Đoạn trích Cuộc chạm trán trên đại dương viết về cuộc phát kiến khoa học công nghệ trong tương lai thông qua hành trình khám phá và nghiên cứu đại dương bí ẩn của giáo sư Pi-e A-rôn-nác. Bài soạn Cuộc chạm trán trên đại dương - Giuyn Véc-nơ dưới đây sẽ giúp các em hiểu hơn về thế giới đại dương bao la, từ đó có thái độ tích cực hơn trong việc nghiên cứu, tìm tòi khoa học. Chúc các em có nhiều kiến thức thật bổ ích!
1. Tóm tắt nội dung bài học
1.1. Nội dung
Văn bản đã khắc họa cuộc đuổi bắt cá vô cùng cam go của con tàu chiến, đông thời tác giả đã giúp bạn đọc đi sâu vào thế giới huyền bí của đại dương trong con tàu ngầm của thuyền trưởng Nê-mô. Qua đó, thể hiện khát vọng và niềm tin mãnh liệt của tác giả rằng ước mơ ngàn năm của con người về khám phá thế giới huyền bí của đại dương sẽ hóa hiện thực.
1.2. Nghệ thuật
- Tình huống truyện độc đáo
- Tình tiết hấp dẫn, lôi cuốn
- Ngôi kể thứ nhất
- Miêu tả chi tiết đặc sắc
- Hình ảnh mang tính sáng tạo
2. Soạn bài Cuộc chạm trán trên đại dương - Giuyn Véc-nơ Ngữ văn 7 tập 2 Kết Nối Tri Thức
2.1. Chuẩn bị đọc
Câu 1: Nếu là một nhà phát minh, em muốn chế tạo sản phẩm khoa học gì cho tương lai?
Trả lời:
Nếu một nhà phát minh, em muốn chế tạo ra thuốc làm tăng tuổi thọ. Vì muốn bố mẹ có thể ở bên cạnh em lâu thật lâu, để có thể báo hiếu bố mẹ.
Câu 2: Các nhà khoa học nhận định rằng sự sống đầu tiên trên Trái Đất nảy sinh từ đại dương. Nhận định đó gợi cho em những suy nghĩ gì?
Trả lời:
Các nhà khoa học nhận định rằng sự sống đầu tiên trên Trái Đất nảy sinh từ đại dương. Nhận định đó gợi cho em đến hình ảnh một đại dương có vô vàn điều thú vị cần được khám phá.
2.2. Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1: Con cá thiết kình này có gì khác thường?
Trả lời:
Con cá thiết kình này khác thường ở chỗ khi xuất hiện những tia sáng đầu tiên của bình minh, ánh điện của cá thiết kình cũng phụt tắt.
Câu 2: Chú ý chi tiết miêu tả sự xuất hiện của con cá.
Trả lời:
Những chi tiết miêu tả sự xuất hiện của con cá:
- Có một vật dài màu đen nổi lên khỏi mặt nước độ một mét.
- Đuôi nó quẫy mạnh làm nước biển sủi bọt. Chưa ai thấy đuôi cá quẫy sóng mạnh như vậy bao giờ!
- Con cá lượn hình vòng cung.
Câu 3: Cuộc đuổi bắt con cá của chiếc tàu chiến.
Trả lời:
- Nét len lên vị trí chiến đấu. Lò hơi hoạt động mạnh, chân vịt bắt đầu quay bốn mươi ba vòng một phút. Đồng hồ chỉ tốc độ mười tám phảy năm hải lí một giờ.
- Cuộc đuổi bắt kéo dài ít nhất bốn mươi lăm phút nhưng tốc độ chiếc tàu không cho phép nó theo kịp con cá.
- Con cá nằm yêm…Thuyền trưởng Phác-ra-guýt quyết định lợi dụng thời cơ thuận tiện này. Ông ta ra lệnh cho tàu chạy từ từ để đối thủ khỏi thức giấc…
- Tàu Lin-côn lặng lẽ tới cách con cá bốn trăm mét. Đến đây, máy ngừng chạy, tàu chỉ chuyển động theo quán tính…
=> Cuộc đuổi bắt cá của chiếc tàu chiến vô cùng cam go, kịch tính.
Câu 4: Mũi lao đã đam trúng vật gì?
Trả lời:
Mũi lao đã đâm trúng vật bằng kim loại.
Câu 5: Hình dáng bên ngoài của chiếc tàu ngầm.
Trả lời:
Hình dáng bên ngoài của chiếc tàu ngầm:
- Khoảng 8 mét
- Được bọc thép
- Màu đem bóng.
- Nhẵn nhụi, phẳng lì.
Câu 6: Điều em đã dự đoán khi đọc phần (2) của văn bản có phù hợp với điều được các nhân vật khám phá ở đây không?
Trả lời:
- Có phù hợp: là một chiếc tàu ngầm – “do bàn tay con người tạo ra [...] chúng tôi đang nằm trên một chiếc tàu ngầm kì lạ”.
- Không phù hợp: nó không phải là một quái vật hay con cá thiết kình bọc thép – “cái mà người ta vẫn tưởng là động vật, là quái vật, là hiện tượng kì lạ của thiên nhiên […] chúng tôi đang nằm trên một chiếc tàu ngầm kì lạ trông tựa một con cá bằng thép khổng lồ.”
2.3. Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1: Đọc phần (1) của đoạn trích và nêu những chi tiết miêu tả hình dáng lạ lùng của con cá thiết kình.
Trả lời:
- Cùng với những tia sáng đầu tiên của bình minh, ánh điện của con cá thiết kình cũng phụt tắt.
- Màu đen, nổi lên mặt nước độ một mét.
- Không dài quá tám mét. Cả ba chiều đều cân đối.
- Lỗ mũi to, vọt lên hai cột nước cao tới bốn mét.
- Tốc độ nhanh hơn tốc độ của tàu
Câu 2: Cuộc chạm trán trên đại dương dẫn ba nhân vật Pi-e A-rôn-nác, Công-xây và Nét Len vào cuộc phiêu lưu trong không gian nào? Lúc ấy, không gian này quen thuộc hay xa lạ với họ?
Trả lời:
- Cuộc chạm trán trên đại dương dẫn ba nhân vật Pi-e A-rôn-nác, Công-xây và Nét Len vào cuộc phiêu lưu ở không gian trên mặt biển, cụ thể là trên một con tàu ngầm.
- Lúc ấy, không gian này xa lạ với họ.
Câu 3: Nhan đề Hai vạn dặm dưới biển đã thể hiện ước mơ gì của Giuyn Véc-nơ và những người cùng thời với ông? Ước mơ ấy ngày nay đã được hiện thực hoá như thế nào?
Trả lời:
- Nhan đề Hai vạn dặm dưới biển đã thể hiện ước mơ khám phá tận sâu dưới đáy biển - nơi còn nhiều bí ẩn của Giuyn Véc-nơ và những người cùng thời với ông.
- Ước mơ ấy ngày nay đã được hiện thực hóa: con người có thể lặn sâu xuống dưới biển, đã có những tàu ngầm, con người đã có nhiều hiểu biết về đại dương.
Câu 4: Theo em, nhà văn đã sáng tạo ra hình ảnh chiếc tàu ngầm dựa trên cơ sở nào?
Trả lời:
Nhà văn đã sáng tạo ra hình ảnh chiếc tàu ngầm dựa trên cơ sở khoa học về công nghệ chế tạo tàu biển. Vào thời điểm Giuyn Véc-nơ cho ra đời tác phẩm Hai vạn dặm dưới biển, thế giới đã có tàu chạy dưới mặt nước nhưng vô cùng thô sơ (di chuyển chậm nhờ mái chèo), không hiện đại và tối tân như tàu ngầm Nau-ti-luýt (chạy bằng động cơ điện với vận tốc rất cao).
Câu 5: Nêu tác dụng của việc nhà văn đã để cho một nhà khoa học vào vai người kể chuyện ngôi thứ nhất.
Trả lời:
- Người kể chuyện ngôi thứ nhất đồng thời là vị giáo sư, trực tiếp xuất hiện và tham gia vào diễn biến cốt truyện, vì thế câu chuyện về chiếc tàu ngầm tối tân được kể lại mang tính khoa học cao. Những kiến thức hay lập luận của nhân vật người kể chuyện về các vấn đề kĩ thuật, công nghệ và đại dương vừa đảm bảo tính chính xác và tuân theo lô-gíc khoa học, vừa đảm bảo sức hấp dẫn nhờ trí tưởng tượng phong phú của nhà văn.
- Nếu để Nét-len hay Công-xây đảm nhiệm chức năng người kể chuyện thì câu chuyện sẽ thiếu đi sức hấp dẫn của những kiến thức uyên bác về kĩ thuật và thế giới tự nhiên qua điểm nhìn của một nhà khoa học.
Câu 6: Liệt kê những câu văn thể hiện tư duy lô-gíc đặc trưng của truyện khoa học viễn tưởng trong đoạn kể lại những phán đoán của nhân vật giáo sư Pi-e A-rôn-nác – người kể chuyện - về chiếc tàu ngầm.
Trả lời:
Những câu văn thể hiện tư duy lô-gíc đặc trưng của truyện khoa học viễn tưởng trong đoạn kể lại những phán đoán của nhân vật giáo sư Pi-e A-rôn-nác – người kể chuyện - về chiếc tàu ngầm là:
+ "Nếu đây đúng là một chiếc tàu thì nhất định phải có máy móc làm nó chuyển động và người điều khiển chứ!"
+ "Chắc là như vậy! [...] Nhưng tôi đứng trên hòn đảo di động này đã ba tiếng đồng hồ mà chẳng thấy một dấu hiệu nào của sự sống cả."
+ "Chính chúng ta đã biết rõ hơn ai hết tốc độ con tàu này! Muốn đạt tốc độ đó cần có máy móc; muốn điều khiển máy móc, phải có thợ. Từ đó tôi kết luận rằng... chúng ta đã thoát chết!"
+ "Thế là tính mạng chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào ý muốn của những người điều khiển con tàu này! Họ cho tàu lặn xuống là chúng tôi toi mạng ngay! Còn nếu họ không làm như vậy thì tôi chẳng nghi ngờ gì khả năng đặt quan hệ với họ. Nếu họ không chế tạo dưỡng khí bằng phương pháp hóa học thì thỉnh thoảng họ cũng phải cho tàu nổi lên mặt biển để dự trữ không khí mới. Như vậy, phải có một lỗ thủng nào đó để lấy không khí vào trong tàu."
Câu 7: Đề tài của tác phẩm Hai vạn dặm dưới biển là gì? Hiện nay, đề tài đó có còn nhận được sự quan tâm đặc biệt của chúng ta nữa hay không? Vì sao?
Trả lời:
- Đề tài của tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển là khám phá và chinh phục tự nhiên.
- Hiện nay, đề tài đó vẫn được sự quan tâm đặc biệt của chúng ta. Đặc biệt là đối với những người thích phiêu lưu, chinh phục và khám phá những điều bí ẩn bất tận.
Câu 8: Theo em, con người cần làm gì để vừa chinh phục đại dương vừa không làm ảnh hưởng môi trường biển?
Trả lời:
Cùng chung tay bảo vệ môi trường Trái Đất nói chung, môi trường biển nói riêng ngay từ những việc nhỏ bé nhất hằng ngày như không dùng chai nhựa sử dụng một lần và túi ni lông. Trong tình hình chủ quyền biển đảo đang được đặt lên hàng đầu như hiện nay, nhận thức được vai trò của kinh tế biển và an ninh hàng hải. Bên cạnh việc phát triển lực lượng hải quân trên mặt biển và lực lượng kiểm ngư vững mạnh, tối tân hoá tàu ngầm cũng là một trong những mối quan tâm hàng đầu của Chính phủ Việt Nam nhằm bảo vệ môi trường biển khỏi các hoạt động gây mất an ninh hàng hải và chủ quyền biển đảo.
Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm:
3. Hướng dẫn luyện tập
Câu hỏi: Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể tiếp (theo tưởng tượng của em) về sự kiện diễn ra sau tình huống nhân vật “tôi”, Công-xây và Nét Len bị kéo vào bên trong con tàu ngầm.
Trả lời:
Tôi đã vô cùng sửng sổ khi đi vào bên trong chiếc tàu ngầm. Ở trong tàu không khác gì một chiếc tàu bình thường. Nước không thể xâm nhập vào đây, và tất cả đều cười nói bình thường, không có dấu hiệu gì của việc thiếu không khí. Chúng tôi được dẫn đi gặp thuyền trưởng Nê-mô. Trông ông cao to, lực lưỡng và là người có chiều sâu. Vậy là chúng tôi sống rồi. Như tôi đã nói, chẳng nghi ngờ gì khả năng đặt quan hệ với những người trên chiếc tàu ngầm này.
4. Hỏi đáp về bài Cuộc chạm trán trên đại dương - Giuyn Véc-nơ Ngữ văn 7 tập 2 Kết Nối Tri Thức
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
5. Một số văn mẫu bài Cuộc chạm trán trên đại dương - Giuyn Véc-nơ Ngữ văn 7 tập 2 Kết Nối Tri Thức
Tác phẩm Cuộc chạm trán trên đại dương - Giuyn Véc-nơ đã đem đến cho người đọc những hiểu biết mới về thế giới trong lòng đại dương và phát minh về tàu ngầm. Để cảm nhận được một cách sâu sắc về văn bản này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
--------------------(Đang cập nhật)-----------------
