Công nghệ 7 Kết nối tri thức Bài 5: Nhân giống vô tính cây trồng

Nhân giống vô tính cây trồng là hình thức tạo ra cây giống trực tiếp từ các bộ phận sinh dưỡng (lá, thân, rễ) của cây mẹ. Các cây con được tạo ra bằng hình thức nhân giống này mang các đặc điểm giống với cây mẹ. Hình thức nhân giống này thường được áp dụng cho các loại cây ăn quả, cây hoa, cây cảnh....

a. Giâm cành

Cắt một đoạn cành bánh tẻ (không quá non hoặc quá già) có đủ mắt, nhúng phần gốc vào dung dịch kích thích ra rễ, sau đó cắm xuống đất ẩm cho cành ra rễ và phát triển thành cây mới (Hình 5.1).

Hình 5.1. Giâm cành

b. Ghép

Dùng một bộ phận sinh dưỡng của một cây (mắt ghép, chồi ghép, cành ghép) ghép vào một cây khác (gốc ghép), sau đó bó lại. Chất dinh dưỡng sẽ đi trực tiếp từ gốc ghép sang phần được ghép (mắt ghép, chồi ghép hoặc cành ghép) giúp cho phần được ghép tiếp tục phát triển (Hình 5.2).

Hình 52. Ghép chồi

c. Chiết cành

Chọn cành khoẻ mạnh trên cây mẹ. Lấy dao tách một đoạn vỏ ở vị trí cần chiết, sau đó dùng thuốc kích thích ra rễ và hỗn hợp đất thích hợp bỏ vào đoạn cành vừa tách vỏ, bọc nylon ra ngoài và dùng dây buộc chặt hai đầu (Hình 5.3). Sau một thời gian, khi đoạn cành được bó đất đã mọc rễ thì cắt khỏi cây mẹ rồi đem trồng

Hình 5.3. Chiết cành

Nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô tế bào là một phương pháp nhân giống hiện đại được thực hiện trong các điều kiện nghiêm ngặt của phòng thí nghiệm. Bằng phương pháp này có thể nhanh chóng tạo ra một lượng lớn cây giống đồng đều, sạch bệnh phục vụ sản xuất. Hiện nay, phương pháp nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào đã được áp dụng trên nhiều loại cây trắng (như hoa lan, hoa cúc, chuỗi...) mang lại hiệu quả cao.

THỰC HÀNH

a. Vật liệu và dụng cụ

- Mẫu thực vật Chuẩn bị cảnh bánh tẻ của một số loại cây phổ biến ở địa phương (cây sanh, rau ngót, khoai lang, hoa hồng, râm bụt,...), mỗi loại từ 10 đến 20 cảnh - Dụng cụ. Dao, kéo, khay đắt hay luống đất ẩm, thuốc kích thích ra rễ, nước sạch, lọ thuỷ tinh, bình tưới nước

b. Các bước tiến hành

Bước 1. Chọn cành giâm: Chọn cành bánh tẻ (không quá non hay quá già), cảnh khoẻ mạnh, không bị sâu, bệnh.

Bước 2. Cắt cành giâm: Dùng dao cắt vát cảnh giảm thành từng đoạn khoảng 5 – 10 cm, có từ 2 đến 4 lá, cắt bớt phiến lá (Hình 5.4a).

Bước 3. Xử lí cành giâm. Nhưng gốc cành giâm sâu khoảng 1 – 2 cm vào dung dịch thuốc kích thích ra rễ, trong khoảng 5 – 10 giây (Hình 5.4b).

Bước 4. Cắm cành giâm. Cắm cành giâm hơi chếch vào khay đất hay luống đất ẩm, sâu khoảng 3 – 5 cm, khoảng cách 5 cm * 5 cm hoặc 10 cm x 10 cm (Hình 5.4c).

Bước 5. Chăm sóc cành giâm: Tưới nước giữ ẩm. Sau từ 10 đến 15 ngày, kiểm tra thấy cành giâm ra rễ nhiều, rễ dài và chuyển từ màu trắng sang màu vàng thì chuyển ra vườn ươm (Hình 5.4d).

Hình 5.4. Các bước giâm cành

c. Thực hiện

Từng thành viên trong nhóm thực hành giâm cành theo các bước ở mục 2, mỗi nhóm giâm từ 10 đến 15 cành/loại cây (có thể giâm một hoặc nhiều loại cây).

d. Đánh giá

Học sinh tự đánh giá kết quả thực hành của nhóm mình và đánh giá kết quả của nhóm khác theo hướng dẫn của giáo viên.

Bài 1.

Nhân giống cây trồng bằng phương pháp vô tính thường áp dụng cho đối tượng cây trồng nào? Có những phương pháp cụ thể nào và quy trình thực hiện ra sao?

Phương pháp giải:

Nhân giống cây trồng bằng phương pháp vô tính là hình thức tạo ra cây trồng trực tiếp từ các bộ phận sinh dưỡng (lá, thân, rễ) của cây mẹ. 

Nhân giống cây trồng bằng phương pháp vô tính có những phương pháp sau: giâm cành, ghép, chiết cành.

Lời giải chi tiết:

- Nhân giống cây trồng bằng phương pháp vô tính thường áp dụng cho cây ăn quả, cây hoa, cây cảnh,… 

- Nhân giống cây trồng bằng phương pháp vô tính có những phương pháp sau:

+ Giâm cành: Cắt một đoạn cành bánh tẻ (không quá non hoặc quá già) có đủ mắt, nhúng phần gốc vào phần dung dịch kích thích ra rễ, sau đó cắm xuống đất ẩm cho cành ra rễ và phát triển thành cây mới.

+ Ghép: Dùng một bộ phận sinh dưỡng của cây (mắt ghép, gốc ghép, chồi ghép) ghép vào một cây khác (gốc ghép), sau đó bó lại.

+ Chiết cành: Chọn cành khỏe mạnh trên cây mẹ. Lấy dao tách một đoạn vỏ ở vị trí cần chiết, sau đó dùng thuốc kích thích ra rễ và hỗn hợp đất thích hợp bó vào đoạn cành vừa tách vỏ, bọc nylon ra ngoài rồi dùng dây buộc chặt hai đầu. Sau một thời gian, khi đoạn cành được bó đất đã mọc rễ thì cắt khỏi cây mẹ rồi đem trồng.

Bài 2.

Liên hệ thực tế ở nhà hoặc địa phương em, mô tả phương pháp giâm cành ở địa phương?

Phương pháp giải:

Học sinh lựa chọn một loại cây trồng phổ biến ở địa phương và tìm hiểu về kĩ thuật giâm cành loại cây đó.

Lời giải chi tiết:

Trình bày kĩ thuật giâm cành cây bưởi Diễn phổ biến ở địa phương em.

- Chọn cây bưởi Diễn đầu dòng khỏe mạnh, không mang mầm bệnh và côn trùng nguy hiểm để nhân giống: khỏe mạnh, không mang mầm bệnh và côn trùng nguy hiểm.

- Chuẩn bị cành giâm: Cành bưởi được sử dụng để giâm có thể lấy ở hai dạng cành là cành ngang (mang trái) và cành đứng (cành vượt). Cành ngang chỉ lấy từ ngọn vào bên trong khoảng 20 - 25 cm ở giai đoạn cây không ra hoa. Cành vượt có thể lấy từ ngọn vào trong 40 - 50 cm, cây con từ cành này có sức sống mạnh. Chiều dài cành giâm khoảng 15 - 20 cm. Tỉa bớt lá dưới đáy cành, giữ lại 5 - 7 lá. Cắt bớt 1/2 chiều dài lá để giảm thoát hơi nước. Vạt xéo đáy cành 1 góc 45 độ, dùng dao rạch vài đường ở đáy cành để tạo mô sẹo, kích thích sự ra rễ.

- Chuẩn bị hóa chất:Hóa chất được sử dụng để giâm cành bưởi là các auxin tổng hợp, bao gồm NAA và 2,4-D. Nồng độ sử dụng: 4.000 ppm NAA + 500 ppm 2,4-D để kích thích ra rễ cành giâm bưởi Diễn.

- Giâm cành:Lấy các cành giâm đã được chuẩn bị sẵn, nhúng đáy cành giâm vào hóa chất trong thời gian 3 - 4 giây. Cành sau khi xử lý xong để cho hóa chất thấm vào đáy cành. Khi chất thấm khô, cắm cành giâm vào giá thể giâm.

Sau bài học này, học sinh sẽ nắm được:

- Trình bày được kĩ thuật nhân giống cây trồng bằng giâm cành.

- Thực hiện được việc nhân giống cây trồng bằng phương pháp giâm cành.

- Đảm bảo an toàn lao động và vệ sinh môi trường.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Công nghệ 7 Kết nối tri thức Bài 5 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Có mấy phương pháp nhân giống vô tính cây trồng chính thường được dùng?

  • A. 1
  • B. 2
  • C. 3
  • D. 5

• Câu 2:

  Đâu không là phương pháp nhân giống cây trồng thường được áp dụng trong điều kiện thường?

  • A. Ghép cành
  • B. Nuôi cấy mô tế bào
  • C. Chiết cành
  • D. Giâm cành

• Câu 3:

  Nhân giống cây trồng bằng phương pháp giâm cành có mấy bước?

  • A. 1
  • B. 2
  • C. 3
  • D. 5

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Công nghệ 7 Kết nối tri thức Bài 5 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Mở đầu trang 21 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Khám phá trang 21 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Vận dụng trang 23 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 1 trang 16 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 2 trang 16 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 3 trang 16 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 4 trang 16 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 5 trang 17 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 6 trang 17 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 7 trang 17 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 8 trang 17 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Công nghệ HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!