Để các em học sinh có thể dễ dàng hơn trong việc củng cố và hệ thống hóa lại những kiến thức đã học trong Bài 4: Những trải nghiệm trong đời, Học247 xin gửi đến các em bài học Ôn tập (Bài 4) dưới đây. Mời các em cùng tham khảo nhé!
Tóm tắt bài
1.1. Ôn lại nội dung chính những văn bản đã học
- Bài học đường đời đầu tiên: Văn bản miêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng nhưng tính cách kiêu căng xốc nổi đã gây ra cái chết của Dế Choắt . Dế Mèn hối hận và rút ra bài học cho mình.
- Giọt sương đêm: Văn bản kể về Bọ Dừa đến xóm Bờ Giậu để tìm một chỗ trọ. Bọ Dừa đã quyết định ngủ tạm ngoài vòm trúc và trong đêm ấy ông đã cảm nhận được những âm thanh, hình ảnh quen thuộc và đặc biệt là giọt sương đêm rơi khiến ông tỉnh giấc, sực nhớ quê nhà. Sáng hôm sau ông đã quyết định trở về quê.
- Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ: Truyện kể về nhân vật tôi đã được người cha hướng dẫn những cách cảm nhận về cuộc sống, nhắm mắt sờ từng bông hoa rồi tập đoán, ngửi mùi hương và đoán tên hoa, những món quà… Qua đó thấy được tình yêu thương người cha dành cho đứa con.
1.2. Lưu ý khi kể lại một trải nghiệm của bản thân
* Khái niệm và yêu cầu:
- Khái niệm: Kể lại một trải nghiệm của bản thân là kiểu bài trong đó người viết kể về diễn biến của sự việc mà mình đã trải qua và để lại nhiều ấn tượng, cảm xúc.
- Yêu cầu đối với kiểu bài:
+ Dùng ngôi thứ nhất để chia sẻ trải nghiệm của bản thân.
+ Trình bày các sự việc theo trình tự hợp lí.
+ Kết hợp kể và tả.
+ Nêu ý nghĩa trải nghiệm đối với bản thân.
+ Bài văn đảm bảo bố cục:
- Mở bài: Giới thiệu được trải nghiệm.
- Thân bài: Trình bày diễn biến sự việc.
- Kết bài: Nêu được ý nghĩa của trải nghiệm đối với bài viết.
* Các bước viết bài văn kể lại một trải nghiệm của bản thân:
Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết:
- Xác định đề tài: Em có thể hồi tưởng về những kỉ niệm đáng nhớ, ví dụ:
+ Một kỉ niệm sâu sắc với gia đình, bạn bè.
+ Một lỗi lầm của bản thân.
+ Khám phá một vùng đất hoặc quyển sách mới,...
- Thu thập tư liệu: Em hãy tìm tư liệu cho bài viết bằng một số cách sau:
+ Nhớ lại những sự việc, trải nghiệm đã để lại cho em kỉ niệm sâu sắc.
+ Đọc lại câu chuyện Bài học đường đời đầu tiên, Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ để học lại cách các tác giả kể lại trải nghiệm của họ.
+ Tìm những hình ảnh có liên quan đến câu chuyện.
Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý:
- Tìm ý:
+ Không gian, thời gian xảy ra câu chuyện.
+ Trình tự các sự việc, kết quả.
+ Ý nghĩa của trải nghiệm.
+ Kết hợp kể và tả.
- Lập dàn ý:
+ Mở bài: Giới thiệu về câu chuyện sẽ được kể.
+ Thân bài: Kể lại diễn biến của câu chuyện.
- Giới thiệu thời gian, không gian xảy ra câu chuyện và những nhân vật có liên quan.
- Kể lại các sự việc trong câu chuyện.
+ Kết bài: Kết thúc của câu chuyện và cảm xúc của người viết.
Bước 3: Viết bài:
- Viết thành một bài văn hoàn chỉnh. Khi viết cần đảm bảo các yêu cầu đối với kiểu bài Kể lại một trải nghiệm của bản thân.
Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm:
- Chỉnh sửa bài viết theo 3 phần: Mở bài, thân bài và kết bài:
+ Mở bài:
- Dùng ngôi thứ nhất để kể.
- Giới thiệu sơ lược về trải nghiệm.
- Dẫn dắt chuyển ý, gợi sự tò mò, hấp dẫn với người đọc.
+ Thân bài:
- Trình bày chi tiết về thời gian, không gian, hoàn cảnh xảy ra câu chuyện.
- Trình bày chi tiết những nhân vật liên quan.
- Trình bày các sự việc theo trình tự hợp lí, rõ ràng.
- Kết hợp kể và tả.
+ Kết bài: Nêu ý nghĩa của trải nghiệm đối với bản thân.
- Rút kinh nghiệm để bài viết được viết tốt hơn.
* Các bước thực hành kể lại một trải nghiệm của bản thân:
Bước 1: Xác định đề tài, người nghe, mục đích, không gian và thời gian nói
- Đề tài bài nói chính là đề tài của bài viết.
- Để xác định không gian và thời gian nói, người viết cần trả lời câu hỏi: Em sẽ dự định nói ở đâu, trong thời gian bao lâu?
Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý
- Tìm ý:
+ Dựa vào nội dung bài văn, liệt kê các ý chính cần nói.
+ Giới thiệu địa điểm, thời gian xảy ra câu chuyện.
+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc các sự việc trong câu chuyện.
+ Thể hiện suy nghĩ, cảm xúc của mình đối với những sự việc, con người trong câu chuyện.
+ Thể hiện được ý nghĩa của trải nghiệm đối với bản thân.
- Lập dàn ý:
+ Mở bài: Giới thiệu chung về không gian, thời gian xảy ra câu chuyện.
+ Thân bài:
- Thời gian, không gian diễn ra của câu chuyện và những nhân vật có liên quan.
- Kể các sự việc theo trình tự diễn ra của chúng, kết hợp với các yếu tố miêu tả.
+ Kết bài: Trình bày ý nghĩa của trải nghiệm đối với bản thân.
Bước 3: Luyện tập và trình bày
- Khi trình bày bài viết cần:
+ Dùng ngôi kể thứ nhất.
+ Lựa chọn, điều chỉnh từ ngữ cho phù hợp với ngôn ngữ nói.
+ Thay đổi cao độ, tốc độ, âm lượng của giọng nói để thể hiện những nội dung, nhân vật, sự kiện và cảm xúc khác nhau, tạo cảm cảm xúc cho người nghe.
+ Sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ như nét mặt, cử chỉ để diễn tả hành động của các nhân vật trong câu chuyện.
+ Tương tác với người nghe bằng cách nhìn vào mắt họ.
Bước 4: Trao đổi, đánh giá
- Nội dung đánh giá, kiểm tra gồm có:
+ Bài trình bày có đủ ba phần: giới thiệu, nội dung và kết thúc.
+ Câu chuyện kể về trải nghiệm của người nói.
+ Giới thiệu rõ ràng các nhân vật, không gian, thời gian xảy ra sự việc.
+ Câu chuyện kể theo ngôi thứ nhất.
+ Các sự việc kể theo trình tự hợp lí.
+ Kết hợp giữa kể và tả.
+ Trình bày suy nghĩ/bài học rút ra từ câu chuyện.
+ Giọng kể rõ ràng mạch lạc, thể hiện cảm xúc phù hợp.
+ Người nói tự tin, nhìn thẳng vào người nghe, sử dụng giọng kể nét mặt cử chỉ phù hợp.
Bài tập minh họa
Bài tập 1: Em có suy nghĩ gì sau khi học văn bản Giọt sương đêm của Trần Đức Tiến.
a. Hướng dẫn giải:
- Đọc kĩ lại văn bản Giọt sương đêm.
- Suy nghĩ của em có thể kể đến là: Bài học về cội nguồn, sự trân trọng và yêu mến quê hương.
b. Lời giải chi tiết:
Văn bản "Giọt sương đêm" của Trần Đức Tiến đã mở ra cho người đọc những bài học quý giá về quê hương, cội nguồn thân thương của chính bản thân mình. Dưới ngòi bút tài hoa của nhà văn, chân dung của các loài vật hiện lên vô cùng đẹp đẽ, sống động. Bọ Dừa vì mải miết mưu sinh mà quên đi quê hương mình. Đến một ngày vô tình trở thành người khách trọ, khi giọt sương đêm vô tình làm lạnh cổ, vị khách mới sực tỉnh và da diết nhớ về quê hương để rồi vị khách quyết định trở về nơi chôn nhau cắt rốn của mình. Chính guồng quay bất tận của cơm áo gạo tiền đã cuốn con người vào trong những lo toan vụn vặt mà quên đi suối nguồn của yêu thương. Đó chính là khoảnh khắc thức tỉnh của nhân vật và cũng là bài học sâu sắc mà tác giả gửi đến bạn đọc chúng ta. Những ai đang mưu sinh nơi đất khách quê người, những ai vì một lí do nào đó phải xa quê để bươn chải, hãy lắng lòng một chút để nghĩ về mẹ cha, về tổ tông, nguồn cội. Qua văn bản "Giọt sương đêm, bạn đọc không chỉ thấy được thế giới nhiều màu sắc của các loài vật, mà qua sự thức tỉnh của Bọ Dừa, chúng ta còn rút ra bài học cho chính bản thân mình: dù bạn là ai hay ở đâu trên địa cầu này thì hãy luôn nhớ về tổ tông, nguồn cội và quê hương yêu dấu của chúng ta.
Bài tập 2: Tại sao khi kể lại trải nghiệm của bản thân, nhất định phải dùng ngôi thứ nhất để kể?
a. Hướng dẫn giải:
- Ngôi kể thứ nhất xưng "tôi".
- Thử thay bằng ngôi khác xem có hợp lí không?
b. Lời giải chi tiết:
Khi kể lại trải nghiệm của bản thân, nhất định phải dùng ngôi thứ nhất để kể vì:
- Trải nghiệm của bản thân chính là những bài học, kỉ niệm của chính người kể cho nên phải dùng ngôi thứ nhất xưng tôi để kể.
- Dùng ngôi thứ nhất để kể thì câu chuyện về sự trải nghiệm đó thêm chân thực, sống động hơn.
Lời kết
- Học xong bài này, các em cần nắm:
+ Củng cố lại nội dung những văn bản đã học.
+ Nắm được cách viết bài bài văn, thực hành kể lại một trải nghiệm của bản thân.
Soạn bài Ôn tập (Bài 4)
Bài học Ôn tập (Bài 4) dưới đây nhằm giúp các em dễ dàng hơn khi tiến hành ôn lại những kiến thức đã học trong Bài 4: Những trải nghiệm trong đời. Để nắm rõ hơn về những kiến thức này, các em có thể tham khảo bài soạn chi tiết hoặc tóm tắt dưới đây:
Hỏi đáp bài Ôn tập (Bài 4) Ngữ văn 6
Trong quá trình tìm hiểu bài học này, nếu có bất cứ khó khăn gì các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
-- Mod Ngữ văn 6 HỌC247
