Bài soạn Thực hành Tiếng Việt (Bài 6) thuộc sách Chân trời sáng tạo dưới đây nhằm giúp các em nhận diện và phân tích được dấu ngoặc kép trong một văn bản cụ thể. Hy vọng rằng bài soạn này sẽ hữu ích với các em. Mời các em cùng tham khảo nhé! Ngoài ra, để nắm vững hơn nội dung bài học, các em có thể tham khảo thêmSoạn bài Thực hành Tiếng Việt (Bài 6) tóm tắt.
1. Tóm tắt nội dung bài học
1.1. Tìm hiểu về dấu ngoặc kép
- Một trong những công dụng của dấu ngoặc kép là đánh dấu cách hiểu một từ ngữ theo nghĩa thông thường.
1.2. Đặc điểm và chức năng của văn bản và đoạn văn
- Đặc điểm và chức năng của văn bản: Văn bản là sản phẩm của hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ, thường là tập hợp của các câu, đoạn, hoàn chỉnh về nội dung và hình thức, có tính liên kết chặt chẽ và nhằm đạt một mục tiêu giao tiếp nhất định.
- Đặc điểm và chức năng của đoạn văn: Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản, thường do nhiều câu tạo thành và có những đặc điểm sau:
+ Biểu đạt một nội dung tương đối trọn vẹn.
+ Bắt đầu từ chỗ viết hoa lùi vào đầu dòng và kết thúc bằng dấu câu dùng để ngắt đoạn.
+ Có thể có câu chủ đề hoặc không có câu chủ đề. Câu chủ đề nêu ý chính trong đoạn. Câu chủ đề có thể đứng đầu hoặc cuối đoạn văn.
2. Soạn bài Thực hành Tiếng Việt (Bài 6)
Câu 1. Tìm trong văn bản Tuổi thơ tôi các từ ngữ được đặt trong dấu ngoặc kép. Chỉ ra nghĩa thông thường và nghĩa theo dụng ý của tác giả.
Trả lời:
| Từ ngữ trong ngoặc kép | Nghĩa thông thường | Nghĩa theo dụng ý của tác giả |
| Thảm thiết | Nỗi đau khổ thống thiết. | Những câu văn bộc lộ cảm xúc của tác giả. |
| Trùm sỏ | Kẻ cầm đầu nhóm vô lại. | Chỉ thằng Lợi, đứa cầm đầu cả lớp. |
| Làm giàu | Tích lũy nhiều của cải, tiền bạc. | Tích lũy những viên bi. |
| Võ đài | Đài đấu võ. | Dưới đất, nơi diễn ra cuộc đấu dế lửa. |
| Cao thủ | Người có khả năng ứng phó hơn hẳn người khác. | Con vật có khả năng chiến đấu cao. |
| Trả thù | Gây tai họa cho người đã gây hại cho mình hoặc người khác. | Chuyện Lợi bị mất dế. |
| Cử hành tang lễ. | Tổ chức tang lễ cho người đã mất. | Chôn cất dế. |
Câu 2. Hãy đặt một câu có sử dụng dấu ngoặc kép và giải thích công dụng của dâu ngoặc kép trong câu ấy.
Trả lời:
- Đặt câu có dấu ngoặc kép: Các bạn ồ lên thích thú, thì ra Lan là một "danh ca" chính hiệu.
- Tác dụng dấu ngoặc kép: Nhấn mạnh từ danh ca được dùng với ý nghĩa đặc biệt là chỉ người hát rất hay, hát hay như ca sĩ.
Câu 3. Văn bản Con gái của mẹ có mấy đoạn?
Trả lời:
Văn bản Con gái của mẹ có hai đoạn:
- Đoạn 1 (Từ đầu đến thiếu thốn, khô khát): tình cảm của mẹ dành cho con
- Đoạn 2 (còn lại): tình yêu thương Lam Anh dành cho mẹ.
Câu 4. Tìm câu chủ đề (nếu có) trong các đoạn văn sau:
Bài ca có thể là lời của cô gái. Nhân buổi sáng đi thăm đồng, lòng phơi phới ngắm nhìn cảnh đồng quê tràn đẩy sức sống, cô thấy chính cô cũng tươi trẻ, tràn đẩy sức sống như những “chẽn lúa đòng đòng", "phất phơ dướii ngọn nắng hồng ban mai” kia. Phải chăng, đó là một lời tự khen thầm kín và hồn nhiên?
(Bùi Mạnh Nhị, Về bài ca đao “Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng...")
Không phải ngày phiên, nên chợ vằng không. Mấy cái quán chơ vơ lộng gió, rác bẩn rải rác lẫn với lá rụng của cây đề. Gió thổi mạnh làm Sơn thấy lạnh, và cay mắt. Nhưng chân trời trong hơn mọi bôm, những làng ở xa, Sơn thấy rõ như ở gần. Mặt đất rắn lại và nứt nẻ những đường nho nhỏ, kêu vàng lên lanh tanh dưới nhịp guốc của hai chị em.
(Thạch Lam, Gió lạnh đầu mùa)
Trả lời:
Câu chủ đề:
- Đoạn 1: Bài ca có thể là lời của cô gái.
- Đoạn 2: không có câu chủ đề.
Để củng cố kiến thức bài một cách tốt hơn, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Thực hành Tiếng Việt (Bài 6).
3. Hướng dẫn luyện tập
Câu hỏi: Viết đoạn văn (khoảng 150 - 200 chữ) kể về kỉ niệm với một người thân mà em xem là điểm tựa tinh thần của mình. Trong đoạn văn có sử dụng dấu ngoặc kép.
Trả lời:
Kỉ niệm thời thơ ấu đáng nhớ nhất với em chính là một lần không vâng lời mẹ. Trưa hôm ấy trời nắng chang chang, mẹ dặn em ở nhà trông nhà để mẹ đi có việc. Thế nhưng, để thỏa mãn “đam mê” trong lòng mình, mẹ vừa đi khỏi em đã chạy đi chơi điện tử. Chơi suốt cả một buổi chiều mãi tới tối mới chịu đi về. Về đến nhà, em tìm mãi cũng không thấy mẹ đâu. Vội chạy đi tìm thì được các bác kể rằng: Trưa không thấy em ở nhà, mẹ lo nên đi tìm, đi tìm suốt cả buổi chiều cuối cùng bị sốt cao phải nhờ người đưa về. Nghe kể đến đây mặt em đỏ gay, nước mắt trực trào ra, em chạy nhanh về nhà. Mở cửa phòng mẹ, phòng tối om, em bật đèn lên, mẹ đang nằm trên giường. Em ôm lấy mẹ khóc nức nở "Mẹ ơi con xin lỗi, con làm mẹ khổ vì con quá". Mẹ mỉm cười hiền dịu xoa đầu em: "Con ngoan biết lỗi là được rồi". Một kỉ niệm tuổi thơ em đã làm cho mẹ buồn vì không vâng lời mẹ. Đó cũng là bài học nhắc nhở em rằng không bao giờ được làm cho mẹ buồn dù chỉ một lần nào nữa.
Chú thích:
- “Đam mê”: Đặt trong ngoặc kép với hàm ý mỉa mai về sự ham chơi của nhân vật.
- "Mẹ ơi con xin lỗi, con làm mẹ khổ vì con quá": Trích dẫn nguyên văn lời thoại của nhân vật.
4. Hỏi đáp về bài Thực hành Tiếng Việt (Bài 6) Ngữ văn 6
Các em học sinh thân mến khi gặp những vấn đề khó khăn trong việc tìm hiểu bài soạn này, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
