Phân tích quan điểm yêu của Xuân Diệu trong bài thơ Vội vàng

a. Mở bài:

- Dẫn dắt vấn đề: Đi từ câu thơ của Xuân Diệu "Làm sao... một kẻ nào"

- Nêu vấn đề: Quan điểm yêu của nhà thơ được thể hiện độc đáo và rõ nét qua bài thơ "Vội vàng"

b. Thân bài:

- "Tôi muốn tắt nắng đi... Cho hương đừng bay đi":

+ Tình yêu cuộc sống mãnh liệt, niềm vui háo hức được sống và thỏa mình tận hưởng vẻ đẹp tuyệt diệu của tình yêu, thiên nhiên.

+ Những đòi hỏi, ước muốn tưởng như vô lý nhưng lại rất có lý đối với một tâm hồn quá đỗi yêu thương, muốn giữ trọn những vẻ đẹp thiên nhiên.

- "Của ong bướm... cặp môi gần":

+ Mùa xuân hiện lên với vẻ sống động, hấp dẫn, gợi cảm khiến lòng người thổn thức

+ Xuân Diệu có quan niệm yêu vô cùng mới mẻ, táo bạo: Yêu là phải sống hết mình, phải vui trọn vẹn và tận hưởng tất cả các khoảnh khắc ngập tràn yêu thương.

- "Ta muốn ôm... Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi":

+ Tác giả gửi gắm vào vị xuân ấy tất cả lòng nhiệt thành, trái tim yêu đương của mình

+ Khi nhận ra đời người là hữu hạn, xuân ngắn ngủi dễ dàng qua đi,... ông thôi thúc sống hết mình ở hiện tại, tận hưởng bằng niềm yêu cuồng nhiệt nhất dành cho đời.

+ Tâm hồn nồng nhiệt, tham lam muốn chiếm hữu, tận hưởng lất tất cả những sắc hương tuyệt diệu nhất.

+ Vội vàng hơn, hối hả hơn vì sợ thời gian sẽ qua đi, những điều đẹp đẽ sẽ không còn nữa.

=> Xuân Diệu khát khao yêu đương, khát khao giao cảm với vũ trụ, với thiên nhiên, đất trời.

c. Kết bài:

- Khẳng định lại quan điểm yêu của Xuân Diệu qua Vội vàng.

Đề bài: Em hãy viết một bài văn ngắn phân tích quan điểm yêu của Xuân Diệu trong bài thơ Vội vàng.

GỢI Ý LÀM BÀI

Trước khi vào tìm hiểu bài thơ này, ta hãy điểm qua một số nét trong quan niệm yêu đương của Xuân Diệu - một chàng trai trẻ, hiền hậu và say mê Tóc như mây vương trên đài trán thơ ngây, miệng cười rộng nở như tấm lòng hăm hở, hối hả và tham lam nữa trong ái ân!

Thời ấy, trong những lạc thú sống trên đời, Xuân Diệu chọn tình yêu là đề tài, là nguồn cảm hứng vô tận để sáng tác.

Quả thật, anh có duyên nợ với thơ tình, đó là con người của trời đất, người đã nhận kiếp trước mình đã yêu, cả kiếp này ngọn lửa yêu ấy vẫn bất diệt:

Tôi đã yêu từ khi chưa có tuổi

Lúc chưa sinh vơ vẩn giữa luân hồi...

Nhận thấy kiếp phù sinh của con người như bóng câu, như sương đầu núi, thoáng hiện ra rồi mất đi, Xuân Diệu giải thích:

Sương với bóng không nghĩa gì tỏ rõ

Xin đừng cười, đời có nghĩa gì đâu?

Thi nhân nhận thấy không thể có liều thuốc trường sinh như mơ ước của Tần Thủy Hoàng thuở trước nên tự thú:

Nhưng nghĩ lại sống vẫn hơn là chết

Gần hay xa, yêu mến ngọt ngào thay?

Do đó:

Làm sao sống được mà không yêu

Không nhớ, không thương một kẻ nào?

Bởi vậy, lời yêu đương ít khi vắng bóng trong thơ Xuân Diệu: Có người mang triết lý sống của chim én bay lượn trên trời xanh để kiếm ăn, con bướm vàng (chuyền hoa để hút nhụy) mà chỉ trích, nhưng Xuân Diệu cười đáp:

Thôi thì dậy nói cùng nhau cho thỏa

Ai có thương thì tôi cũng cảm ơn

Ai có ghét tôi cũng cười khuây khỏa!

Và cứ thế, nhà thơ sợ bước đi của thời gian tuy từ từ và đều đặn nhưng không bao giờ dừng lại. Nó dẫm đạp lên tất cả uy quyền bạo lực, tiền tài danh vọng, không từ ai. Bởi vậy nhà thơ tuy còn rất trẻ đã sớm “giục giã“, “vội vàng" trong yêu đương. Nhà thơ muốn tắt nắng đi, bắt thiên nhiên dừng lại để mọi sinh vật đều tận hưởng: Mỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửa...

Cái tháng giêng, đầu năm ngon lành “như một cặp môi gần" nhưng vẫn đáng sợ, vì ngay từ trong tâm tưởng đã có những suy tư về cái lôgic thời gian đi theo quy luật của nó, cho nên:

Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa

Tôi không chờ nắng lại mới hoài xuân.

Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,

Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,

Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất...

Như thế là đã rõ tại sao phải sống, yêu vội vàng" và lại phải trở lại cái buồn cố hữu sợ sự chuyên hóa tự nhiên và sợ cảnh chia phôi:

Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi,

Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt.

Con gió xinh thì thào trong lá biếc.

Phải chăng hờn nỗi phải bay đi?

Cuối cùng, nhà thơ miên man, rung cảm cuộc sống yêu đương trong nghệ thuật một cách tham lam, hối hả, làm thế nào để ôm, riết, say, thâu cho thật nhiều những gì đang thèm muốn.

Ta muốn ôm...

Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn,

Ta muốn riết mây đưa và gió lượn

Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,

Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều...

Nghĩa là làm thế nào cho cuộc đời “chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng, cho no nê thanh sắc của thời tươi”. Sung sướng, choáng ngợp với những cái đó nhà thơ thét lên vì thích thú, sung sướng: Hỡi xuân hồng...

Nhưng có người hỏi tại sao đi theo Vũ Đình Liên - một người thao thức, luyến tiếc một hồn thơ cũ mỗi ngày bị tước đoạt, mòn mỏi trong bài Ông đồ tiêu biểu nhất.

Phải chăng Xuân Diệu muốn lôi kéo Vũ Đình Liên khỏi cái ngậm ngùi ngán ngẩm trong sự giao cảm của hai linh hồn thơ “cũ và mới’’ như hai dòng điện gặp nhau xoẹt lửa; gây nên tiếng nổ tuy không ghê gớm như sấm động, mưa dông nhưng cũng ồn ào xáo động.

"Làm sao sống được mà không yêu

Không nhớ không thương một kẻ nào"

Câu thơ như một lời tuyên ngôn trong đời sống và trong tình yêu của Xuân Diệu. Với ông, sống và yêu là một nghệ thuật mà con người chính là người nghệ sĩ tài hoa, vẽ ra mọi cảm xúc của thực tại, sống và tận hưởng hết tất thảy mọi cảm xúc thăng hoa của đời sống, của tình yêu. Với Xuân Diệu, tình yêu như một nguyên tố của sự sống, sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi yêu và được yêu. Mang một trái tim nồng nhiệt và cuồng sĩ, thơ ông thể hiện quan niệm yêu vô cùng độc đáo và sâu sắc, điều đó được thể hiện rõ qua bài "Vội vàng".

Những cảm xúc rạo rực trước thiên nhiên, đắm say trước đất trời của thi nhân. Đó là tình yêu mãnh liệt đang chực trào, háo hức được sống và thoả mình tận hưởng vẻ đẹp tuyệt diệu của tình yêu, của thiên nhiên đất trời:

"Tôi muốn tắt nắng đi

Cho màu đừng nhạt mất;

Tôi muốn buộc gió lại

Cho hương đừng bay đi."

Đó là những đòi hỏi, ước muốn tưởng chừng như vô lý nhưng lại rất có lý. Bởi làm sao có thể tắt đi được nắng trời, cầm nắm mà buộc lấy hương gió xa xôi. Nhưng chính như thế mới thấy được sự có lí trong một tâm hồn quá đỗi yêu thương, muốn giữ trọn những vẻ đẹp của thiên nhiên, hương hoa của cuộc đời.

"Của ong bướm này đây tuần trăng mật;

Này đây hoa của đồng nội xanh rì;

Này đây lá của cành tơ phơ phất;

Của yến anh này đây khúc tình si.

Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;

Mỗi sáng sớm, thần vui hằng gõ cửa;

Tháng giêng ngon như một cặp môi gần"

Mùa xuân hiện lên thực sống động, thực hấp dẫn và gợi cảm. Nó khiến lòng người thổn thức yêu trước vẻ đẹp muôn sắc ấy. Vẻ đẹp rất ngọt ngào, đắm say, tươi mới, làm ngây ngất niềm vui, thôi thúc tình yêu trỗi dậy trong mọi ngõ ngách của tâm hồn. Nếu như với nhiều nhà thơ, tiếng yêu ngại ngùng không dám nói, hay là tình yêu cao thượng nguyện hi sinh vì người mình yêu thì Xuân Diệu có một quan niệm yêu rất mới mẻ, táo bạo. Yêu là phải sống hết mình với tình yêu ấy, phải vui trọn vẹn và tận hưởng tất cả các khoảnh khắc ngập tràn yêu thương của thời gian, của yêu đương. Xuân Diệu dường như muốn chiếm hữu tất cả các cung bậc của yêu đương. "Tháng giêng ngon như một cặp môi gần".

Mùa xuân tươi xanh, quyến rũ hoà vào lòng người. Xuân xanh đến với lòng người như một người yêu để hiến dâng vẻ đẹp bất tận ấy cho con người. Với Xuân Diệu, mục đích của sự sống, điều tuyệt diệu nhất trong cuộc đời chính là tình yêu:

"Đố ai định nghĩa được tình yêu.

Có nghĩa gì đâu một buổi chiều.

Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt.

Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu."

Tác giả đang hạnh phúc cùng với đất trời, tận hưởng dư vị yêu thương trong tâm hồn trước trời xuân. Xuân mang đến hạnh phúc, mang đến tình yêu và lòng đắm say của tuổi trẻ. Xuân như một người tình mới mẻ và tin yêu. Xuân mang đến mê say của tình yêu, của cuộc đời. Có lẽ vì vậy mà ông gửi gắm vào vị xuân ấy tất cả lòng nhiệt thành, trái tim yêu đương của mình. Khi nhận ra đời người là hữu hạn, xuân ngắn ngủi dễ dàng qua đi, ngọn lửa yêu trong tâm hồn ấy như thúc giục sống vội hơn và yêu cũng vội hơn, không nghĩ về quá khứ đã qua, không chờ đón một tương lai vô vọng. Xuân Diệu thôi thúc sống hết mình ở hiện tại, tận hưởng bằng niềm yêu cuồng nhiệt nhất dành cho đời:

"Ta muốn ôm

Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;

Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,

Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,

Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều

Và non nước, và cây, và cỏ rạng,

Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng

Cho no nê thanh sắc của thời tươi;

- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!"

Tâm hồn nồng nhiệt, tham lam muốn chiếm hữu, tận hưởng lấy tất cả những sắc hương tuyệt diệu nhất. Vội vàng hơn, hối hả hơn vì sợ thời gian sẽ qua đi, những điều đẹp đẽ sẽ không còn nữa. Ông không e dè cũng không đợi chờ mà sống thực với chính cảm xúc yêu của mình để chiếm lĩnh mọi vẻ đẹp của đời sống thực tại. Ông khát khao yêu, khát khao giao cảm với vũ trụ với thiên nhiên đất trời.

Xuân Diệu, một hồn thơ tình tuyệt mỹ đã mang đến cho chúng ta một quan niệm yêu và sống rất tích cực: Cần phải sống hết mình, yêu hết mình với thanh xuân. Sống đúng với cảm xúc của mình, hãy sống và yêu như thể ngày mai mình không còn nữa, mãnh liệt, thiết tha, và chân thành.

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----