Bạch tuộc - Giuyn Véc-nơ - Ngữ văn 7 Tập 1 Cánh Diều

1.1.1. Tác giả Giuyn Véc-nơ

Giuyn Véc-nơ (1828-1905)

- Giuyn Véc-nơ (Jules Gabriel Verne) (1828-1905) sinh tại thành phố Nantes, Pháp

- Gia đình: là anh cả trong một gia đình năm người con

+ Cha là ông Pierre Verne, một luật sư

+ Mẹ là bà Sophie Allote de la Fuye Verne

- Với tâm hồn bay bổng cộng với trí tưởng tượng phong phú, ông dành nhiều thời gian để tập tành sáng tác các tác phẩm kịch, thơ văn và dùng ngòi bút của mình để viết lên những chuyến phiêu lưu để thỏa mãn đam mê

- Người đi tiên phong trong thể loại văn học Khoa học viễn tưởng và được coi là một trong những "cha đẻ" của thể loại này

- Ông là người có tác phẩm được dịch nhiều thứ ba trên thế giới, những tác phẩm của ông cũng được chuyển thể thành phim nhiều lần

- Tác phẩm chính: Hành trình vào Trái Đất (1864), Từ Trái Đất đến Mặt Trăng (1865), Hai vạn dặm dưới biển (1870)

1.1.2. Tác phẩm Bạch tuộc

a. Xuất xứ

- Đoạn trích “Bạch tuộc” được trích từ cuốn tiểu thuyết cổ điển về khoa học viễn tưởng Hai vạn dặm dưới biển năm 1870.

b. Thể loại: 

- Tiểu thuyết.

c. Bố cục 

Chia văn bản thành 2 đoạn:

- Đoạn 1: Từ đầu đến “Nét la lên”: Cuộc trò chuyện của A-rôn-nát, Công–xây và Nét Len về con quái vật biển “bạch tuộc”

- Đoạn 2: Còn lại: Trận “giáp chiến” giữa những người trên tàu ngầm và quái vật biển “bạch tuộc”

d. Tóm tắt tác phẩm

Đoạn trích kể về cuộc chiến đấu mãnh mẽ dũng cảm giữa giáo sư A-rôn-nác và những người đồng hành trên con tàu No-ti-lớt và lũ quái vật “bạch tuộc”. Trong trận chiến đó bằng sự thông minh, mưu trí, dũng cảm những con người đã chiến thắng được bọn “bạch tuộc” nhưng cũng thật buồn vì lũ bạch tuộc đã cướp đi người thủy thủ xấu số vào đại dương mênh mông.

1.2.1. Quái vật “bạch tuộc”

a. Ngoại hình

- Dài chừng 8 mét

- Mắt màu xanh xám, nhìn thẳng không động đậy

- Tám cánh tay, hay đúng hơn, tám chân từ đầu mọc ra gấp đôi thân và luôn uốn cong

- Hai hàm răng bạch tuộc giống cái mỏ vẹt bằng sừng, luôn luôn mở ra

- Lưỡi nó cũng bằng chất sừng, hàm răng nhọn, rung lên bần bật mỗi khi thò ra khỏi mồm

- Thân nó hình thoi ở giữa, là một khối thịt nặng chừng hai hai mươi, hai lăm tấn

- Màu sắc nó thay đổi rất nhanh từ màu xám chỉ sang màu đỏ nâu

b. Nguy hiểm đe dọa con người

- Dùng các loại sung bắn nhưng vô hiệu vì lao nhọn và đạn đều xuyên qua thân bạch tuộc như qua một khối thịt đông

- Dùng thọng lòng để bắt. Thòng lọng mắc vào thân bạch tuộc nhưng tới vây đuôi mới thắt lại được. Lúc đó người ta cố kéo con vật lên nhưng nặng quá đến nỗi đuôi bị đứt ra

- Vòi và đuôi có thể mọc lại được

→ Hình ảnh con bạch tuộc trong văn bản thật đáng sợ, là mối nguy hiểm đe dọa con người, cũng là để tài nghiên cứu của các nhà khoa học say mê nghiên cứu

1.2.2. Tình huống truyện – cuộc “giáp chiến” với bạch tuộc

a. Hoàn cảnh

- Chân vịt ngừng quay, vì hàm răng bằng sừng của một con bạch tuộc đã mắc vào cánh chân vịt làm tàu không chạy được nữa

- Đạn có điện khi xuyên vào thân bạch tuộc mềm không thể nổ được vì không gặp đủ sức cản

→ Hoàn cảnh bắt buộc những người trên đầu phải chiến đấu với con quái vật khổng lồ này bằng những vũ khí là rìu và dao nhọn

b. Trận “giáp chiến”

Cuộc chiến giữa quái vật bạch tuộc và các thủy thủ

- Mọi người cầm sẵn rìu, Nét cầm lấy dao nhọn, giáo sư A-rôn-nác và Công-xây thì dùng rìu

- Cuộc vật lộn với con bạch tuộc diễn ra cam go, mọi người cầm theo vũ khí chặt đứt từng chiếc vòi của con quái vật

- Thật không may con quái vật đã cướp đi mạng sống của một thủy thủ

- Sau 15 phút cuộc chiến đấu kết thúc, lũ bạch tuộc chiến bại, còn chúng tôi mất đi một người thủy thủ

c. Ý nghĩa

Cuộc đấu tranh sinh tồn với tự nhiên, từ đó thấy được sự dũng cảm, mạnh mẽ của con người. Với sức mạnh và trí tuệ con người sẽ chiến thắng được thiên nhiên.

1.3.1. Về nội dung

- Văn bản ca ngợi sự say mê tìm tòi nghiên cứu khoa học của Giáo sư A-rôn-nát, Công–xây và Nét Len. Họ là những người không ngại hiểm nguy đe dọa để tìm hiểu về các loài sinh vật biển và những điều thú vị nơi đây. Đồng thời ca ngợi, tự hào về sự thông minh mưu trí của con người. Với sức mạnh và trí tuệ con người sẽ chiến thắng bất kì loại quái vật nào.

1.3.2. Về nghệ thuật

- Nghệ thuật dựng cảnh độc đáo, thu hút hấp dẫn người đọc.

- Tình huống truyện đặc biệt.

Bài tập: Thông qua văn bản Bạch tuộc - Giuyn Véc-nơ, SGK Ngữ văn 7 Tập 1 Cánh Diều, em hãy viết đoạn văn nêu cảm nhận về hình ảnh con bạch tuộc.

Hướng dẫn giải:

- Đọc kĩ bài Bạch tuộc - Giuyn Véc-nơ, SGK Ngữ văn 7 Tập 1 Cánh Diều

- Kết hợp trải nghiệm, hiểu biết của bản thân để nêu cảm nhận:

+ Đó là một con vật to lớn, khổng lồ, rất đáng sợ, bí ẩn dưới đại dương

+ Một con vật rất to lớn, như một con quái vật dưới biển sâu

+ Bằng trí tưởng tượng rất phong phú, tác giả đã giúp độc giả hình dung được một loài vật đáng sợ

Lời giải chi tiết:

Qua cuộc nói chuyện giữa Nét và giáo sư A-rôn-nác, độc giả có những hình dung ban đầu về con bạch tuộc. Đó là một con vật to lớn, khổng lồ, rất đáng sợ, bí ẩn dưới đại dương. Về ngoại hình, đây thực sự là một con bạch tuộc khổng lồ với độ dài chừng tám mét, thân hình thoi, có màu xanh xám, tám chân từ đầu mọc ra dài gấp đôi thân và luôn luôn uốn cong, hàm răng giống cái mỏ vẹt bằng sừng, luôn luôn mở ra, khép lại, lưỡi nó cũng bằng chất sừng, hàm răng nhọn… Con bạch tuộc được miêu tả rất cụ thể, chi tiết, rõ ràng. Đây là một con vật rất to lớn, như một con quái vật dưới biển sâu. Trong miêu tả của tác giả, có những chi tiết giống với đặc điểm thực tế của loài bạch tuộc, có những chi tiết mang tính tưởng tượng. Khi tác phẩm ra đời, chỉ một số người đi biển mới từng gặp bạch tuộc. Bằng trí tưởng tượng rất phong phú, tác giả đã giúp độc giả hình dung được một loài vật đáng sợ. 

- Học xong bài Bạch tuộc - Giuyn Véc-nơ, các em cần:

+ Phân tích được những đặc điểm của quái vật “bạch tuộc”

+ Phân tích được tình huống truyện và cuộc “giáp chiến” với bạch tuộc

Qua bài tác phẩm Bạch tuộc - Giuyn Véc-nơ đã mang đến cho người đọc những trải nghiệm lí thú về sự gan dạ của những thủy thủ trên tàu No-ti-lớ đã không ngại nguy hiểm để khám phá bí ẩn đại dương. Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm bài soạn dưới đây:

• Soạn bài chi tiết Bạch tuộc - Giuyn Véc-nơ

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Tác phẩm Bạch tuộc - Giuyn Véc-nơ đã cho người đọc thỏa sức tưởng tượng về thế giới vạn vật dưới biển sâu thông qua hành trình tòi nghiên cứu khoa học của Giáo sư A-rôn-nát, Công–xây và Nét Len. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:

---------------------(Đang cập nhật)---------------------