Công nghệ 7 Kết nối tri thức Bài 3: Gieo trồng, chăm sóc và phòng trừ sâu, bệnh cho cây trồng

Có hai hình thức gieo trồng chính là gieo bằng hạt và trồng bằng cây con. Ngoài ra, có thể trồng bằng củ, bằng đoạn thân.... Tuỳ theo mỗi loại cây mà áp dụng kĩ thuật gieo trồng phù hợp. Tuy nhiên, khi gieo trồng phải đảm bảo các yêu cầu về thời vụ. mật độ, khoảng cách và độ nông, sâu.

Hình 3.1. Một số hình thức gieo trồng

a. Gieo hạt

Thường áp dụng đối với cây trồng ngắn ngày (lúa, ngô, đỗ, rau,...) và trong các vườn ươm cây. Đối với các loại hạt rất nhỏ thì gieo trực tiếp hạt giống lên mặt đất ẩm, sau đó phun sương cho hạt bám vào đất trồng. Đối với các hạt to hơn thì nên vùi hạt xuống đất với độ sâu từ hai đến ba lần đường kính của hạt sau đó lấp đất lại. Không nén đất quá chặt sau khi vùi lấp hạt

b. Trồng cây con

Thường áp dụng rộng rãi với nhiều loại cây trồng ngắn ngày và dài ngày. Khi trồng cần đảm bảo mật độ và độ nông, sâu phù hợp với từng loại cây, vun gốc để giúp cây đứng vững, tưới nước đầy đủ cho cây sau khi trồng.

Thời vụ gieo trồng: Mỗi loại cây được gieo trồng vào một khoảng thời gian nhất định, thời gian đó gọi là thời vụ. Con người căn cứ vào các yếu tố khí hậu, tình hình phát sinh sâu bệnh ở mỗi địa phương để xác định thời vụ gieo trồng thích hợp cho từng loại cây trồng Ở nước ta có ba vụ gieo trồng chính trong năm là vụ đông xuân (từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau), vụ hè thu (từ tháng 4 đến tháng 7), vụ mùa (từ tháng 7 đến tháng 11) Các tỉnh miền Bắc còn có vụ đông (từ tháng 10 đến tháng 12), gieo trong một số loại cây như các loài ngô khoa tây, đậu tương, cải bắp, su hào...

a. Tỉa, dặm cây

Tiến hành tỉa bỏ các cây yếu, cây bị sâu, bệnh tỉa cây tại chỗ có cây mọc dày và dặm cây khoẻ vào chỗ hạt không mọc hoặc cây bị chết (Hình 3.2). Tỉa, dặm cây nhằm đảm bảo khoảng cách, mặt độ cây trên ruộng giúp cây sinh trưởng tốt, đảm bảo năng suất.

Hình 3.2 Dặm lúa

b. Làm cỏ, vun xới

Cần tiến hành làm cỏ, vun xới kịp thời để đáp ứng những yêu cầu sinh trưởng, phát triển của cây trồng (Hinh 3.3). Làm có giúp giảm sự cạnh tranh dinh dưỡng với cây trồng, hạn chế nơi trú ẩn của sâu, bệnh. Vun xới giúp cây đứng vững, tạo độ tơi xốp, thoảng khi cho đất, tạo điều kiện thuận lợi cho cây sinh trưởng, phát triển.

Hình 3.3 Làm cỏ, vun xới

c. Tưới nước

Nước cần cho sự sinh trưởng và phát triển của cây. Khi thiếu nước, cây sẽ bị héo (Hình 3.4) Nếu thiếu nước kéo dài, cây có thể bị chết. Vì vậy, cần phải tưới nước đầy đủ và kịp thời. Tuy thuộc vào từng loại cây trồng cần có biện pháp tưới nước thích hợp.

Hình 3.4. Cây bị héo do thiếu nước

d. Tiêu nước

Nếu thừa nước sẽ gây ngập úng, làm ảnh hưởng đến rễ cây, lá bị vàng úa (Hình 3.5) Ngập nước lâu ngày có thể làm cây trồng chết vì thế, phải tiến hành tiêu nước kịp thời nhanh chóng bằng các biện pháp thích hợp.

Hình 3.5. Cây bị úa do úng nước

e. Bón phân thúc

Bón thúc bằng phần hữu cơ hoai mục và phân hóa học. Trước khi bón phân cần làm sạch cỏ dại, sau khi bón phân cần vun xới, vùi phân vào đất (Hình 3.6). Bón thúc giúp cung cấp đầy đủ, kịp thời chất dinh dưỡng cần thiết cho từng giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây trồng, giúp nâng cao năng suất và chất lượng nông sản.

Hình 3.6. Bón phân thúc

a. Nguyên tắc phòng trừ

Đề việc phòng trừ sâu, bệnh đạt hiệu quả, cần phải đảm bảo những nguyên tắc sau

- Phòng là chính.

- Trừ sớm, kịp thời, nhanh chóng và triệt để.

- Sử dụng tổng hợp các biện pháp phòng trừ.

b. Các biện pháp phòng trừ

Biện pháp canh tác và sử dụng giống chống sâu, bệnh

Biện pháp canh tác (như làm đất, vệ sinh đồng ruộng, gieo trồng đúng thời vụ, chăm sóc kịp thời, bón phân hợp lí, luân phiên các loại cây trồng khác nhau trên một đơn vị diện tích,...) có tác dụng hạn chế mầm sâu, bệnh, tránh thời kì sâu, bệnh phát triển mạnh, giúp cây sinh trưởng, phát triển tốt tăng sức chống chịu sâu, bệnh. Ngoài ra, việc sử dụng giống chống sâu, bệnh giúp tránh sự xâm nhập của sâu, bệnh.

Biện pháp thủ công

Biện pháp thủ công là dùng tay để bắt sâu hay ngắt bỏ những cành, lá bị bệnh hoặc dùng vợt, bẫy đèn, bả độc để diệt sâu. Biện pháp này có ưu điểm là đơn giản, dễ thực hiện, có hiệu quả khi sâu, bướm mới phát sinh. Tuy nhiên, biện pháp này tốn công và hiệu quả thấp khi sâu phát triển mạnh

Biện pháp hoá học

Biện pháp hoá học là sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hoá học đề phòng trừ sâu, bệnh cho cây trồng. Biện pháp này có tác dụng tiêu diệt sâu, bệnh nhanh và ít tốn công nhưng thường gây ra ô nhiễm môi trường, làm ảnh hưởng đến sức khoẻ của con người, vật nuôi và hệ sinh thái

Thuốc hoá học được sử dụng phòng trừ sâu, bệnh bằng cách phun hoặc rắc (Hình 3.7). Khi sử dụng thuốc hoá học để phòng trừ sâu, bệnh cần đảm bảo các yêu cầu sau

- Sử dụng đúng loại thuốc, đúng nồng độ và liều lượng.

- Phun đúng kĩ thuật, không phun ngược chiều gió hoặc lúc trời mưa.

- Đảm bảo thời gian cách li từ khi phun thuốc đến khi thu hoạch.

Hình 3.7. Cách sử dụng thuốc hóa học trừ sâu, bệnh

- Đảm bảo quy định về an toàn lao động và vệ sinh môi trường (đội mũ, đeo khẩu trang, kính, găng tay, đi ùng, mặc quần áo bảo hộ, bỏ chai, lọ, vỏ đựng thuốc đúng nơi quy định...).

Biện pháp sinh học và kiểm dịch thực vật

Biện pháp sinh học và kiểm dịch thực vật là biện pháp sử dụng một số loại sinh vật như nấm, ong mắt đỏ, bọ rùa, chim, ếch,... và các chế phẩm sinh học để diệt sâu, bệnh. Phòng trừ sâu, bệnh bằng biện pháp sinh học có hiệu quả cao và không gây ô nhiễm môi trường nên ngày càng được áp dụng rộng rãi trong sản xuất.

Sử dụng hệ thống các biện pháp kiểm tra, xử lí những sản phẩm nông nghiệp, làm nghiệp khi xuất, nhập khẩu hoặc vận chuyển từ vùng này sang vùng khác nhằm ngăn chặn sự lây lan của sâu, bệnh.

Bài 1.

Khi gieo hạt, trồng cây con cần phải chú ý những vấn đề gì? Chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh có ý nghĩa như thế nào đối với cây trồng?

Phương pháp giải:

Gieo hạt, trồng cây con là hai hình thức gieo trồng chính. Để đạt hiệu quả cao trong trồng trọt, khi gieo hạt, trồng cây con cần chú ý nhiều vấn đề liên quan đến loại cây trồng, thời vụ, mật độ, khoảng cách và độ nông, sâu.

Chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh có ý nghĩa quan trọng đối với sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng.

Lời giải chi tiết:

- Khi gieo hạt cần phải chú ý những vấn đề sau: 

   + Đối với loại hạt rất nhỏ thì gieo trực tiếp hạt giống lên mặt đất ẩm, sau đó phun sương cho hạt bám vào đất trồng.

   + Đối với các hạt to hơn thì nên vùi hạt xuống đất với độ sâu từ hai đến ba lần đường kính của hạt, sau đó lấp đất lại.

   + Không nén đất quá chặt sau khi vùi lấp hạt.

- Khi trồng cây con cần phải chú ý những vấn đề sau: 

   + Đảm bảo mật độ và độ nông, sâu phù hợp với từng loại cây.

   + Vun gốc để giúp cây đứng vững.

   + Tưới nước đầy đủ cho cây sau khi trồng.

- Chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh có ý nghĩa đối với cây trồng:

   + Giúp cây sinh trưởng tốt.

   + Đảm bảo năng suất cây trồng.

   + Tăng sức chống chịu sâu, bệnh.

Bài 2.

Hãy nêu tên một số loại cây trồng và cách thức gieo trồng của các loại cây trồng đó?

Phương pháp giải:

Học sinh tìm hiểu và kể tên các loại cây trồng cùng hình thức gieo trồng: gieo bằng hạt, gieo bằng cây con, gieo bằng củ, gieo bằng đoạn thân.

Lời giải chi tiết:

- Cây lúa, ngô, đậu tương, mướp, bí,..: gieo bằng hạt.

- Cây mía, sắn, hành khô,..: gieo bằng củ.

- Cây cam, cây chanh, cay bưởi, cây cau,...: gieo bằng cây con.

- Cây táo, hồng xiêm...: gieo bằng đoạn thân.

Sau bài học này, học sinh sẽ nắm được:

- Trình bày được ý nghĩa, kĩ thuật gieo trồng, chăm sóc và phòng trừ sâu, bệnh cho cây trồng.

- Vận dụng được kiến thức vào thực tiễn trồng trọt ở gia đình.

- Có ý thức đảm bảo an toàn lao động và vệ sinh môi trường trong trồng trọt

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Công nghệ 7 Kết nối tri thức Bài 3 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Có mấy hình thức gieo trồng chính?

  • A. 1
  • B. 2
  • C. 3
  • D. 4

• Câu 2:

  Đâu là hình thức gieo trồng chính?

  • A. Gieo bằng hạt
  • B. Trồng cây con
  • C. Trồng bằng đoạn thân
  • D. Cả  A và B

• Câu 3:

  Loại cây trồng nào thường được áp dụng phương pháp gieo hạt?

  • A. Lúa
  • B. Ngô
  • C. A và B đúng
  • D. Mía

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Công nghệ 7 Kết nối tri thức Bài 3 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Mở đầu trang 14 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Khám phá 1 trang 14 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Khám phá 2 trang 14 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Khám phá trang 15 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Khám phá 1 trang 16 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Khám phá 2 trang 16 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Khám phá 1 trang 17 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Khám phá 2 trang 17 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Kết nối năng lực trang 18 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Khám phá trang 18 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Luyện tập trang 18 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Vận dụng 1 trang 18 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Vận dụng 2 trang 18 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Vận dụng 2 trang 18 SGK Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 1 trang 11 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 2 trang 11 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 3 trang 11 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 4 trang 11 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 5 trang 11 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 6 trang 11 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 7 trang 12 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 7 trang 12 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 8 trang 12 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 9 trang 12 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 10 trang 12 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 11 trang 12 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 12 trang 12 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 13 trang 12 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 14 trang 12 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 15 trang 13 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 16 trang 13 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 17 trang 13 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 18 trang 13 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 19 trang 13 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 20 trang 13 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 21 trang 13 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 22 trang 13 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Giải câu 23 trang 13 SBT Công nghệ 7 Kết nối tri thức - KNTT

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Công nghệ HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!