Ôn tập Bài 2 - Ngữ văn 10 Tập 1 Chân Trời Sáng Tạo

- Sử thi là một thể loại tự sự dân gian ra đời từ thời cổ đại, thường kết hợp lời thơ với văn xuôi, kể lại những sự kiện quan trọng trong đời sống của cộng đồng thông qua việc tôn vinh, ca ngợi chiến công, kì tích của người anh hùng.

- Thời gian – không gian sử thi thuộc về quá khứ "một đi không trở lại" của cộng đồng, thường gắn với xã hội cổ đại hoặc xã hội phong kiến. Không gian thường mở ra theo những cuộc phiêu lưu gắn với các kì tích của người anh hùng.

- Nhân vật anh hùng sử thi là hiện thân cho cộng đồng, thường hội tụ những đặc điểm nổi bật như sức mạnh, tài năng, luôn sẵn sàng đối mặt với thách thức, hiểm nguy, lập nên những kì tích, uy danh lẫy lừng.

- Cốt truyện sử thi được tổ chức theo quan hệ xung đột giữa con người với thần quyền, giữa cộng đồng này với cộng đồng khác.

- Lời của người kể chuyện và lời của nhân vật sử thi thường ở ngôi thứ ba, thể hiện thái độ tôn vinh, ngợi ca người anh hùng có công với cộng đồng.

- Thái độ, cảm xúc của người kể chuyện thể hiện sự trang nghiêm, thành kính đối với sự kiện, nhân vật.

- Cảm hứng chủ đạo của sự thi thường là tình cảm mãnh liệt, say đắm xuyên suốt tác phẩm văn học gọi là cảm hứng chủ đạo. 

- Bối cảnh lịch sử - văn hoá gắn liền với một bối cảnh lịch sử-văn hoá nhất định.

1.2.1. Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây

Văn bản ca ngợi chiến thắng vẻ vang của người anh hùng Đăm Săn, trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình và thiết tha với cuộc sống bình yên, phồn vinh của thị tộc – đó là những tình cảm cao nhất thôi thúc Đăm Săn chiến đấu và chiến thắng kẻ thù.

1.2.2. Gặp Ka-ríp và Xi-la - Hô-me-rơ

- Văn bản cho thấy tinh thần tỉnh táo, dũng cảm và mưu trí của Ô-đi-xê và những người anh hùng là bạn của ông trên hành trình đi qua.

- Cho thấy tấm lòng ca ngợi, trân trọng và đồng cảm với những người anh hùng.

- Khuyên con người phải biết vượt qua những cám dỗ, thử thách trong cuộc sống để thành công.

1.2.3. Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời

Văn bản xoay quanh cuộc đi chinh phục nữ thần Mặt Trời phải trải qua biết bao gian nan, khó khăn, thử thách, qua đó ca ngợi hình ảnh người anh hùng sử thi hiện thân cho sức mạnh và trí tuệ.

1.3.1. Các yêu cầu

- Nêu và giải thích được vấn đề nghị luận.

- Trình bày ít nhất hai luận điểm về vấn đề xã hội, thể hiện rõ ràng quan điểm, thái độ của người viết.

- Hướng người đọc đến một nhận thức đúng và có thái độ, giải pháp phù hợp trước vấn đề xã hội. Liên hệ thực tế, rút ra ý nghĩa của vấn đề.

- Sử dụng được các bằng chứng thực tế tin cậy nhằm củng cố cho lí lẽ.

- Sắp xếp luận điểm, lí lẽ theo trình tự hợp lí.

- Diễn đạt mạch lạc, khúc chiết, có sức thuyết phục.

- Có các phần: mở bài, thân bài, kết bài theo quy cách của kiểu bài.

1.3.2. Cách làm

- Mở bài: nêu vấn đề xã hội cần nghị luận; sự cần thiết bàn luận về vấn đề.

- Thân bài: trình bày ít nhất hai luận điểm chính nhằm làm rõ ý kiến và thể hiện quan điểm, thái độ của người viết trước các biểu hiện đúng sai/ tốt/xấu); sử dụng lí lẽ và bằng chứng thuyết phục.

- Kết bài: khẳng định lại tầm quan trọng hay ý nghĩa của vấn để cùng thái độ, lập trường của người viết.

Bài tập:

Tóm tắt các sự kiện chính được kể trong văn bản Gặp Ka-ríp và Xi-la (Hô-me-rơ).

Hướng dẫn giải:

Dựa vào văn bản Gặp Ka-ríp và Xi-la (Hô-me-rơ) và chọn những chi tiết tiêu biểu nhất.

Lời giải chi tiết:

- Các sự kiện chính được kể trong văn bản Gặp Ka-ríp và Xi-la (Hô-me-rơ) bao gồm:

+ Sự kiện 1: Sau khi chôn cất En-pê-no, Ô-đi-xê cùng những người bạn lên đường vượt biển cả để trở về nhà và chàng được nghe Xi-ếc-xê dự báo trước về những hiểm nguy.

+ Sự kiện 2: Ô-đi-xê lòng bồn chồn, lo lắng nên đã nói những điều Xi-ếc-xê căn dặn mình cho mọi người nghe, giải thích tỉ mỉ và cùng bàn trước kế hoạch. Khi đến gần đảo Xi-ren, tất cả đều thực hiện theo đúng dự định đã bàn trước đó.

+ Sự kiện 3: Vừa ra khỏi đảo, bụi nước bắn lên, sóng đập ầm ầm, mọi người đánh tuột mái chèo, họ phải đối mặt với một bên là Xi-la, một bên là Ka-ríp.

+ Sự kiện 4: Trong khi mọi người chỉ chú ý đến Ka-ríp thì Xi-la đã bắt mất sáu tay chèo thuyền khỏe nhất và họ đã chết.

- Học xong bài Ôn tập Bài 2, các em cần nắm:

+ Nắm được khái niệm, đặc điểm của thể loại sử thi.

+ Nắm được quy trình và yêu cầu khi viết văn bản nghị luận xã hội.

Soạn bài Ôn tập Bài 2 Ngữ văn 10 tập 1 Chân Trời Sáng Tạo

Bài học Ôn tập Bài 2 nhằm hệ thống hóa lại những kiến thức đã học trong Bài 2: Sống cùng kí ức của cộng đồng sử thi (Sử thi) trong bộ sách Chân Trời Sáng Tạo và rèn luyện cách viết văn bản nghị luận xã hội. Để nắm được nội dung của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn dưới đây:

• Soạn bài chi tiết Ôn tập Bài 2

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.