Chứng minh nhận định Thi đua là tiến bộ, còn ganh đua là gây mất đoàn kết

Đặt vấn đề này vì trong phong trào thi đua đâu đó vẫn còn mang nặng tính chất… ganh đua.

Trong một lần tìm hiểu các mô hình tuyên truyền về công tác bầu cử trưởng ấp, khu vực, chỉ định phó trưởng ấp, khu vực nhiệm kỳ 2018-2023; bầu thành viên ban thanh tra nhân dân cấp xã nhiệm kỳ 2018-2020, ở xã nọ có mô hình tuyên truyền rất hay và không “đụng hàng” với các xã khác. Ngỏ ý viết bài về mô hình này nhưng một lãnh đạo xã lại không muốn cho đăng báo. Họ giải thích rằng nếu đăng báo thì các xã khác sẽ biết và “nhảy vô” làm khiến họ mất điểm thi đua.

Đặt vấn đề này vì trong phong trào thi đua đâu đó vẫn còn mang nặng tính chất… ganh đua.

Trong một lần tìm hiểu các mô hình tuyên truyền về công tác bầu cử trưởng ấp, khu vực, chỉ định phó trưởng ấp, khu vực nhiệm kỳ 2018-2023; bầu thành viên ban thanh tra nhân dân cấp xã nhiệm kỳ 2018-2020, ở xã nọ có mô hình tuyên truyền rất hay và không “đụng hàng” với các xã khác. Ngỏ ý viết bài về mô hình này nhưng một lãnh đạo xã lại không muốn cho đăng báo. Họ giải thích rằng nếu đăng báo thì các xã khác sẽ biết và “nhảy vô” làm khiến họ mất điểm thi đua.

Biết vị lãnh đạo này chưa… thông lắm về ý nghĩa của công tác thi đua nên tôi cố gắng dùng lý lẽ giải thích, đại loại là thi đua để cùng nhau tiến bộ, cùng nhau thực hiện hiệu quả hơn nhiệm vụ chính trị chung; nếu mô hình này có hiệu quả và được nhân rộng ra toàn huyện sẽ giúp công tác tuyên truyền đạt kết quả cao hơn… Cuối cùng, vị này cũng hiểu !

Tôi có người quen là cán bộ trong Ban Thi đua - Khen thưởng, Sở Nội vụ. Người này nói các cuộc họp để bình xét kết quả các cụm, khối thi đua cuối năm đều rất… sôi nổi, vì mỗi đơn vị đều muốn cộng thêm điểm cho mình, hạ điểm đơn vị khác để giành… phần thắng thi đua. Thậm chí còn tranh cãi nảy lửa qua lại chỉ vì 1 hoặc 2 điểm số, biến không khí thi đua trở thành sự… ganh đua khốc liệt.

Phát biểu tại Hội nghị tổng kết phong trào thi đua yêu nước năm 2017 và phát động phong trào thi đua năm 2018, ông Lê Tiến Châu, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Chủ tịch Hội đồng Thi đua - Khen thưởng tỉnh, từng nói: “Trong thi đua khối và cụm, các đơn vị, địa phương chưa thể hiện tinh thần giao lưu, học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm, từng lúc có dấu hiệu chạy theo thành tích, thiếu công khai, minh bạch”.

Qua các dẫn chứng trên để thấy phong trào thi đua đâu đó vẫn còn mang nặng tính chất… ganh đua, đi ngược lại với ý nghĩa, tính chất tốt đẹp của công tác thi đua là cùng nhau tiến bộ; là công cụ để thúc đẩy mỗi cơ quan, đơn vị hay cá nhân nỗ lực thực hiện đạt kết quả cao hơn nhiệm vụ được giao; là khuyến khích, cổ vũ cho sự suy nghĩ, tìm tòi, sáng tạo nên những mô hình mới, cách làm hay để nhân rộng.

Khi cơ quan, đơn vị hay cá nhân nào đó có cách làm mới, tìm tòi ra cách làm hay thì đó là điều vinh dự và được mọi người công nhận, trân trọng, nhưng sẽ càng đáng quý hơn nếu sẵn sàng chia sẻ những điều đó cho mọi người cùng áp dụng thực hiện để nâng cao hơn hiệu quả công việc, năng suất lao động trên cùng một nhiệm vụ. Điều đó khẳng định hơn giá trị căn nguyên tốt đẹp của phong trào thi đua yêu nước.

Nếu có ý định giấu giếm cái hay của mình để giành thứ hạng cao trong thi đua thì chỉ là có ý nghĩ cục bộ, thiếu tinh thần thi đua chân chính. Chưa kể đó còn là tiền lệ xấu, bởi nếu ai cũng có suy nghĩ ấy sẽ kìm hãm tính hiệu quả của các phong trào thi đua.

Dẫu biết cơ quan, đơn vị, địa phương nào đạt thứ hạng cao trong thi đua là chuyện đáng… nở mặt nở mày, nhưng chỉ vì điều này mà dẫn đến mâu thuẫn, tranh luận quyết liệt về điểm số khi bình xét kết quả thi đua thì có nên chăng? Đôi khi mỗi cơ quan, đơn vị, địa phương quyết tâm tranh luận, giành giật từng điểm số cho mình nhưng không phù hợp với tình hình thực tế trong phong trào thi đua chung, dẫn đến những đòi hỏi vô lý. Để rồi…

Qua đây cũng cần lưu ý về vai trò, trách nhiệm của cơ quan phụ trách tổ chức các phong trào thi đua. Cụ thể là phải xây dựng kế hoạch, tiêu chí thi đua rõ ràng, sát hợp với từng phong trào thi đua; trong bình xét kết quả phải công tâm, minh bạch, nơi nào có phong trào thi đua mạnh mẽ, đều khắp thì khen nhiều, phong trào thi đua xuất sắc thì khen cao. Một khi khen thưởng đúng người, đúng việc góp phần khuyến khích, cổ vũ và tạo sự lan tỏa mạnh mẽ trong phong trào thi đua yêu nước.

Tóm lại, muốn phong trào thi đua đạt kết quả cao thì các cơ quan, đơn vị, địa phương hay mỗi cá nhân phải có nhận thức đầy đủ và tâm thế đúng đắn về vai trò của mình. Hãy nghĩ thi đua là cơ hội để mỗi cơ quan, đơn vị, địa phương hay các cá nhân cùng nhau… thi đua để thực hiện tốt hơn chức trách, nhiệm vụ, trong đó cũng cần đề cao sự giao lưu, học hỏi, chia sẻ, nhân rộng những cách làm hay, mô hình mới.

Chưa hết, nội dung, mục tiêu phong trào thi đua phải được cụ thể hóa, phù hợp với thực tế và gắn với trách nhiệm của người đứng đầu. Có vậy thì phong trào thi đua mới được triển khai có hiệu quả và trở thành động lực quan trọng thúc đẩy tỉnh nhà phát triển !

Tục ngữ là một bộ phận trong kho tàng văn học dân gian, được xem là túi khôn của nhân loại, bời vì đó là những bài học trí tuệ sâu sắc của người xưa được đúc kết bằng những câu nói ngắn gọn. Chúng ta có thế tìm thấy ở đấy những kinh nghiệm sống trong thực tế và những bài học về luân lý đạo đức. Ngay từ xa xưa, cha ông ta vẫn thường nhắc nhở thế hệ đi sau phải có tình cảm trân trọng biết ơn đối với những người đã tạo dựng thành quả cho mình. Lời khuyên nhủ ấy được gởi gắm trong câu tục ngữ giàu hình ảnh:

"Uống nước nhớ nguồn"

Chúng ta có suy nghĩ như thế nào khi đọc lời khuyên dạy của tiền nhân? "Nguồn" là nơi xuất phát của dòng nước, mạch nước từ núi, từ rừng ra suối, ra sông rồi đổ ra biển cả mênh mông, không bao giờ cạn. Thứ nước khởi thủy đó trong mát, tinh khiết nhất. Khi ta uống dòng nước làm vơi đi cơn khát thì phải biết suy ngẫm đến nơi phát xuất dòng nước ấy. Từ hình ảnh cụ thể như vậy, người xưa còn muốn đề cập đến một vấn đề khái quát hơn."Nguồn" có thể được hiểu chính là những người đã tạo ra thành quả về vật chất, tinh thần cho xã hội. Còn "uống nước" đó chính là sử dụng, đón nhận thành quả ấy. Câu tục ngữ nhằm khuyên nhủ chúng ta phải biết ơn những người đã tạo dựng thành quả cho mình trong cuộc sống.

Thật vậy, trong cuộc sống, không có hiện tượng nào là không có nguồn gốc, không có thành quả nào mà không có công lao của một ai đó tạo nên, tất cả mọi thành quả đều phần lớn do công sức lao động của con người làm ra. Ta không thể tự tạo mọi thứ từ đôi tay,khối óc của mình cho nên ta phái nghĩ đến những ai đã tạo ra nó. Mặt khác, người tạo ra thành quả phải đổ mồ hôi công sức, thậm chí phải chịu phần mất mát hy sinh. Trong khi đó người thụ hưởng thì không bỏ ra công sức nào cả,vì lẽ đó chúng ta phải biết ơn họ. Đó là sự công bằng trong xã hội.

Hơn nữa, lòng biết ơn sẽ giúp ta gắn bó với cha anh, với tập thể tạo ra một xã hội thân ái, kết đoàn. Cuộc sống sẽ tốt đẹp biết bao nêu truyền thống ấy được lưu giữ và xem trọng. Con người sống ân nghĩa sẽ được người khác quý trọng, được xã hội tôn vinh.

Ngược lại, thiếu tình cảm biết ơn, sống phụ nghĩa quên công, con người trở nên ích kỉ, vô trách nhiệm, những kẻ ấy sẽ bị ngưòi đời chê trách, mỉa mai, bị gạt ra ngoài lề xã hội và lương tâm của chính họ sẽ kết tội.

Bên cạnh đó, ta thấy "Uống nước nhớ nguồn" còn là đạo lí của dân tộc, là lẽ sống tốt đẹp từ bao đời nay cho nên thế hệ đi sau cần kế thừa và phát huy. Bài học đạo đức làm người ấy cứ trở đi trở lại trong kho tàng văn học dân gian: "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây", "Uống nước nhớ người đào giếng", "Đường mòn ân nghĩa chẳng mòn", "Ai mà phụ nghĩa quên công, thì đeo trăm cánh hoa hồng chẳng thơm"...

Thật đáng chê trách cho những ai còn đi ngược lại với lẽ sống cao thượng ấy. Sống dưới mái ấm gia đình, có những người con vẫn chưa cảm nhận hết công sức của đấng sinh thành, họ thản nhiên tiêu xài hoang phí những đồng tiền phải đánh đối bằng những giọt mồ hôi, nước mắt của cha mẹ, thậm chí còn có kẻ đã ngược đãi với cả những người đã tạo dựng ra mình. Dưới mái học đường, nhiều học sinh vẫn còn xao lãng với chuyện học hành. Đó là gì, nếu không phải là vô ơn với thầy cô? Trong xã hội cũng không ít kẻ "uống nước" nhưng đã quên mất "nguồn".

Câu tục ngữ là lời khuyên nhủ chân tình: con người sống phải có đạo đức nhân nghĩa, thủy chung, vừa là lời ca ngợi truyền thống đạo lí lâu đời của dân tộc Việt. Nó còn là hồi chuông cảnh tỉnh đối với ai đã đối xử một cách vô ơn bạc nghĩa với những người đã tạo ra thành quả cho mình hưởng thụ. Học tập câu tục ngữ này, cụ thể là phải biết ơn, bảo vệ và sử dụng có hiệu quả những gì mà người khác tạo dựng. Là một người con trước hết ta phải biết khắc ghi công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ, còn là một người học sinh, biết ơn công ơn dạy dỗ của các thầy cô giáo, sự giúp dỡ của tập thể lớp, trường. Sống trong cuộc đời, ta phải biết khắc ghi công ơn những ai đã cưu mang, giúp đỡ mình khi gặp hoạn nạn khó khăn. Suy rộng ra là con cháu vua Hùng, thuộc dòng dõi Lạc Hồng, ta phải biết tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng của dân tộc. Thừa hưởng cuộc sống tự do, thanh bình phải biết khắc ghi công ơn của các anh hùng liệt sĩ, khi "bưng bát cơm đầy", ta phải cảm hiểu "muôn phần đắng cay" của những người nông dân... Không chỉ biết ơn đối với những lớp người đi trước, ta còn phải ý thức quý trọng giữ gìn những giá trị mà quá khứ đã tạo nên bằng mồ hôi, nước mắt và xương máu, tiếp tục phát triển các thành quả của quá khứ. Nói như Bác: "Các vua Hùng đã có công dựng nước Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước". Trong tương lai, hãy đem tài năng của mình ra xây dựng quê hương, hàn gắn vết thương chiến tranh đó chính là cách "trả ơn" quý báu nhất.

Đồng thời còn phải biết đấu tranh chống lại những biểu hiện vô ơn "ăn cháo đá bát", có thế xã hội sẽ tốt

đẹp hơn. Mỗi con người sẽ sống chan hòa với nhau bằng những tình cảm chân thành hơn.

Qua việc sử dụng câu tục ngữ ngắn gọn, ngôn ngữ giản dị, hình ảnh cụ thể mà ý nghĩa thật vô cùng sâu sắc, người xưa đã khuyên nhủ thế hệ đi sau phải biết nhớ ơn những ai đã tạo dựng thành quả cho mình trong cuộc sống để từ đó khéo léo nhắc nhở, cảnh tinh những kẻ còn có lối sống bất nghĩa vô ơn. Mặc dù trái qua bao thâm trầm của thời đại, ý nghĩa câu tục ngữ trên vẫn sống mãi với thời gian...Đọc lại lời dạy của tổ tiên, ta không khỏi tự nhủ với lòng mình. Không bao giờ trở thành kẻ sống thiếu trách nhiệm đối với xã hội, sống và làm việc xứng đáng với đạo lí và truyền thống dân tộc, sống chân thành trọn nghĩa trọn tình, có trước có sau.