Suy nghĩ câu: Khi có lỗi, người tử tế thì sẵn sàng nhận lỗi, kẻ ti tiện chỉ tìm cách đổ lỗi?

Người tử tế là người có cái tâm đẹp, có lòng chăm sóc đến mọi người, chu đáo, tươm g tất trong mọi quan hệ và ứng xử đầy tình người. Con người tử tế là con người hiền lành, tình nghĩa được ưa chuộng.

Kẻ ti tiện là loại người có tâm địa nhỏ nhen, hèn hạ, bị đồng loại coi khinh, coi thường và xa lánh. Ý kiến trên đây rất chính xác khi đưa ra một tình huống “khi có lỗi” để nhận diện, khám phá, sự tốt / xấu, sự đáng trọng / đáng khinh của người tử tế và kẻ ti tiện.

Tại sao khi có lỗi người tử tế sẵn sàng nhận lỗi? Người tử tế có cái lòng lành, có cái tâm sáng, có cái đức tốt nên rất phục thiện. Trước lỗi lầm, khuyết điểm của bản thân, họ thành tâm xin lỗi, rồi hết lòng sửa chữa, lấy đó làm bài học “xương máu” cho đời mình. Sẵn sàng nhận lỗi và quyết tâm khắc phục lỗi lầm là để tu dưỡng đạo đức, tư cách, làm cho bản thân ngày một tốt đẹp hơn. Sẵn sàng nhận lỗi khác nào ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong.

Một sĩ quan biên phòng trên đường về bản họp bàn công tác sản xuất, nhưng gặp mưa lũ. Người ướt như chuột lột, bà con thấy anh đến vỗ tay hoan hô. Anh cất lời xin lỗi vì đến muộn. Các mệ nói với nhau: “Cán bộ tốt tâm!” (Báo Công an biên phòng). Một học sinh Tiểu học lúc chơi đùa vô tình xô bạn ngã, đã chạy lại ôm lấy bạn, vừa xin lỗi vừa lấy tay vuốt áo quần cho bạn. Chỉ có những người tử tế mới có lời nói ấy, cử chỉ ấy.

Trái lại, kẻ ti tiện lòng dạ thì đen tối, tư cách thì méo mó, cách sống thì “khép kín”, nhưng lúc nào cũng muốn tỏ vẻ ta đây! Gây ra lỗi lầm thì họ chỉ tìm cách đổ lỗi cho người khác, “phủi tay” xong là an toàn vô sự! Họ xảo quyệt tìm đủ mọi mánh khóe để bảo vệ mình, bảo vệ uy tín mình trước đồng loại. Ở đâu ta cũng có thể bắt gặp loại người ti tiện này. Ớ bến xe, bến tàu, cổng bệnh viện,… có đủ loại kẻ ti tiện, đó là lũ “cò” đáng sợ! “tranh công, đổ lỗi” là hành động của bọn quan chức tha hóa, của những “ông dân” cực kì ti tiện. Kẻ ti tiện tìm cách đổ lỗi vì sợ bị tai tiếng, sợ mất chức, mất quyền. Thậm chí, kẻ ti tiện còn “gắp lửa bỏ tay người" (tục ngữ). Các vụ án oan, oán sai mà báo chí nói đến cho ta thấy rõ bộ mặt ghê tởm của kẻ ti tiện!

Người tử tế là người sống có văn hóa, giàu tình thương. Họ là con người mới đáng kính, đáng yêu, đáng trọng. Những cháu ngoan Bác Hồ, những thanh niên tình nguyện, v.v… theo tôi, đó là những gương sáng, những người tử tế trong cuộc đời. Sống gần gũi, học tập và noi gương người tử tế, để mỗi chúng ta sống đẹp hơn, sống tốt hơn. Đồng thời, mỗi chúng ta, nhất là tuổi trẻ phải biết xa lánh kẻ ti tiện. Suy nghĩ ý kiến trên đây về người tử tế, về kẻ ti tiện, tôi càng thêm thấm thía bài học “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” mà ông bà thường nhắc nhở.

Trong cuộc sống, hành vi ứng xử trước sự việc xảy ra, của mỗi người đều không giống nhau. Sự khác biệt đó thể hiện đạo đức, nhân cách từng người. Ý kiến sau đã chỉ rõ cách ứng xử của người tử tế và kẻ ti tiện khi có lỗi: “Khi có lỗi, người tử tế thì sẵn sàng nhận lỗi, kẻ ti tiện chỉ tìm cách đổ lỗi”.

Tại sao khi có lỗi, người tử tế thì sẵn sàng nhận lỗi? Tại sao khi có lỗi, kẻ ti tiện chỉ tìm cách đổ lỗi?

Người tử tế là người có đạo đức tốt, cách sống đẹp, cách ứng xử văn minh lịch sự, được mọi người nể trọng. Còn kẻ ti tiện là loại người xấu tính, phẩm hạnh kém, hèn hạ, nhỏ nhen, bị đồng loại coi thường, coi khinh!

Ngày xưa, bậc quân tử thì được coi trọng; kẻ tiểu nhân thì bị coi khinh. Xã hội ngày nay cũng có người tử tế được quý mến, còn kẻ ti tiện, chẳng ai dám gần.

“Nhân sinh vô thập toàn” – người xưa đã nhận xét như vậy. Ai cũng có thể có lỗi này, lỗi nọ. Người tử tế có lỗi vì sơ suất hoặc khách quan mà mắc phải. Với tấm lòng trung thực, có lòng tự trọng và biết tôn trọng người, người tử tế sẵn sàng nhận lỗi, không né tránh, không phân bua phải trái. Họ lễ phép, họ chân thành nói: “Xin lỗi". Đi đường, do vô ý gây ra va quệt, người tử tế không hề bỏ chạy, họ dừng lại, xuống xe tìm cách giúp đỡ người bạn đường, xin lỗi hoặc bồi thường (nếu có thiệt hại).

Sẵn sàng nhận lỗi, nhận khuyết điểm, tìm cách sửa chữa là để tự hoàn thiện nhân cách, rút ra bài học để ngày một tốt đẹp hơn. Cán bộ thực sự là công bộc của dân, họ sẵn sàng xin lỗi nhân dân, sẵn sàng nhận trách nhiệm, hoặc đền bù, hoặc tìm cách giải quyết thấu tình đạt lý. Họ được nhân dân quý mến và tin cậy. 

Tại sao, khi có lỗi, kẻ ti tiện chỉ tìm cách đổ lỗi? Kẻ ti tiện chỉ biết mình chẳng hề biết người! Họ đổ lỗi cho người khác, hoặc tìm đủ mọi mánh khóe để chống chế, để đổ vấy cho đồng loại. Khi có thành tích thì kẻ ti tiện, kẻ ranh ma giành lấy, khi có lỗi lầm, khuyết điểm thì kẻ ranh ma né tránh hoặc phủi tay. Thành ngữ “tranh công, đổ lỗi” nhằm vạch mặt kẻ ti tiện trong xã hội.

Báo chí nói đến nhiều vụ án oan, oán sai, hoặc các vụ cưỡng chế về nhà đất? Hầu như ở địa phương nào cũng có. Vụ án xử oan ông Nguyên Thanh Chấn ở Bắc Giang phạm tội giết người, với mức án chung thân, cho đến nay vẫn chưa thấy vị quan chức nào thành khẩn xin lỗi, nhận lỗi! (Sau 10 năm ông Chấn đi tù, nay đã trở về nhà!).

Không chịu nhận lỗi, che giấu lỗi, kẻ ti tiện sợ mất uy tín trước cộng đồng, thậm chí sợ mất chức, mất quyền! Nào có thấy “ông cán bộ thoái hóa đạo đức” nào xin từ chức!

Kẻ ti tiện hám danh hám lợi đạo đức giả, nên khi đã có lỗi, hắn tìm đủ mọi cách “gắp lửa bỏ tay người”. Xây dựng xã hội mới văn minh, tiến bộ là để xây dựng con người có văn hóa, không chí lao động tốt, mà còn có cách ứng xử tốt đẹp. Biết nhận lỗi và tìm mọi cách sửa lỗi mới là người tử tế, người có văn hóa.

Tuổi trẻ phải biết nhận mặt kẻ ti tiện, xa lánh kẻ ti tiện; luôn luôn tu dưỡng đạo đức, nhân cách để trở thành người tử tế, sống đẹp, sống đàng hoàng trước đồng loại. Là một học sinh, một đoàn viên, tôi muốn trở thành một người tử tế.