Đến thế kỉ XVI - XVII nước ta đã có quan hệ buôn bán với thương nhân những nước nào? Mối quan hệ này có ý nghĩa gì đối với sự phát triển của nền kinh tế đất nước?

- Quan hệ buôn bán với:

+ Châu Á: Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, các nước Đông Nam Á.

+ Châu Âu: Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Hà Lan, Anh, Pháp.

  - Ý nghĩa:

+ Tạo điều kiện cho các sản phẩm thủ công truyền thống của ta như: tơ lụa, gốm sứ có điều kiện gia tăng về số lượng và chất lượng.

+ Nhân dân có điều kiện tiếp xúc với hàng thủ công của các nước.

+ Việc trao đổi buôn bán giữa nước ta với các nước tạo điều kiện cho thủ công nghiệp, thương nghiệp phát triển → tạo điều kiện cho nền kinh tế phát triển.