Tào Tháo uống rượu luận anh hùng - La Quán Trung - Ngữ văn 10

• Đoạn trích "Tào Tháo uống rượu luận anh hùng" trích từ "Tam quốc diễn nghĩa"
• Vị trí đoạn trích: Hồi thứ 21
• Nội dung: Đoạn trích kể về cuộc bàn luận anh hùng trong thiên hạ giữa Lưu Bị và Tào Tháo

• Cho ba anh em Lưu Bị, Quan Công, Trương Phi ở nhờ, đối đãi như khách nhưng thực chất là dò xét, dụ hàng, thu phục
• Mục đích của việc bày tiệc rượu mời Lưu Bị uống và bàn luận về anh hùng: dò tâm lí, tình cảm, tư tưởng và ý chí của Lưu Bị
• Qua cuộc bàn luận về anh hùng, ta thấy Tào Tháo đã bộc lộ quan niệm về người anh hùng nhất quán, sắc sảo nhưng chủ yếu là chú ý tài năng cá nhân
• Tào Tháo là người gian hùng, đa nghi, nham hiểm, tàn bạo, tự tin, tự cao nên đã không chú ý đúng mực đến sự nhún nhuonwgf và hành động bất cần sợ hãi của Lưu Bị

• Tâm trạng và tính cách của Lưu Bị khi phải nương nhờ Tào Tháo.
  • Lo sợ Tào Tháo nghi ngờ, hãm hại nên che mắt bằng việc chăm sóc, vun xới, tưới rau
  • Giấu cả hai em (Quan Công và Trương Phi)
• Khi Tào Tháo cho người mời đến phủ uống rượu
  • Giật mình, lo lắng vì nghĩ Tào Tháo nghi ngờ mình
  • Sợ tái mặt trước câu hỏi bất ngờ của Tào Tháo
    • Trước câu hỏi của Tào Tháo về anh hùng thiên hạ, Lưu Bị một mực tỏ ra không biết, dẫn ra hết người này đến người khác để Tào Tháo nhận xét, đánh giá. Lưu Bị cố giấu tư tưởng, tình cảm thật của mình. 
    • Khi Tào Tháo chỉ vào Lưu Bị và nói: "Anh hùng trong thiên hạ bây giờ chỉ có sứ quân và Tháo này thôi!" → Lưu Bị sợ đến mức rụng rời chân tay luống cuống đánh rơi cả chiếc thìa đang cầm trên tay. → Lưu Bị lúc này đang cố giấu mình, đang cố tỏ ra mình là người tầm thường, bất tài...

⇒ Lưu Bị là người trầm tĩnh, khôn ngoan, khéo che đậy tâm trạng, tình cảm thật của mình trước kẻ thù, kiên trì nhẫn nại thực hiện chí lớn phò vua giúp nước. Đó là tính cách của một anh hùng lý tưởng của nhân dân Trung Hoa cổ đại, một vị vua tương lai

• Tổng kết

  • Nội dung

    • Đây là một câu chuyện kể hết sức hấp dẫn bởi tài dẫn dắt của nhà văn. Câu chuyện như một trò chơi trốn tìm, và cuối cùng Lưu Bị suýt lộ diện khi giật mình đánh rơi cả đũa. Đó là chi tiết hấp dẫn của đoạn trích. Và cũng thông qua cuộc trốn tìm đó, ta thấy rõ hơn phần nào tính cách của Lưu Bị và Tào Tháo

  • Nghệ thuật

    • Tạo tình huống khéo léo: một cuộc trốn tìm giữa một người quyết trốn và một kẻ quyết tìm
    • Chi tiết Lưu Bị suýt lộ diện khi giật mình đánh rơi thìa và tiếng sấm là một chi tiết đắt giá
    • Xây dựng nhân vật điển hình đặc sắc: Tào Tháo vừa gian vừa hùng
    • Khắc họa nhân vật qua lời nói, cử chỉ, dáng điệu, chi tiết giàu kịch tính, tăng sức hấp dẫn của lời kể,

Đề: Phân tích đoạn "Tào Tháo uống rượu luận anh hùng", trích Hồi 21, “Tam quốc diễn nghĩa” của La Quán Trung

Gợi ý làm bài

• Mở bài
  • Tam quốc diễn nghĩa là bộ tiểu thuyết lịch sử dài 120 hồi của La Quán Trung, kể lại quá trình hình thành, phát triển và diệt vong của ba tập đoàn phong kiến Ngô, Thục, Ngụy từ năm 184 đến năm 280 của lịch sử Trung Quốc.
  • Đoạn Tào Tháo uống rượu luận anh hùng có kết cấu hoàn chỉnh: Giới thiệu nhân vật Lưu Bị và hoàn cảnh – Tào Tháo mời rượu Lưu Bị – Tào Tháo luận anh hùng – Lưu Bị ứng phó – Lưu Bị cáo từ.
  • Tính cách nhân vật Lưu Bị được tác giả La Quán Trung miêu tả bằng những thủ pháp nghệ thuật độc đáo và đa dạng, thể hiện được một "tuyệt nhân" trong Tam quốc diễn nghĩa.
• Thân bài
  • Tâm lí, tính cách nhân vật Lưu Bị
    • Tào Tháo gọi Lưu Bị đến để thăm dò ý định và thử thách bản lĩnh của Lưu Bị nhưng đã không phát hiện được gì. Trước những câu hỏi, những tình huống mà Tào Tháo đưa ra, Lưu Bị đã tỏ ra rất khiêm nhường, bình tĩnh và khôn ngoan. Trong tình huống gay cấn nhất, khi Tào Tháo gọi Lưu Bị là anh hùng, Lưu Bị giật mình đánh rơi cả thìa đũa nhưng đã nhanh trí lợi dụng tiếng sấm để nói lảng đi.
    • Cái hay của đoạn trích là không phải ngay từ đầu Lưu Bị đã tuyệt đối giữ được thái độ bình tĩnh, kín đáo. Vì được Tào Tháo mời đến quá gấp và bất ngờ, "có tật" Lưu Bị không thể không giật mình. Hơn thế, khi Tào Tháo bảo Lưu Bị đang làm một việc "lớn lao”, Lưu Bị đã sợ tái mặt.
    • Nhưng rồi dần dà lấy lại được bình tĩnh, Lưu Bị đã ứng phó một cách trót lọt mọi tình huống gay cấn, nhất là khi thấy quả tình Tào Tháo có nhã ý mời mình thưởng thức rượu mơ.
    • Khi bị chạm vào chỗ cần giấu kín, bị Tháo chất vấn về vần đề "anh hùng", trước hết, Lưu Bị với vẻ khiêm nhường vốn có, đã chối và xin miễn bình luận.
    • Bị Tháo hỏi dồn, Lưu Bị lần lượt nêu những gương mặt đương thời đáng lưu ý nhất như Viên Thuật, Viên Thiệu, Lưu Biểu, Tôn Sách… song đều bị Tào Tháo bác bỏ, cho rằng tất cả đều không đáng gọi là anh hùng.
    • May mắn thay, khi Tào Tháo điểm đích danh Lưu Bị thì một tiếng sấm rền vang, giúp Lưu Bị có cớ đích đáng và cơ hội tuyệt vời để che giấu một điều "tuyệt mật": mưu đồ chống lại Tào.
  • Nghệ thuật miêu tả
    • Trong việc thể hiện tính cách Lưu Bị, tác giả đã sử dụng nhiều thủ pháp nghệ thuật:
      • Miêu tả trực tiếp qua các thái độ và hành động: làm vườn rau sau nhà, ngày ngày vun xới, tưới tắm, từ giật mình, tái mặt đến trấn tĩnh, ăn uống vui vẻ, rồi sau đó lại từ giật mình, bất giác thìa, đũa đương cầm ở tay rơi cả xuống đất đến ung dung cúi xuống đất nhặt đũa và thìa…
      • Miêu tả trực tiếp qua cách sử dụng ngôn ngữ phù hợp với tính cách khiêm nhường vốn có của Lưu Bị, nhanh trí, sử dụng cả Luận ngữ để biện hộ cho việc đánh rơi thìa đũa của mình.
      • Dùng tính cách của Quan, Trương để làm nổi bật tính cách Lưu Bị. Ban đầu Quan, Trương không hiểu vì sao Lưu Bị "chịu khó làm vườn cuốc đất", đến cuối khi Quan, Trương tuốt kiếm cảnh giới thì Lưu Bị vẫn ung dung uống rượu, cười hòa theo Tào Tháo.
      • Miêu tả thiên nhiên để khắc họa bối cảnh và tính cách nhân vật, tạo đà cho truyện phát triển: cảnh vòi rồng xuất hiện mở ra câu chuyện "luận anh hùng", tiếng sấm tạo thành điểm gờ nút.
  • Quan niệm về người anh hùng
    • Tào Tháo cũng như Lưu Bị giống nhau ở chỗ là ngay từ trẻ đã từng ấp ủ chí lớn.
    • Với Tào Tháo, câu nói: "Anh hùng là người trong bụng có chí lớn, có mưu cao, có tài bao trùm được cả vũ trụ, có chí nuốt cả trời đất kia" đã thể hiện rõ quan niệm của Tào Tháo về anh hùng, đồng thời cũng cho thấy tham vọng lớn của họ Tào Tháo không chỉ muốn làm vua mà còn muốn "nuốt cả trời đất", điều đó chứng tỏ khát vọng làm bá chủ thiên hạ rất ghê gớm và để thực hiện được mục đích đó, ông ta sẵn sàng dùng mọi thủ đoạn sau này.
    • Còn Lưu Bị được mọi người ca ngợi chủ yếu là ở cái đức. Lưu Bị muốn làm vua nhưng là để "trên báo đền ơn nước, dưới yên định lê dân", nghĩa là muốn làm một ông vua tốt. Sở dĩ Lưu Bị không bày tỏ quan điểm của mình vì trong hoàn cảnh thực tế (đang sống dưới trướng Tào Tháo), Lưu Bị phải tuyệt đối giữ bí mật, không thể để cho Tào Tháo biết được chủ định của mình.
• Kết bài
  • Quan niệm về người anh hùng của Tào Tháo thể hiện quan niệm của giai cấp thống trị bóc lột trong xã hội phong kiến Trung Quốc luôn muốn đè đầu dân chúng, làm bá chủ trong thiên hạ.
  • Đoạn trích cho thấy "chí lớn, mưu cao" của Tào Tháo đã bị thua cuộc ngay trong pha đấu trí này với Lưu Bị, gợi cho người đọc những bài học mới trong đấu tranh giữa cuộc đời.

Trích đoạn “Tào Tháo uống rượu luận anh hùng” nằm ở hồi thứ 21 của tác phẩm. Nội dung xoay quanh trong một bữa rượu vui Tào Tháo đã Lưu Bị lúc này vẫn còn là anh em trên bến dưới thuyền còn ẩn bóng trong nước Ngụy,  mưu “chờ” nghiệp lớn. Để hiểu hơn về đoạn trích này, các em có thể tham khảo bài soạn tại đây: Bài soạn Tào Tháo uống rượu luận anh hùng.

Để nắm vững hơn kiến thức bài Tào Tháo uống rượu luận anh hùng, các em có thể tham khảo thêm một số bài văn mẫu dưới đây:

• Phân tích bài Tào Tháo uống rượu luận anh hùng

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.