Cảm nhận về cái hay, cái đẹp của khổ thơ Cháu nằm trên lúa...

Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè.

Mở đầu bài thơ, tác giả dựng lại khung cảnh, không gian, thời gian buổi gặp gỡ đáng nhớ rất đặt biệt giữa hai chú cháu. ”Ngày Huế đổ máu” vì chiến sĩ ta chiến đấu ác liệt chống giặc Pháp. Hoàn cảnh như thế càng tô đậm thêm tính cách của nhân vật Lượm.

2.
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng…

Trang phục của Lượm cũng giống như trang phục của các chiến sĩ khác. Nhưng Lượm còn bé nên cái xắc đeo bên mình trông xinh xinh. Chiếc mũ ca lô đội lệch bộc lộ vẻ tinh nghịch và hiếu động. Lượm được nhà thơ miêu tả với tấm lòng yêu mến chân thành. Dáng Lượm loắt choắt, đã nhỏ lại gầy nhưng nhanh nhẹn và tinh nghịch. Chân thì thoăn thoắt, rất nhanh và rất nhẹ. Đầu nghênh nghênh, lúc nghiêng bên này, lúc nghiêng bên kia. Nhịp thở nhanh gợi lên hình ảnh chú bé vui tươi, nhí nhảnh, yêu đời. Đặc điểm bên ngoài phần nào đã thể hiện tính cách bên trong của Lượm. Ca lô không chịu đội thẳng mà đội lệch. Miệng luôn huýt sáo vang. Lượm chẳng khác nào như con chim chích bé nhỏ nhảy trên đường làng.

3.
Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà

Vì bấy giờ, cái gian khổ của kháng chiến trường kì chưa tới. Mọi người đang sống trong không khí phấn khởi hào hứng của độc lập, tự do sau Cách mạng tháng Tám. Cái vui của Lượm bắt đầu từ niềm vui của đất nước, của dân tộc. Lượm vui trong lòng, vui ngoài nét mặt, dáng điệu, cử chỉ, lời nói. Tưởng chừng cái xắc cũng vui lây, cũng nhún nhảy theo nhịp chân của chú bé. Đeo xắc là dấu hiệu của người làm cán bộ. Lượm thấy oai lắm, ra vẻ lắm nên tỏ ra rất tự hào.

4.
Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân

Hình ảnh Lượm lúc chia tay tác giả thật đẹp và đầy sức sống.

Thôi chào đồng chí!

Câu “Thôi chào đồng chí!” rất tinh nghịch, dí dỏm, mà cùng rất nghiêm túc, bởi Lượm đã tham gia kháng chiến. Ngoài ra cũng mang dấu ấn của niềm vui.

5.
Khi nghe tin Lượm hi sinh, tác giả đau đớn thốt lên “Ra thế Lượm ơi!…”
Kỉ niệm về cuộc gặp gỡ với chú bé liên lạc còn tươi nguyên trong lòng nhà thơ thì bỗng dưng có tin chẳng lành. Câu thơ bình thường bỗng nhiên bị ngắt làm đôi. Ám hiệu ngập ngừng và dấu chấm than thể hiện tâm trạng ngạc nhiên và xúc động đến bàng hoàng.

6.
Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao

Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề thượng khẩn
Sợ chi hiểm nghèo

Tác giả hình dung ra tình huống hi sinh của Lượm thật cụ thể. Cũng như bao lần đi làm nhiệm vụ, Lượm dũng cảm, nhanh nhẹn, hăng hái và đầy quyết tâm, không nề nguy hiểm:

7.
……………………
……………………
…………………..
…………………..

Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng máu tươi!

Tác giả hình dung lại sự việc mà tưởng chừng như đang tận mắt chứng kiến cái giây phút đau đớn ấy nên không kiềm chế được, tự đáy lòng bật thốt lên tiếng kêu đau đớn. Câu thơ như tiếng nấc nghẹn ngào đầy xót thương trước cái chết bất ngờ của người chiến sĩ nhỏ. Chú bé đã hi sinh anh dũng giữa tuổi thiếu niên hồn nhiên, tươi trẻ đầy hứa hẹn. Nhà thơ không dừng lâu ở nỗi đau xót mà ông cảm nhận rằng sự hi sinh của Lượm rất đỗi thiêng liêng, cao cả. Chú như một thiên thần bé nhỏ yên nghỉ trên cánh đồng quê hương.

8.
Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng…

Lượm đã hóa thân vào đất mẹ. Bao quanh Lượm là sự sống mơn mởn đang lên. Hương lúa thơm như mùi sữa mẹ. Sự hi sinh của Lượm vô cùng nhẹ nhàng, thanh thản.

9.
Lượm ơi, còn không?

Tác giả đã sử dụng câu hỏi tu từ được tách ra thành một khổ thơ riêng có tác dụng nhấn mạnh, tả nỗi đau đớn xót xa, nhớ tiếc khôn nguôi .

10.

Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng…

Hai khổ thơ cuối lặp lại như một điệp khúc khắc sâu hình ảnh đẹp đẽ của Lượm trong tâm hồn mọi người.

KB:
Lượm là bài thơ hay viết về tuổi nhỏ Việt Nam vừa hồn nhiên, vừa dũng cảm. Em thấy Lượm là tấm gương sang, để thanh thiếu niên thế hệ sau noi theo.