Với hi vọng giúp các em học sinh lớp 7 nắm nội dung bài học trước khi đến lớp và tiếp nhận kiến thức mới đạt kết quả cao! HOC247 đã biên soạn bài Bạch tuộc - Giuyn Véc-nơ thuộc sách Cánh Diều dưới. Bài soạn bám sát phần câu hỏi tìm hiểu bài và luyện tập trong SGK. Ngoài ra, để hiểu hơn về lý thuyết văn bản, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Bạch tuộc - CD. Chúc các em học tập thật tốt!
1. Tóm tắt nội dung bài học
1.1. Nội dung
- Văn bản ca ngợi sự say mê tìm tòi nghiên cứu khoa học của Giáo sư A-rôn-nát, Công–xây và Nét Len. Họ là những người không ngại hiểm nguy đe dọa để tìm hiểu về các loài sinh vật biển và những điều thú vị nơi đây. Đồng thời ca ngợi, tự hào về sự thông minh mưu trí của con người. Với sức mạnh và trí tuệ con người sẽ chiến thắng bất kì loại quái vật nào.
1.2. Nghệ thuật
- Nghệ thuật dựng cảnh độc đáo, thu hút hấp dẫn người đọc.
- Tình huống truyện đặc biệt.
2. Soạn bài Bạch tuộc - Giuyn Véc-nơ Ngữ văn 7 tập 1 Cánh Diều
2.1. Chuẩn bị đọc
Câu hỏi:
- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.
- Khi đọc truyện khoa học viễn tưởng, các em cần chú ý:
+ Tác giả viết về ai, về sự kiện (đề tài) gì?
+ Những yếu tố nào của văn bản cho biết tính chất tưởng tượng về một tương lai rất xa so với thời điểm tác phẩm ra đời?
+ Những yếu tố nào cho thấy người viết có những hiểu biết và dựa vào thành tựu của khoa học, không có các yếu tố thần kì, siêu nhiên như truyền truyền thuyết, cổ tích?
Trả lời:
- Khi đọc truyện khoa học viễn tưởng:
+ Tác giả viết về những nhât vật trên con tàu No-ti- lớt với sự kiện: cuộc giáp chiến với lũ bạch tuộc.
+ Những yếu tố của văn bản cho biết tính chất tưởng tượng về một tương lai rất xa so với thời điểm tác phẩm ra đời: những con bạch tuộc khổng lồ dài 8m, 6m, những cái râu tuộc dài 2m, những cái răng như cái mỏ vẹt; tàu lặn sâu hai, ba ngàn mét….
+ Những yếu tố cho thấy người viết có những hiểu biết và dựa vào thành tựu của khoa học, không có các yếu tố thần kì, siêu nhiên như truyền truyền thuyết, cổ tích: chiếc tàu ngầm no-ti-lớt thô sơ (tác giả tưởng tượng tàu ngầm hiện đại), con bạch tuộc có những cái râu dài.
- Tác giả Giuy Véc-nơ:
+ Giuy Véc-nơ (1828-1905) là nhà văn Pháp nổi tiếng, là người đi tiên phong trong thể loại truyện khoa học viễn tưởng và được coi là một trong những “cha đẻ” của thể loại này.
+ Tác phẩm nổi tiếng: Hành trình vào tâm Trái đất (1864), Hai vạn dặm dưới đáy biển (1870), Vòng quanh thế giới trong 80 ngày (1873). Các tác phẩm của ông được dịch nhiều thứ 3 trên thế giới và những tác phẩm của ông được chuyển thành phim nhiều lần.
- Văn bản: Đoạn trích Bạch tuộc kể về cuộc giáp chiến giữa những con bạch tuộc khổng lồ dưới đại dương với những nhà thám hiểu trên con tàu ngầm No-ti-lớt.
2.2. Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1: Từ nhan đề Bạch tuộc, em hãy dự đoán nội dung chính của văn bản.
Trả lời:
- Em dự đoán nội dung chính của văn bản là sẽ miêu tả về những con bạch tuộc ở ngoài đại dương và sự va chạm giữa các nhà thám hiểm với những con bạch tuộc này.
Câu 2: Lời kể của nhân vật “tôi" ở đây có tác dụng gì?
Trả lời:
- Lời kể của nhân vật “tôi" về các thuyền trưởng từng bắt bạch tuộc có tác dụng dẫn dắt vào sự việc sắp diễn ra: sự xuất hiện của con bạch tuộc.
Câu 3: Chú ý các số từ trong phần này.
Trả lời:
- Các số từ trong phần này: sáu mét, tám vòi, hai hàm răng như mỏ vẹt.
Câu 4: Hình dung con Bạch tuộc qua miêu tả của nhân vật tôi.
Trả lời:
- Con Bạch tuộc qua miêu tả của nhân vật tôi: là con quái vật khổng lồ mắt màu xanh, thân hình thoi và đổi màu từ xám sang nâu đỏ. Con bạch tuộc dài chừng 8m, có 8 râu dài uốn cong, hàm răng nhọn rung lên bần bật, thân hình là khối thịt tầm 20, 25 tấn.
Câu 5: Chuyện gì xảy ra với con tàu?
Trả lời:
- Con tàu gặp phải vật cản, đó chính là những con bạch tuộc.
Câu 6: Tìm hiểu nghĩa của từ “giáp chiến”.
Trả lời:
- Nghĩa của từ “giáp chiến”: giáp là tiếp giáp, nối liền, chiến là đánh, vậy giáp chiến có nghĩa là đánh nhau gần.
Câu 7: Chú ý hành động của các nhân vật.
Trả lời:
Hành động của các nhân vật:
- Nét: cầm dao nhọn, xông đến, phóng lao nhọn, phóng mũi lao vào kẻ thù.
- Tôi và Công- xây: cầm rìu, lao tới.
- Nê- mô: lấy rìu chặt phăng cái vòi, chặt đứt luôn cái vòi, lao tới.
Câu 8: Cuộc giáp chiến kết thúc thế nào?
Trả lời:
- Cuộc giáp chiến kết thúc: lũ bạch tuộc chiến bại, phần bị chết, phần bị thương, phải bỏ chiến trường mà lẩn xuống biển.
Câu 9: Tại sao mắt Nê-mô ứa lệ?
Trả lời:
- Mắt Nê –mô ứa lệ là vì thương người đồng hương đã bị bạch tuộc cuốn đi mất.
2.3. Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1: Đoạn trích Bạch tuộc kể lại sự kiện gì? Theo em, tình huống nào trong văn bản được mô tả hấp dẫn nhất?
Trả lời:
- Đoạn trích Bạch tuộc kể lại sự kiện:
+ các thủy thủ trước từng bắt gặp những con bạch tuộc khổng lồ.
+ cuộc giáp chiến giữa các nhà thám hiểm trên con tàu No-ti-lớt với những con bạch tuộc khổng lồ.
+ Kết quả của cuộc giáp chiến: một người đã bị bắt đi, bạch tuộc chết và bị thương phải lẩn xuống biển.
- Tình huống hấp dẫn nhất được mô tả trong văn bản là tình huống con tàu gặp phải vật cản là bạch tuộc, và tại đây diễn ra cuộc giáp chiến.
Câu 2: Nêu ra một số chi tiết cho thấy trí tưởng tượng rất phong phú của nhà văn về bạch tuộc.
Trả lời:
- Một số chi tiết trong văn bản cho thấy trí tưởng tượng rất phong phú của nhà văn về bạch tuộc:
+ Thân bạch tuộc như khối thịt đông, bạch tuộc dài chừng tám mét.
+ Tám cánh tay/ tám chân dài gấp đôi thân
+ Hai tram rưỡi cái giác ở phía trong vòi
+ Hai hàm răng giống hai cái mỏ vẹt
+ Hàm răng nhọn…
Câu 3: Những chi tiết nào trong văn bản Bạch tuộc cho thấy người viết có những hiểu biết dựa vào thành tựu của khoa học?
Trả lời:
- Những chi tiết trong đoạn trích Bạch tuộc cho thấy người viết có những hiểu biết dựa vào thành tựu của khoa học:
+ Tàu No-ti-lớt lặn sâu xuống đáy biển hai, ba nghìn mét.
+ Con bạch tuộc có râu dài, hai con mắt màu xanh nhìn thẳng; thân hình thoi.
Câu 4: Lòng dũng cảm, tình yêu thương và tinh thần đồng đội được thể hiện trong câu chuyện như thế nào?
Trả lời:
- Lòng dũng cảm, tình yêu thương và tinh thần đồng đội được thể hiện trong văn bản:
+ Nét: “chúng tôi sẽ giúp ngài một tay”cầm dao nhọn, xông đến, phóng lao nhọn, phóng mũi lao vào kẻ thù.
+ Công- xây: cầm rìu, lao tới.
+ Nê- mô: lấy rìu chặt phăng cái vòi, chặt đứt luôn cái vòi, lao tới.
+ Chúng tôi xông tới, ai nấy đều sôi sục căm thù!
+ Mắt Nê –mô ứa lệ vì thương người đồng hương đã bị bạch tuộc cuốn đi mất.
Câu 5: Nhân vật nào trong văn bản Bạch tuộc để lại cho em nhiều ấn tượng nhất? Hãy miêu tả (khoảng 4 – 5 dòng) hoặc vẽ trên giấy chân dung nhân vật này.
Trả lời:
Trong văn bản Bạch tuộc, nhân vật em ấn tượng nhất là Nê-mô, đó là một con người gan dạ, dũng cảm nhưng cũng hết sức gần gũi và yêu thương mọi người.
Miêu tả Nê-mô: thủy thủ cao lớn đầu quấn chiếc khăn kẻ đen cầm chiếc rìu trên tay lao tới bổ phập phập vào mép tàu –nơi cánh tay thủy quái đang bám vào. Mỗi nhát phập là một cánh tay tuột ra khỏi mép tàu và lặn dần xuống biển. Khi đồng đội bị một cánh tay thủy quái quấn chặt, Nê- mô liên tiếp xông tới chặt đứt vòi bạch tuộc để giải cứu cho đồng đội của mình nhưng đã bị chúng tấn công bằng loại “mực” đen. Cuộc giải cứu thất bại, Nê-mô mình nhuốm đầy máu, mặt rầu rĩ đứng dựa bên chiếc đèn pha mà ứa lệ.
Câu 6: Từ câu chuyện trên, em rút ra bài học gì khi gặp những tình huống khó khăn và thử thách nguy hiểm trong cuộc sống?
Trả lời:
- Từ câu chuyện trên em rút ra được bài học là: khi gặp những tình huống khó khăn và thử thách nguy hiểm trong cuộc sống em cần phải bình tĩnh đối mặt và phải đồng lòng đoàn kết với mọi người để giải quyết dứt điểm từng việc một.
Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm:
3. Hướng dẫn luyện tập
Câu hỏi: Hãy nêu cảm nhận của em về cuộc chiến đấu với con bạch tuộc của đoàn thủy thủ tàu No-ti-lớt.
Trả lời:
Văn bản Bạch tuộc kể về cuộc chiến đấu dũng cảm của đoàn thủy thủ trên tàu No-ti-lớt với quái vật của biển cả - những con bạch tuộc khổng lồ, hung dữ. Đoàn thủy thủ sẵn sàng giáp chiến với con bạch tuộc khổng lồ. Cứ một cái vòi dài trườn xuống dưới thang như một con rắn, hai chục cái vòi nữa thì ngoằn ngoèo phía trên đều bị thuyền trưởng Nê-mô chặt đứt phăng khủng khiếp. Tám vòi thì bảy vòi bị chặt đứt, cái vòi còn lại vẫn quấn chặt người thủy thủ trên không, thuyền trưởng và mọi người định lao đến cứu thủy thủ thì con bạch tuộc phun ra chất lòng màu đen rồi cuốn theo người thủy thủ đó xuống biển. Ai ai cũng sôi sục tinh thần căm thù. Một con bạch tuộc quật ngã Nét, định nuốt chửng anh liền bị anh phóng lao nhọn vào mắt. Lũ bạch tuộc chiến bại, phần bị chết, phần bị thương, lặn xuống biển sâu. Đoàn thủy thủ chiến thắng, đứng lặng người nhìn xuống biển cả. Qua cuộc chiến, ta thấy đàn bạch tuộc thật hung hãn, tàn bạo, sẵn sàng giết chết đoàn thủy thủ nhưng cuối cùng đã nhận kết cục thua trận, phải chạy trốn xuống biểu. Còn đoàn thủy thủ thật dũng cảm, kiên cường khi chống lại lũ quái vật biển sâu. Trong cuộc chiến đó, ta không chỉ thấy được sự anh dũng mà còn thấy được tinh thần đoàn kết, tình yêu thương. Những người thủy thủ không ngại nguy hiểm để cứu đồng đội của mình, và họ rất đau đớn trước sự hi sinh của một người đồng hương. Như vậy, với nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, kịch tính, sử dụng những từ ngữ giàu sức biểu cảm cùng những câu cảm thán bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ của người tham gia cuộc chiến giúp người đọc hình dung rõ được sự cam go, nguy hiểm của cuộc chiến.
4. Hỏi đáp về bài Bạch tuộc - Giuyn Véc-nơ Ngữ văn 7 tập 1 Cánh Diều
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
5. Một số văn mẫu bài Bạch tuộc - Giuyn Véc-nơ Ngữ văn 7 tập 1 Cánh Diều
Văn bản Bạch tuộc - Giuyn Véc-nơ đã mang đến cho người đọc những khám phá lý thú về cuộc hành trình chinh phục đại dương với nhiều hiểm trở và những con quái vật bạch tuộc. Để cảm nhận được một cách sâu sắc về văn bản này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
---------------------------(Đang cập nhật)----------------------------
