Một số quy ước:

Các bước giải bài tập phả hệ

1. Xác định gen quy định tính trạng trội hay lặn

2. Xác định gen mằm trên NST thường hay trên NST giới tính

3. Xác định khả năng xuất hiện của cá thể mang alen đang quan tâm

Ví dụ 1: Cho sơ đồ phả hệ:

Mô tả sự di truyền 1 loại bệnh ở người, biết không xảy ra đột biến. Xác suất cá thể III₉ mang gen gây bệnh?

Giải:

Vì bố mẹ (II₆, II₇) bình thường nhưng con (III₁₀) bị bệnh 

⇒ Gen quy định bệnh gen lặn

Vì bố (II₆) bình thường → con (III₁₀) bệnh

⇒ Gen nằm trên NST thường

\(\\ P_{II}: Aa \ \ \ \times \ \ \ Aa \\ \\ F_{1}: \frac{1}{4}AA:\frac{2}{4}Aa:\frac{1}{4}aa\)

Ta có: Kiểu gen III₉: \(\frac{3}{4}\)

⇒ XS III₉ mang gen bệnh: \(\frac{2}{3}\)

Ví dụ 2: Cho sơ đồ phả hệ mỗ tả sự di truyền một bệnh ở người do một trong 2 alen của 1 gen quy định, alen trội là trội hoàn toàn:

Giải:

Ta có cặp vợ, chồng (1; 2) bình thường → con gái (II₃) bệnh ⇒ Bệnh do gen lặn

Vì bố (II₇) bình thường → con gái (III₁₂) bệnh ⇒ NST thường

P: ♀ (1) Aa  × ♂ (2) Aa

\(\\ F_{1}: \frac{1}{4} AA : \frac{2}{4}Aa : \frac{1}{4}aa \\ \\ \left.\begin{matrix} II_{5}: \dfrac{2}{3}Aa \rightarrow \dfrac{1}{3}A : \dfrac{1}{3}a \\ II_{6}: AA \rightarrow \ A \ : \ A \ \end{matrix}\right\} \\ \\ \Rightarrow XS \ con \ (IV_{13}) = \frac{1}{3}(Aa) : \frac{2}{3}(Aa) : \frac{1}{4} = \frac{1}{18}\)