Ngành dịch vụ có cấu như thế nào? Vai trò của ngành dịch vụ là gì? Có những nhân tố nào ảnh hưởng đến quá trình phát triển và phân bố ngành dịch vụ? Hãy cùng HỌC247 tìm hiểu qua nội dung bài giảng của Bài 33: Cơ cấu, vai trò, đặc điểm và các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển, phân bố dịch vụ trong chương trình Địa lí 10 Chân trời sáng tạo dưới đây!
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Cơ cấu, vai trò và đặc điểm ngành dịch vụ
a. Cơ cấu
- Cơ cấu ngành dịch vụ được thể hiện ở tỉ trọng giá trị sản xuất của từng ngành (nhóm ngành) trong toàn bộ hệ thống các ngành dịch vụ.
- Có nhiều cách phân chia cơ cấu ngành dịch vụ.
- Thông thường, ở nhiều quốc gia, người ta chia dịch vụ thành ba nhóm ngành chính: Dịch vụ kinh doanh; dịch vụ tiêu dùng; dịch vụ công
- Mỗi nhóm ngành tiếp tục được chia thành các ngành thứ cấp. Tuy nhiên sự phân chia này chỉ mang tính chất tương đối.
Hình 33. Sơ đồ cơ cấu ngành dịch vụ
b. Vai trò
Sự phát triển ngành dịch vụ có vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất và đời sống xã hội:
- Thúc đẩy sự phát triển và phân bố của các ngành kinh tế khác.
- Đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.
- Khai thác có hiệu quả các nguồn lực tự nhiên và kinh tế - xã hội để phát triển đất nước.
- Thúc đẩy liên kết giữa các ngành kinh tế, các vùng lãnh thổ và hội nhập kinh tế quốc tế.
- Tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người lao động.
- Nâng cao đời sống văn hoá, văn minh cho người dân.
c. Đặc điểm
Ngành dịch vụ có các đặc điểm sau:
- Sản phẩm của ngành dịch vụ thường không phải là vật chất cụ thể.
- Ngành dịch vụ có sự liên kết chặt chẽ với các ngành kinh tế khác và là mắt xích quan trọng trong chuỗi sản xuất.
- Ngành dịch vụ có cơ cấu ngành đa dạng, có sự thay đổi nhanh về quy mô, loại hình dịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu mới của thị trường.
- Các thành tựu khoa học - công nghệ đang được ứng dụng mạnh mẽ trong ngành dịch vụ nhằm nâng cao chất lượng phục vụ và năng suất lao động.
1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành dịch vụ
- Vị trí địa lí ảnh hưởng đến sự lựa chọn địa điểm phân bố, sự liên kết phát triển, sự hội nhập quốc tế, ... của ngành dịch vụ.
- Điều kiện kinh tế-xã hội có ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển và phân bố của ngành dịch vụ:
+ Trình độ phát triển kinh tế mang tính quyết định tình hình phát triển và phân bố.
+ Dân số đông ảnh hưởng đến quy mô phát triển ngành dịch vụ.
+ Cơ cấu dân số và lịch sử - văn hoá tạo nên sự đa dạng về sản phẩm dịch vụ.
+ Phân bố dân cư, sự phát triển cơ sở hạ tẩng ảnh hưởng đến mạng lưới phân bố.
+ Xu hướng tiêu dùng, tiến bộ khoa học - công nghệ, chính sách phát triển và hội nhập ảnh hưởng đến xu hướng phát triển ngành.
- Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên là tiền đề vật chất cho sự phát triển và phân bố ngành dịch vụ. Các điều kiện về địa hình, khí hậu, nguồn nước, sinh vật, ... ảnh hưởng đến sự lựa chọn khai thác một số loại hình dịch vụ như giao thông vận tải, du lịch, ...
Bài tập minh họa
Bài tập 1: Ngành dịch vụ có cơ cấu ngành như thế nào? Các nhân tố nào ảnh hưởng đến tình hình phát triển và phân bố của ngành?
Hướng dẫn giải:
- Cơ cấu ngành dịch vụ: dịch vụ kinh doanh; dịch vụ tiêu dùng; dịch vụ công.
- Các nhân tố ảnh hưởng: vị trí địa lí, kinh tế - xã hội, điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên.
Bài tập 2: Sự phân bố của ngành dịch vụ tiêu dùng thường gắn bó mật thiết với yếu tố nào?
Hướng dẫn giải:
- Tại những thành phố, đô thị tập trung đông dân cư thường phát triển các hoạt động buôn bán, du lịch, các dịch vụ các nhân (như y tế, giáo dục, thể dục thể thao,…) để phục vụ nhu cầu của người dân.
- Ngược lại, vùng dân cư thưa thớt thì các hoạt động buôn bán, vui chơi giải trí kém phát triển.
→ Như vậy, sự phân bố của ngành dịch vụ tiêu dùng thường gắn bó mật thiết với sự phân bố dân cư.
Bài tập 3: Thông thường người ta chia dịch vụ thành bao nhiêu nhóm?
Hướng dẫn giải:
Người ta thường chia dịch vụ thành ba nhóm:
- Dịch vụ kinh doanh: tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, vận tải hàng hóa, bưu chính viễn thông,…
- Dịch vụ tiêu dùng: bán buôn, bán lẻ, y tế, giáo dục, thể dục, thể thao, du lịch,...
- Dịch vụ công: hành chính công, hoạt động đoàn thể, thủ tục hành chính, vệ sinh môi trường,...
Luyện tập
Học xong bài này các em cần:
- Trình bày được cơ cấu, vai trò và đặc điểm của dịch vụ.
- Phân tích được các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố dịch vụ.
- Liên hệ được các hoạt động dịch vụ tại địa phương
3.1. Trắc nghiệm Bài 33 Địa lí 10 CTST
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Địa lí 10 Chân trời sáng tạo Chương 10 Bài 33 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Giao thông vận tải
- B. Tài chính, bảo hiểm
- C. Y tế, giáo dục
- D. Thể dục, thể thao
-
- A. Dịch vụ tư nhân, dịch vụ kinh doanh và dịch vụ công
- B. Dịch vụ kinh doanh, dịch vụ tiêu dùng và dịch vụ công
- C. Dịch vụ sản xuất, dịch vụ tiêu dùng và dịch vụ công
- D. Dịch vụ tư nhân, dịch vụ tiêu dùng và dịch vụ công
-
- A. Du lịch
- B. Bưu chính
- C. Vận tải
- D. Bảo hiểm
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK Bài 33 Địa lí 10 CTST
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Địa lí 10 Chân trời sáng tạo Chương 10 Bài 33 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 121 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Câu hỏi trang 121 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Câu hỏi mục I.2 trang 122 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Câu hỏi mục I.3 trang 122 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Câu hỏi mục II trang 122 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 1 trang 123 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Luyện tập 2 trang 123 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Vận dụng trang 123 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải Câu hỏi 1 trang 116 SBT Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải Câu hỏi 2 trang 117 SBT Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải Câu hỏi 3 trang 117 SBT Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải Câu hỏi 4 trang 117 SBT Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải Câu hỏi 5 trang 118 SBT Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Giải Câu hỏi 6 trang 118 SBT Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST
Hỏi đáp Bài 33 Địa lí 10 CTST
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Địa Lý 10 HỌC247
