Kể lại trận đánh Mtao Mxây trong vai người kể là Đăm Săn?

Các bạn ạ! Tôi là Đăm Săn, người anh hùng trong sử thi Đăm Săn của dân tộc Ê-đê. Tôi là một tù trưởng hùng mạnh, đầu đội khăn kép, vai mang túi da. Tôi xin kể lại cùng các bạn một trong những chiến công của tôi. Đó là trận đánh Mtao Mxây - một tên tù trưởng đã cướp vợ tôi.

Sau khi nghe tin Mtao Mxây đã cướp nàng Hơ Nhị - người vợ xinh đẹp của tôi, tôi vô cùng tức giận. Tôi liền xách khiên, giáo đến thẳng nhà Mtao Mxây để rửa nỗi nhục này và giành lại người vợ hiền yêu quý.

Nhà Mtao Mxây quả thực là đẹp. Đầu sàn hiên đẽo hình mặt tráng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói, cầu thang lèn xuống rất rộng. Tôi đứng ở dưới nói to:

- Ơ diêng, ơ diêng, xuống đây! Ta thách nhà ngươi đọ dao với ta đây!

Mtao Mxây chẳng những không xuống, hắn còn nói khích tôi:

- Ta không xuống đâu, diêng ơi! Tay ta còn bận ôm vợ hai chúng ta ở trên nhà này cơ mà.

Máu nóng trong người tôi bốc lên, tôi quát lớn:

- Xuống, diêng! Xuống, diêng! Ngươi không xuống lí? Ta sẽ lấy cái sàn hiên của nhà ngươi ta bổ đôi, ta sẽ lấy cái cầu thang của nhà ngươi ta chẻ ra kéo lửa, ta hun cái nhà của nhà ngươi cho mà xem!

Nghe tôi nói vậy, hắn sợ hãi đi xuống. Hắn còn nói với tôi rằng, không được đâm hắn khi hắn đang đi xuống. Tôi cười khẩy mà nói với hắn:

- Sao ta lại đâm ngươi khi ngươi đang đi xuống nhỉ? Ngươi xem, đến con lợn nái của nhà ngươi dưới đất, ta cũng không thèm đâm nữa là.

Mtao Mxây bước xuống, tay cầm khiên, giáo. Khiên hắn tròn như đầu cú, giáo hắn óng ánh như cái cầu vồng. Trông hắn dữ tợn như một vị thần, nhưng dáng vẻ thì lại tần ngần do dự, mỗi bước đi đắn đo.

Tôi thường cho hắn múa khiên trước. Ban đầu hắn từ chối. Hắn bảo với tôi:

- Ta như gà làng mới mọc cựa, như gà rừng mới mọc cựa ê chăm, chưa ai dẫm phải mà đã gãy cánh.

Và hắn bảo tôi múa khiên trước. Nhưng tôi nhất định không chịu. Tôi là người thách đấu, lẽ nào tôi lại rung khiên múa trước. Thế là Mtao Mxây rung khiên múa trước.

Tôi đứng im, không nhúc nhích nhìn Mtao Mxây múa khiên. Khiên hắn kêu lạch xạch như quả mướp khô. Buồn cười trước hành động múa khiên của hắn, tôi nói khích:

- Ngươi múa một mình, khiên kêu lạch xạch như quả mướp khô. Miếng múa ấy, ngươi học ai vậy? Ngươi múa chơi đấy phải không, diêng?

Hắn nói với tôi:

- Có cậu, ta học cậu. Có bác, ta học bác. Có thần Rồng, ta học thần Rồng.

Tôi mỉa mai:

- Thế ư? Ta thì đâu có cậu mà học cậu, đâu có bác mà học bác! Chỉ có hai ta đây, ngươi múa đi ta xem nào

Nghe tôi nói vậy, chắc là hắn tức lắm. Hắn kiêu ngạo hỏi tôi:

- Thế ngươi không biết ta đây là một tướng đã quen đi đánh thiên hạ, bắt tù binh, đã quen đi xéo nát đất đai thiên hạ hay sao?

Đến lúc ấy thì thôi không thể đứng im được nữa. Tôi phải dạy cho hắn một bài học về thói kiêu ngạo và rửa nỗi nhục hắn đã cướp vợ của tôi. Tôi rung khiên múa. Hắn vội vã bỏ chạy. Một lần xốc tới, tôi vượt một đồi lồ ô. Tôi chạy vun vút qua phía đông sang phía tây, đuổi theo hắn. Còn hắn thì bước thấp bước chạy hết bãi tây sang bãi đông. Hắn vung dao chém tôi, nhưng chỉ vừa trúng một cái chão cột trâu. Tôi lại nói khích hắn.

- Sao ngươi lại chém cái chão cột trâu? Còn khoeo chân ta, ngươi dành làm gì? Và tôi lại tiếp tục đuổi theo hắn. Rượt đuổi nhiều cả tôi và hắn đều đã thấm mệt. Lúc này, hắn bảo Hơ Nhị quăng cho hắn một miếng trầu. Trong khi đánh nhau, nếu ăn được một miếng trầu sẽ đỡ mệt hơn rất nhiều. Nhanh như cắt, tôi đớp lấy miếng trầu và nhai luôn. Sau đó, sức của tôi tăng lên gấp bội. Tôi lại múa khiên và rượt đuổi theo hắn. Khi tôi múa trên cao, vang lên tiếng đĩa khiên đồng, tiếng gió mạnh như bão. Khi tôi múa dưới thấp vang lên tiếng khiên kêu, gió mạnh như lốc. Cả một vùng đồi núi nơi diễn ra cuộc chiến đấu tan hoang: chòi lẫm đổ lăn lóc, cây cối chết rụi. Khi tôi múa chạy nước kiệu, quả núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ bay tung. Tôi phóng cây giáo thần - cây giáo đã từng đâm chết bao nhiêu thú dữ, bao nhiêu kẻ địch của tôi - vào trúng đùi của Mtao Mxây. Nhưng lạ thay, đùi hắn vẫn không hề bị thương gì, không hề chảy máu. Tôi lại phóng cây giáo đâm trúng người hắn, nhung hắn cũng chẳng hề hấn gì. Hắn vẫn bỏ chạy. Chẳng nhẽ hắn có phép thuật gì sao? Hay có vị thần nào bảo vệ cho hắn? - Tôi tự hỏi mình như vậy.

Trận đánh diễn ra ròng rã. Mấy lần tôi đã đâm trúng Mtao Mxây, nhưng hắn vẫn không bị thương. Mệt quá, tôi vừa chạy vừa ngủ. Tôi mộng thấy ông Trời. Tôi hỏi ông Trời.

- Ôi chao, chết mất thôi, ông ơi! Cháu mệt quá! Tại sao cháu đâm mãi mà không thủng hắn.

Ông Trời đã chỉ cho tôi điểm yếu của hắn: Cháu lấy một cái chày mòn ném vào vành tai hắn là được. Bừng tỉnh, tôi chộp ngay lấy cái chày mòn ném trúng vành tai Mtao Mxây. Quả nhiên, cái giáp trên người hắn tức thì rơi loảng xoảng. Đến lúc ấy tôi mới biết vì sao mấy lần ngọn giáo thần của tôi đâm trúng hắn mà vẫn không thủng.

Mất vũ khí bảo vệ hắn hoảng sợ tháo chạy. Hắn tránh quanh chuồng lợn, tôi phá tan chuồng lợn. Hắn tránh quanh chuồng trâu, tôi phá tan chuồng trâu. Hắn chạy đến đâu tôi đổi theo đến đấy. Cuối cùng hắn ngã lăn quay ra đất.

Khi nằm dưới mũi giáo của tôi, mặt hắn tái mét, cắt không còn giọt máu. Hắn sợ hãi, cầu xin tôi tha mạng. Hắn nói:

- Ơ diêng! Ơ diêng! Để ta làm lễ cầu phúc cho diêng cho một trâu! Ta cho diêng thêm một voi.

Nhưng tôi đâu có bận tâm. Cầu phúc cho tôi ư? Có ích gì? Còn trâu, voi? Tôi đâu có thiếu. Hắn đã to gan dám cướp vợ của tôi thì tôi không thể tha thứ được.

Tôi giận dữ nói với hắn:

- Sao người còn cúng trâu cầu phúc cho ta? Chẳng phải vợ ta người đã cướp, đùi ta ngươi đã đâm rồi sao? Và ngọn giáo của tôi đã đâm phập vào người hắn. Tôi cắt luôn cái đầu của hắn, đem bêu ngoài đường để dân làng được chứng kiến.

Giết chết Mtao Mxây, tôi giành lại được Hơ Nhị của tôi. Tất cả đám tôi tớ của Mtao Mxây đều đi theo tôi. Để mừng chiến thắng, tôi đã mở tiệc chiêu đãi tôi tớ trong nhà, dân làng. Các tù trưởng phương xa, khách khứa từ khắp nơi nghe tin tôi chiến thắng đều ùn ùn kéo về ăn mừng chiến thắng của tôi. Nhà tôi đông nghịt khách, tôi tớ chật ních cả nhà ngoài. Tôi sai giết nhiều lợn, mổ nhiều trâu, đánh lên các chiêng, các trống to, hòa nhịp cùng chùm chọe sao cho kêu lên rộn rã. Tiệc tùng linh đình ăn uống kéo dài suốt mùa khô.

Sau trận đánh thắng Mtao Mxây, danh tiếng của tôi vang khắp nơi, đâu đâu cũng nghe thấy, vang tận đến tai các thần. Sau trận ấy, tôi thật sự trờ thành một chàng tù trưởng mới giàu lên, đang tràn đầy sức trai, tiếng tăm lừng lẫy.

Từ rất lâu, trên cao nguyên hùng vĩ, tù trưởng Mtao Mxây nổi tiếng giàu có khắp vùng.Hắn cậy mạnh nên cho đám đầy tớ đến cướp vợ tôi là Hơ Nhị mang về nhà trong lúc tôi đi vắng.

Nghe tin,tôi vội vã giắt dao vào thắt lưng,đi tìm hắn. Nhà Mtao Mxây rất lớn, đầu sàn hiên đẽo hình mặt trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói. Ngôi nhà của lão tù trưởng này quả là đẹp. Cầu thang rộng bằng một lá chiếu, người nối đuôi nhay lên xuống mà khiêng một ché rượu lớn vẫn không sợ chật.

Tôi bắc tay lên miệng gọi to: “Mxây xuống đây! Ta thách nhà người đọ dao với ta đấy!”. Mxây nói vọng ra: “Ta không xuống đâu. Tay ta còn đang bận ôm vợ ở trên này cơ mà!”.

Tôi tức giận thét lên: “Ngươi không xuống ư? Ta sẽ lấy cái sàn hiên nhà người ta bẻ đôi, ta lấy cái cầu thang nhà ngươi chẻ ra kéo lửa, ta hun cái nhà của ngươi cho mà xem”. Mxây biết tính tôi xưa nay nói là sẽ làm nên hắn hoảng hốt hứa rằng từ từ sẽ xuống, chỉ xin tôi đừng đâm hắn lúc hắn xuống thang. Tôi cười nhạt bảo rằng đến con lợn nái nhà hắn ở dưới đây, tôi còn chả thèm đâm nữa là.

Mtao Mxây buộc phải ra mặt. Bà con trong buôn kéo đến xem rất đông. Cái khiên của hắn tròn như đầu cú, lưỡi gươm của hắn óng ánh bảy sắc cầu vồng. Trông hắn dữ tợn như một hung thần. Hắn đóng cái khố sọc gấp bỏ múi, mặc một cái áo dày nút, đi từ trong ra nhà ngoài, dáng tần ngần do dự, mỗi bước mỗi đắn đo giữa một đám đông mịt mù sương sớm.

Tôi thách thức: “Ngươi múa trước đi!” Hắn đáp: “Ngươi mới là người múa trước. Ta như gà làng mới mọc cựa, như gà rừng mới mọc cựa, chưa ai giẫm phải mà đã gãy mất cánh". Tôi giục thêm lần nữa, Mtao Mxây rung khiên múa. Cái khiên của hắn kêu lạch xạch như quả mướp khô. Mặc cho hắn múa, tôi không nhúc nhích. Tôi bật cười khinh bỉ: “Ngươi múa một mình, khiên kêu lạch xạch như quả mướp khô. Miếng múa ấy, ngươi học ai vậy? Ngươi múa chơi đấy phải không?”.

Chạm tự ái, Mtao Mxây trả lời: “Ta học ai à? Có cậu, ta học cậu. Có bác, ta học bác. Có thần Rồng, ta học thần Rồng”. Tôi khiêu khích: “Thế ư? Ta thì đâu có cậu mà học cậu, đâu có bác mà học bác! Chỉ có hai ta đây, ngươi mua đi ta xem nào!”. Mxây hùng hổ quát: “Thế ngươi không biết ta là người dũng tướng đã quen đi đánh thiên hạ, bắt tù binh, đã quen xéo nát đất đai thiên hạ hay sao?”. Tôi chỉ thẳng vào mặt hắn: “Vậy thì ngươi hãy xem ta đây!” rồi vung khiên múa. Một lần xốc tới, tôi vượt qua một quả đồi. Một lần xốc tới nữa, tôi vượt một đồi lồ ô. Tôi chạy vun vút sang phía đông, sang phía tây. Còn Mtao Mxây thì bước cao bước thấp chạy hết bãi tây lại sang bãi đông. Hắn vung dao chém phập một nhát nhưng lại trúng cái chão cột trâu. Tôi chế giễu hắn: “Sao ngươi lại chém cái chão cột trâu? Còn khoeo chân ta, ngươi dành làm gì?”.

Đến lúc này, Mtao Mxây bảo Hơ Nhị quăng cho hắn một miếng trầu, nhưng tôi đã đớp được miếng trầu ấy và nhai ngấy nghiến. Sức mạnh trong tôi tăng lên gấp bội. Tôi bảo Mxây: “Bây giờ ngươi chạy đi, ta đuổi coi!”. Hắn bỏ chạy, tôi rượt theo, vừa rượt vừa múa khiên. Trên cao, gió thổi như bão. Tôi múa dưới thấp, gió như lốc cuốn. Chòi lẫm đỏ lăn lóc, cây cối chết rụi. Tiếng khiên của tôi vang lên như tiếng khiêng đồng, khiên kênh. Tôi chạy nước kiệu, quả núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ bay tung. Cây giáo thần chứa đầy những oan hồn của tôi nhắm đùi Mtao Mxây phóng tới. Tôi đâm trúng đùi hắn cũng không thủng. Tôi đã thấm mệt, vừa chạy vừa ngủ và mơ thấy ông Trời. Tôi than thở: “Ôi chao, chết mất thôi ông Trời ơi! Cháu đâm mãi mà không trúng hắn!”. Ông Trời bảo: “Thế ư, cháu? Vậy thì cháu hãy lấy một cái chày mòn ném vào vành tai hắn là được”. Tôi bừng tỉnh, chộp ngay cái chày mòn, ném trúng vào vành tai kẻ địch. Cái khiên của Mtao Mxây tức thì rơi loảng xoảng. Hắn tháo chạy. Hắn tránh quanh chuồng lợn, tôi phá tan chuồng lợn. Hắn tránh quanh chuồng trâu. Tôi phá ta chuồng trâu. Cuối cùng, hắn ngã lăn quay ra đất.

Hắn lạy van rối rít: “Tha cho ta, ta sẽ làm lễ cầu phúc cho ngươi một con trâu,ta sẽ cho ngươi thêm một con voi!”. Tôi chưa nguôi cơn giận, liền vặn hỏi hắn: “Sao ngươi lại cúng trâu cầu phúc cho ta? Chẳng phải vợ ta ngươi đã cướp, đùi ta ngươi đã đâm rồi sao?”. Dứt lời, tôi cắt đầu Mtao Mxây đem bêu ngoài đường rồi hỏi bà con, tôi tớ trong buôn làng của hắn là có bằng lòng đi theo tôi không. Mọi người đồng ý. Tôi hô to: “Ơ nghìn chim sẻ, ơ vạn chim ngói! Ơ tất cả tôi tớ làng này! Chúng ta ra về nào!”. Đoàn người đông đúc ùn ùn kéo theo sau tôi đông như kiến tha mồi.

Thế là từ đó, tôi trở thành tù trưởng giàu có nhất, hùng mạnh nhất. Tôi mở tiệc tùng linh đình, ăn uống đông vui kéo dài suốt cả mùa khô. Cho đến lúc rượu đã nhạt, ché đã phai thì khách mới lần lượt ai về nhà nấy.

Tôi là Đăm Săn, tôi là một tù trưởng giàu có và tôi là một hình tượng của người dân Tây Nguyên. Không những thế tôi còn là nhân vật được nhắc đến trong truyện Mtao Mxây. Chắc các bạn đã đọc truyện đó rồi như các bạn cũng đã biết tôi là một nhân vật như thế nào. Tôi muốn kể lại cho các bạn một trong những chiến công của tôi đó chính là đánh bại tên tù trưởng độc ác và vô dụng Mtao Mxây.

Trước hết, tôi được mọi người nhận xét là người có vẻ đẹp ngoại hình hoàn mĩ theo quan niệm của người Ê đê chúng tôi và bản thân tôi cũng cảm thấy điều đó. Chẳng thế mà rất nhiều cô gái đã để ý đến tôi và mong muốn được làm vợ tôi. Vẻ đẹp của tôi được các cô gái trong làng miêu bằng những mĩ từ trang trọng và tôi thấy rất tự hào về điều đó. Tôi có giọng nói hào sảng, vang động bất cứ ai khi nghe thấy tôi ra lệnh cho tôi tớ chuẩn bị lễ vật cúng thần hay mời tất cả buôn làng ăn mừng hay trong những lễ hội chiêng trống thì cũng có đôi phần nể phục. Tôi có hình dáng phi thường, vạm vỡ, các già làng thường nói tôi đậm chất tự nhiên Tây Nguyên. Tóc tôi dài thả xuống đầy cái nong hoa; bắp chân to bằng cây xà ngang, bắp đùi to bằng ống bễ, sức ngang sức voi đực, hơi thở ầm tựa sấm, mắt long lanh như chim ghếch ăn hoa tre. Tôi thường mặc những trang phục oai nghiêm, thể hiện sức mạnh, uy quyền và sự giàu có: ngực tôi quán chéo một tấm mền chiến, khoác tấm áo chiến, có đủ gươm giáo. Và tôi rất lấy làm tự hào khi nói với các bạn là tôi có rất nhiều của cải, sung túc, có chiêng đống, voi bầy, la nhiều, bạn bè như nêm như xếp, các tù trưởng khác khiêng lễ vật đến kết thân. Tôi không ngại ngùng hay khiêm tốn mà thực tế là tôi chính là niềm tự hào của cả bộ tộc. Sự giàu có, phồn vinh của tôi cũng là sự hùng mạnh của buôn làng.

Một trong những chiến công vang dội nhất của tôi đó chính là đánh bại được tên tù trưởng Mtao Mxây hèn nhát một tên tù trưởng mà lại không có tinh thần khiêu chiến. Tôi đã được biết từ lâu đó là một tên tù trưởng luôn ức hiếp kẻ yếu và là một tên tù trưởng tham lam tàn nhẫn. Tôi đã có ý định đến khiêu chiến với hắn từ lâu nhưng chưa có cơ hội. Nhân chuyện tôi được biết hắn ngày càng tàn sát người dân vô cớ, tôi đã quyết định đến đánh chiến với hắn một chuyến để đọ tài cao thấp và phần nào cũng để hai làng quy về một mối dễ bề làm ăn. Buổi sáng hôm ấy tôi đã đến khiêu chiến với hắn.

Bước vào lãnh địa của Mtao Mxây, tôi dõng dạc, đường hoàng tới tận chân cầu thang nhà kẻ thù mà khiêu chiến: “Ơ diêng! Ta thách nhà ngươi xuống đây đọ đao với ta đấy”. Trước thái độ trêu ngươi trọc tức của Mtao Mxây, tôi đã thẳng thắn tuyên bố: “Ngươi không xuống ư? Ta sẽ lấy cái sàn hiên của nhà ngươi... cho mà xem”. Lời nói đầy dũng mãnh đó của tôi có phần làm cho Mtao Mxây hung bạo dù kiêu căng ngạo mạn cũng phải khiếp sợ dè chừng bước xuống chấp nhận lời thách đấu của tôi. Khi Mtao mxây bước xuống trông dán vẻ của hắn khiến tôi lấy làm buồn cười “Hắn đóng một cáu khố sọc... dày mút”; “khiên hắn... cầu vồng”. Hắn chính là biểu tượng chân dung của một con người hung hãn và dữ tợn như một vị thần ác. Nhưng đối lập với bề ngoài dũng mãnh đó, hắn thực chất chỉ là một tên đê tiện, đớn hèn. Chưa giáp mặt với tôi mà hắn đã tỏ ra khiếp nhược. Lời nói của hắn với tôi lộ ra sự hèn nhát “Ta sợ ngươi đâm ta khi ta đang đi lắm”. Đáp lịa hắn tôi đã bộc lộ sự khinh bỉ kẻ thù bằng tinh thần thượng võ của mình: “Sao ta lại đâm ngươi khi ngươi đang đi nhỉ? Ngươi xem... nữa là”. Tôi tự tin là mình có tài ăn nói và ở đây tôi cũng đã tận dụng hết sức những khả năng của mình kể cả khả năng nói chuyện để dụ buộc cho hắn phải rời bỏ hang ổ của mình. Cuối cùng hắn cũng chịu bước ra và tôi đã đạt được mục đích của mình. Từ khi nhìn thấy điệu bộ của hắn tôi đã nắm chắc phần thắng trong tay và bước vào trận đấu tôi có một thái độ rất tự nhiên còn hắn thì hoàn toàn khác hẳn, vẫn cái thái độ sợ sệt của hắn khiến tôi càng tự tin. Chúng tôi đánh nhau trong ba trận đấu.

Hiệp thứ nhất là hiệp đầu tiên nhưng cũng khá là ác liệt. Mtao mxây bắt đầu với những hành động múa khiên loạn xạ “kêu lạch cạnh như quả mướp khô”Hắn bước thấp bước cao không hề có dáng điệu là một người luyện võ nhưng vẫn huyênh hoang là được học thần rồng là tướng quen đánh trăm trận quen xéo nát thiên hạ. Được tiếp xúc với hắn tôi mới thấy được cái vẻ huyên hoang của hắn thật khiến người khác khó chịu, dường như hắn không nhớ ra tôi cũng là một kẻ luyện võ hay sao mà laị dám huyên hoang với tôi như thế. Tôi chỉ nhìn hắn cười tủm mà không hề nhúc nhích, tôi chưa vội, tôi đang chờ xem hắn múa cái thứ võ gì mà dám sưng là học được thần. Sau vài thê võ của hắn mà tôi cũng không biết đó có phải là thế võ không nữa, khi đó tôi mới thể hiện mình bằng những thé võ tôi khá quen thuộc mỗi lần xốc tới tôi vượt một đồi tranh mỗi lần xốc tới vượt một đồi lồ ô. Sang hiệp thứ hai hắn đã đuối sức và cầu cứa Hơ Nhị ném cho hắn một miếng trầu. Tôi không hiểu hắn nghĩ sao mà lại bảo vợ tôi giúp hắn khi mà hắn đang là kẻ thù của chúng tôi cơ chứ. Và hiển nhiên vợ tôi đã không ném cho hắn trầu mà nàng lại rất hiểu ý tôi thay vào đó nàng ném cho tôi.

Nhận được miếng trầu từ tay vợ, sức mạnh của tôi càng tăng lên gấp bội chàng múa khiên như gió bão như lốc núi ba lần rạn nứt ba đồi tranh bật rễ cây giáo thần của tôi nhằm vào đùi, vào người Mtao Mxây mà phóng tới, mà đâm vào nhưng không thủng. Trận chiến đã lên đến đỉnh điểm khiến tôi đã thấm mệt. Bước sang hiệp giao đấu thứ ba tôi vừa chạy, vừa mộng thấy ông trời, rồi được ông trời chỉ dẫn. Khi đó tôi cảm thấy dường như cả thế giới đang dừng lại chỉ con tôi và ông trời, ông đã nói cho tôi một kế khiến trận đấu kết thúc nhanh chóng. Dường như ông đã tiếp thêm cho tôi sức mạnh khiến tôi cảm thấy sảng khoái mạnh mẽ hẳn lên. Với lời chỉ dẫn mách nước của ông tôi đã nhanh nhẹn dứt khoát kết thúc trận chiến một cách nhanh chóng. Bằng một đòn chí mạng khiến cho hắn ngã chỏng queo. Hắn thảm bại, chạy trốn cầu xin tôi nhưng tôi không hề khoan nhượng. Tôi kể tội, kết án kẻ thù rồi đâm phập cho hắn một phát. Hành động đó tôi không phải là tôi có tính khát máu mà các bạn phải hiểu đó là lối hành xử quen thuộc, thường thấy ở các thủ lĩnh anh hùng thời cổ đại khi kẻ thù xúc phạm tới danh dự, điều thiêng liêng, cao quý nhất của họ. Tôi không khiến cho cảnh máu chảy đầu rơi xảy ra mà tôi khuyên nhủ dân làng trong bộ tộc của Mtao Mxây cùng hòa nhập với bộ tộc của mình để cùng nhau xây dựng dân làng lớn mạnh hơn với thái độ nhẹ nhàng. Kết thúc trân đấu tôi vui lắm nên đã về bản tổ chức ăn mừng. Lễ ăn mừng chiến thắng là một chuỗi những ngày hội dài kéo dài hết mùa khô và được tổ chức linh đình và sang trọng; đông vui, nhộn nhịp; với đầy đủ phong tục tập quán của đồng bào Ê- đê Tây Nguyên chúng tôi.

Tôi rất tự hào khi tôi khi từ nay tôi trở thành một người tù trưởng giàu có hơn một dũng tướng tràn đầy sức trai tráng. Nguồn động lực thôi thúc tôi chiến đấu đó chính là những tình cảm cao quý nhất đối với tôi đó là tình cảm gia đình, tình cảm với buôn làng, với cuộc sống bình yên của buôn làng.