GDCD 7 Cánh Diều Bài 12: Quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình

Gia đình là nơi ta tìm về, là điểm tựa của mỗi người. Mỗi người cần thực hiện nghĩa vụ của bản thân đối với ông bà, cha mẹ và anh chị em trong gia đình bằng những việc làm cụ thể.

Câu hỏi: Trong bài hát Nhà là nơi của nhạc sĩ Nguyễn Hải Phong có đoạn:

“... Nhà là nơi bố đồng tình cùng con lao vào bếp

Mẹ vừa nếm đã tươi cười đồ ăn ngon được phết

Bố đi làm đã về nhớ lắm con ôm cái nghe

Nhà là nơi ấm êm lắm tình thương mến thương

Lớn con phải đỡ đần những tháng năm mẹ ân cần

Nhà là nơi chúng ta sớt chia nhau suốt đời...”

Ca từ của bài hát gợi cho mỗi chúng ta những cảm xúc nhất định về một mái ấm gia đình. Em và các bạn hãy tìm những ca từ trong bài hát gắn với quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình.

Trả lời:

- Bố đồng tình, mẹ nếm đồ ăn, bố đi làm, con ôm bố, can phải đỡ đần bố mẹ, sớt chia nhau…

Câu 1: Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và thảo luận.

a) Em hãy liên kết các hình ảnh trên thành một câu chuyện về mối quan hệ trong gia đình và vai trò của gia đình đối với mỗi thành viên.

b) Theo em, gia đình là gì? Gia đình có vai trò như thế nào đối với mỗi người?

Trả lời:

Yêu cầu a) Gia đình là nơi mỗi đứa trẻ được sinh ra và lớn lên, là nơi nuôi dưỡng mỗi con người. Gia đình cùng ta trải qua những đắng cay ngọt bùi, chia sẻ vui buồn trong cuộc sống. Mỗi người rồi sẽ đi xa, nhưng gia đình thì luôn còn đó chờ ta trở về.

Yêu cầu b) Gia đình là tập hợp những người gắn bó với nhau do hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng, làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ giữa họ với nhau theo quy định của pháp luật.

Đối với mỗi người, gia đình chính là mái ấm yêu thương, là nơi hình thành và nuôi dưỡng nhân cách, là chỗ dựa vững chắc cho mọi thành viên.

Câu 2: Em hãy đọc các thông tin trang 62, SGK GDCD 7 Cánh Diều và trả lời câu hỏi.

a) Theo em, Bác Hồ muốn nhấn mạnh điều gì trong thông tin trên?

b) Em hãy cho biết gia đình có vai trò như thế nào đối với xã hội?

Trả lời:

Yêu cầu a) Bác Hồ muốn nhấn mạnh về tầm quan trọng của sự hạnh phúc, tốt đẹp, ấm êm của một gia đình. Gia đình tốt thì xã hội mới tốt.

Yêu cầu b) Đối với xã hội, gia đình có vai trò quan trọng trong việc giữ gìn, phát huy những truyền thống tốt đẹp của quê hương, dân tộc. Mỗi một gia đình tốt là một tế bào lành mạnh cho xã hội.

- Gia đình là tập hợp những người gắn bó với nhau do hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng, làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ giữa họ với nhau theo quy định của pháp luật. - Đối với mỗi người, gia đình chính là mái ấm yêu thương, là nơi hình thành và nuôi dưỡng nhân cách, là chỗ dựa vững chắc cho mọi thành viên. - Đối với xã hội, gia đình có vai trò quan trọng trong việc giữ gìn, phát huy những truyền thống tốt đẹp của quê hương, dân tộc. Mỗi một gia đình tốt là một tế bào lành mạnh cho xã hội.

Câu 1: Em hãy đọc các thông tin, trường hợp trang 63 SGK GDCD 7 Cánh Diều và trả lời câu hỏi.

a) Em hãy dựa vào những nội dung trong thông tin để nhận xét về suy nghĩ và hành động của các thành viên trong gia đình H.

b) Theo em, pháp luật nước ta quy định như thế nào về quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng, giữa cha mẹ và con?

Trả lời:

Yêu cầu a)

- H là một người con rất ngoan và hiếu thảo, thương mẹ và làm tròn bổn phận của một đứa con.

- Trong khi bố H thương con nhưng lại chưa làm tròn bổn phận của bản thân trong gia đình, chưa làm tròn trách nhiệm của một người chồng, người cha.

Yêu cầu b)

- Vợ, chồng bình đẳng với nhau, có quyền, nghĩa vụ ngang nhau về mọi mặt trong gia đình.

- Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ nuôi dạy con thành những công dân tốt, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con, tôn trọng con; không được phân biệt dối xử giữa các con; không được ngược đãi, xúc phạm, ép buộc con làm điều trái đạo đức, trái pháp luật.

- Con có quyền được cha mẹ thương yêu, tôn trọng; có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ.

Câu 2: Em hãy đọc câu chuyện BÀ VÀ CHÁU trang 64, 65 SGK GDCD 7 Cánh Diều và trả lời câu hỏi.

a) Em hãy cho biết câu chuyện trên đã nói đến những mối quan hệ nào trong gia đình của Ninh? Em có nhận xét gì về suy nghĩ, việc làm của bà cháu Ninh?

b) Theo em, pháp luật nước ta quy định như thể nào về quyền và nghĩa vụ giữa ông bà và cháu?

Trả lời:

Yêu cầu a)

- Câu chuyện trên đã nói về mối quan hệ giữa bà và Ninh, giữa bố mẹ và Ninh.

- Bà của Ninh là một người vô cùng yêu thương cháu vô bờ bến, lo lắng chăm sóc cho cháu từng bữa ăn giấc ngủ. Còn Ninh là một đứa trẻ ngoan ngoẵn, nghe lời bố mẹ và bà, vô cùng hiếu thảo và yêu thương bà của mình.

Yêu cầu b)

- Ông bà có quyền và nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục cháu, sống mẫu mực và nêu gương tốt cho con cháu.

- Cháu có nghĩa vụ kính trọng, chăm sóc, phụng dưỡng ông bà.

Câu 3: Em hãy đọc các câu ca dao, tục ngữ trang 65 SGK GDCD 7 Cánh Diều và trả lời câu hỏi.

a) Em hãy cho biết các câu ca dao, tục ngữ trên có ý nghĩa như thế nào đối với anh chị em trong gia đình.

b) Theo em, quyền và nghĩa vụ của anh chị em trong gia đình được thể hiện như thế nào trong các câu ca dao, tục ngữ trên?

Trả lời:

Yêu cầu a) Các câu ca dao tục ngữ đã thể hiện tình yêu thương, che chở, đùm bọc lẫn nhau của anh chị em và tầm quan trọng của việc hòa thuận với nhau giữa anh chị em trong gia đình.

Yêu cầu b) Anh, chị, em có quyền và nghĩa vụ thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ nhau; có quyền, nghĩa vụ nuôi dưỡng nhau trong trường hợp không còn cha mẹ hoặc cha mẹ không có điều kiện trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con.

- Vợ, chồng bình đẳng với nhau, có quyền, nghĩa vụ ngang nhau về mọi mặt trong gia đình. - Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ nuôi dạy con thành những công dân tốt, bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của con, tôn trọng con; không được phân biệt đối xử giữa các con; không được ngược đãi, xúc phạm, ép buộc con làm điều trái đạo đức, trái pháp luật. - Con có quyền được cha mẹ thương yêu, tôn trọng; có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ. - Ông bà có quyền và nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục cháu, sống mẫu mực và nêu gương tốt cho con cháu. - Cháu có nghĩa vụ kính trọng, chăm sóc, phụng dưỡng ông bà. - Anh, chị, em có quyền và nghĩa vụ thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ nhau; có quyền, nghĩa vụ nuôi dưỡng nhau trong trường hợp không còn cha mẹ hoặc cha mẹ không có điều kiện trông nom, nuôi dưỡng chăm sóc, giáo dục con.

Câu 1: Em hãy đọc các trường hợp trang 66 SGK GDCD 7 Cánh Diều và trả lời câu hỏi.

Theo em, trong các trường hợp trên, những ai đã thực hiện đúng, ai thực hiện chưa đúng quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình? Vì sao?

Trả lời:

- Trường hợp A. Bạn M đã thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của một người con đối với cha mẹ, yêu thương quan tâm và biết đỡ đần cha mẹ.

- Trường hợp B. Anh P chưa thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của một người chồng với vợ, bởi vì trong một gia đình vợ và chồng có quyền bình đẳng nhau trong mọi việc, vì vậy anh P cần phải tôn trọng ý kiến của vợ.

- Trường hợp C. Bố mẹ Y đã thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của bố mẹ đối với con, yêu thương quan tâm và tôn trọng con.

- Trường hợp D. Bạn Q chưa thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của một người con đối với cha mẹ và của một người anh đối với em. Vì Q không lo lắng cho em khi bố mẹ vắng nhà và không san sẻ, giúp đỡ bố mẹ trong việc trông em.

- Trường hợp E. Ông bà K đã thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của ông bà đối với cháu vì yêu thương, chăm lo và quan tâm đến cháu. Nhưng K thì chưa thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của một người cháu với ông bà vì khi được ông bà nhắc nhở K không nghe theo.

Câu 2: Em hãy đọc bài đồng dao trang 66, SGK GDCD 7 Cánh Diều và trả lời câu hỏi.

Theo em, nhân vật “Ta" trong bài đồng dao đã thực hiện bổn phận của mình trong gia đình như thế nào? Điều em học được qua bài đồng dao trên là gì?

Trả lời:

- Nhân vật "Ta" đã chủ động lo toan việc nấu cơm nấu nước cho cả gia đình, đảm bảo bữa cơm gia đình được đầy đủ và đúng giờ.

- Bài học rút ra là mỗi người phải tự giác, chủ động, bình đẳng thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình trong gia đình, đồng thời tôn trọng quyền của người khác.

Mỗi người phải tự giác, chủ động, bình đẳng thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình trong gia đình, đồng thời tôn trọng quyền của người khác.

Bài tập: Em hãy tự nhận xét về việc thực hiện nghĩa vụ của bản thân đối với gia đình. Sau đó, xây dựng kế hoạch thực hiện nghĩa vụ của mình đối với gia đình trong thời gian tới.

Hướng dẫn giải:

- Tự nhận xét về việc thực hiện nghĩa vụ của bản thân đối với gia đình.

- Xây dựng kế hoạch thực hiện nghĩa vụ của mình đối với gia đình trong thời gian tới.

- Trong kế hoạch, cần phải xác định rõ:

+ Mục tiêu:

+ Những lời nói, việc làm cụ thể đối với từng thành viên trong gia đình

+ Thời gian thực hiện

+ Tiêu chí để đánh giá hiệu quả của kế hoạch

Lời giải chi tiết:

- Mục tiêu: danh hiệu học sinh giỏi trong học kì 2 lớp 7.

- Những lời nói, việc làm cụ thể đối với từng thành viên trong gia đình:

+ Từ thứ 2 đến thứ 7:

• Buổi sáng: đi học
• Buổi trưa: ở trường
• Buổi chiều: tham gia một số môn thể thao, giúp mẹ làm việc nhà, trông em
• Buổi tối: ăn tối cùng gia đình, học bài và đi ngủ.

+ Chủ nhật:

• Buổi sáng: ôn lại các kiến thức đã học
• Buổi trưa: phụ mẹ dọn dẹp, nấu cơm, chăm em
• Buổi chiều: tưới cây, đi thăm ông bà nội, ông bà ngoại.
• Buổi tối: học bài và soạn bài cho tuần tới.

- Thời gian thực hiện: Học kì 2 lớp 7

- Tiêu chí để đánh giá hiệu quả của kế hoạch

+ Điểm thi các môn

+ Điểm tổng kết cuối học kì 2

Qua bài học Bài 12: Quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình, các em cần:

- Nêu được khái niệm và vai trò của gia đình; quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của các thành viên trong gia đình.

- Nhận xét được việc thực hiện quyền và nghĩa vụ trong gia đình của bản thân và của người khác.

- Thực hiện được nghĩa vụ của bản thân đối với ông bà, cha mẹ và anh chị em trong gia đình bằng những việc làm cụ thể.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Giáo dục công dân 7 Bài 12 cực hay với 10 câu hỏi có đáp án và lời giải chi tiết.

• Câu 1:

  Phương án nào dưới đây không thuộc quyền và nghĩa vụ của ông bà với con cháu?

  • A. Ông bà có quyền và nghĩa vụ chăm sóc cháu.
  • B. Ông bà có quyền và nghĩa vụ giáo dục cháu.
  • C. Ông bà có quyền và nghĩa vụ chăm cháu thay bố mẹ.
  • D. Ông bà có quyền và nghĩa vụ trông nom cháu.

• Câu 2:

  Tập hợp những người gắn bó với nhau do hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng, làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ giữa họ với nhau theo quy định của pháp luật là nội dung của khái niệm nào sau đây?

  • A. Xã hội.
  • B. Gia đình.
  • C. Cộng đồng.
  • D. Tập thể.

• Câu 3:

  Trong gia đình không tồn tại quan hệ nào sau đây?

  • A. Quan hệ hôn nhân.
  • B. Quan hệ huyết thống.
  • C. Quan hệ nuôi dưỡng.
  • D. Quan hệ xã hội.

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Giáo dục công dân 7 Bài 12 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Luyện tập 1 trang 67 SGK Giáo dục công dân 7 Cánh Diều

Luyện tập 2 trang 67 SGK Giáo dục công dân 7 Cánh Diều

Luyện tập 3 trang 67 SGK Giáo dục công dân 7 Cánh Diều

Luyện tập 4 trang 67 SGK Giáo dục công dân 7 Cánh Diều

Vận dụng 1 trang 67 SGK Giáo dục công dân 7 Cánh Diều

Vận dụng 2 trang 67 SGK Giáo dục công dân 7 Cánh Diều

Trong quá trình học bài và thực hành bài tập, có điểm nào còn thắc mắc các em có thể đặt câu hỏi trong mục Hỏi đáp để được sự hỗ trợ từ cộng đồng HỌC247.