hợp lí

- Dùng lời văn của em kết hợp với những từ ngữ quan trọng trong văn bản gốc để viết văn bản tóm tắt

- Chú ý bảo đảm yêu cầu về độ dài của văn bản tóm tắt

* Chỉnh sửa

Rà soát, tự chỉnh sửa văn bản tóm tắt của em

Bài tập: Đọc lại văn bản Cô bé bán diêm trang 60 SGK Ngữ văn 6 Tập 1 - Kết Nối Tri Thức, hãy nêu các sự việc tiêu biểu trong truyện và tóm tắt văn bản khoảng 5 đến 10 dòng.

Hướng dẫn giải:

- Đọc lại văn bản Cô bé bán diêm trang 60 SGK Ngữ văn 6 Tập 1 - Kết Nối Tri Thức

- Chọn những chi tiết tiêu biểu nhất và sắp xếp theo cốt truyện

- Dựa vào nội dung yêu cầu và quy trình tóm tắt văn bản theo những yêu cầu khác nhau về độ dài

- Tóm tắt những sự việc chính trong cốt truyện đã nêu thành đoạn văn khoảng 5 đến 10 dòng

Lời giải chi tiết:

Các sự việc tiêu biểu của cốt truyện:

- Trong đêm giao thừa rét mướt, tuyết rơi trắng xóa các con phố và cái lạnh cắt da cắt thịt, khi mà nhà nhà sáng rực ánh đèn cùng mùi thơm của thức ăn tỏa ra khắp ngóc ngách, cô bé phải đi bán diêm.

- 5 lần quẹt diêm của cô bé:

+ Lần thứ nhất, diêm bén lửa rất nhạy, ngọn lửa lúc đầu xanh lam, dần dần biến đi, trắng dần.

+ Khi que diêm thứ hai cháy và sáng rực lên, cô bé thấy bàn ăn sáng trọng, thức ăn ngon, hương thơm hấp dẫn vỗ cùng.

+ Lần thứ ba quẹt diêm, cô bé thấy cây thông noel với hàng ngàn ngọn nến lấp lánh, trang trí bởi những tấm bưu tranh màu sặc sỡ.

+ Lần thứ tư cô bé thấy người bà đã mất xuất hiện với nụ cười dịu dàng.

+ Cuối cùng, cô quẹt hết chỗ que diêm để níu giữ bà, bà hiện lên thật to lớn đẹp lão, hai bà cháu nắm tay nhau bay lên trời.

Tóm tắt truyện: Truyện Cô bé bán diêm kể về cô bé nhà nghèo, mồ côi mẹ, sống qua ngày nhờ công việc bán diêm. Trong đêm giao thừa rét buốt, em đầu trần chân đất lang thang trên phố chưa về. Vì em chưa bán được bao diêm nào, về sợ bố mắng. Vừa lạnh vừa đói, cô bé ngồi nép vào một góc tường rồi khẽ quẹt một que diêm để sưởi ấm. Khi em quẹt que diêm thứ nhất, hiện ra trước mắt em một cái lò sưởi ấm áp. Que diêm thứ hai là một bàn ăn thịnh soạn. Rồi em quẹt que diêm thứ ba, cây thông Nô-en xuất hiện. Quẹt que diêm thứ tư, em gặp người bà nội mà em hết mực yêu quý. Trong em ngập tràn niềm hạnh phúc. Nhưng ảo ảnh đó nhanh chóng tan đi sau sự vụt tắt của que diêm. Em vội vàng quẹt hết cả bao diêm để mong níu bà nội lại. Rồi em thiếp đi. Sáng hôm sau, người ta thấy xác của em ở trên đường phố giá rét.

- Học xong bài Củng cố, mở rộng Bài 1, các em cần:

+ Nắm được các kiến thức trong văn bản

+ Nắm được quy trình và yêu cầu khi tóm tắt văn bản theo những yêu cầu khác nhau về độ dài cụ thể

Bài học Củng cố, mở rộng Bài 1 nhằm hệ thống hóa lại những kiến thức đã học trong Bài 1: Bầu trời tuổi thơ. Từ đó, các em có thể tóm tắt văn bản theo những yêu cầu khác nhau về độ dài cụ thể. Để nắm được nội dung của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn dưới đây:

• Soạn bài chi tiết Củng cố, mở rộng Bài 1

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.