Suy nghĩ về vấn đề miệt thị ngoại hình qua văn bản Gấu con chân vòng kiềng

a. Mở bài:

- Giới thiệu tác giả U-xa-chốp.

- Khái quát về tác phẩm Gấu con chân vòng kiềng.

- Dẫn dắt vấn đề cần nghị luận.

b. Thân bài:

* Cách đối xử của các loài vật khác với gấu con chân vòng kiềng:

- Hoàn cảnh gặp gỡ: 

+ Gấu con đi dạo trong rừng nhỏ, nhặt những quả thông.

+ Đột nhiên bị một quả thông rụng vào đầu, vấp chân ngã.

- Thái độ của các loài vật:

+ Con sáo: Hét thật to trêu chọc. "Ê gấu, chân vòng kiềng/ Giẫm phải đuôi à nhóc!".

+ Cả đàn 5 con thỏ: Núp trong bụi hùa theo, hét thật to "Đến xấu!".

+ Tất cả: đều chê bai "Gấu con chân vòng kiềng/ Đi dạo trong rừng nhỏ..."

→ Số lượng động vật chê bai tăng dần: một con sáo → 5 con thỏ → Tất cả khu rừng. 

→ Điệp ngữ: "Gấu con chân vòng kiềng" nhấn mạnh đặc điểm của gấu con là có đôi chân vòng kiềng. Dấu ba chấm cuối câu tạo độ mở, dư âm của tiếng trêu đùa còn theo mãi cho đến khi gấu về nhà.

=> Nếu như một người có suy nghĩ ác ý thì sau đó sẽ lan ra rất nhiều người. Sự ác ý xuất phát từ những điều nhỏ nhất.

* Diễn biến tâm lí của gấu con chân vòng kiềng:

- Khi vừa đi dạo: Rất vui vẻ, yêu đời "Hát líu lo, líu lo" → Từ láy, điệp từ thể hiện sự hồn nhiên, yêu đời của gấu con.

- Khi gặp tai nạn: "Luống cuống, vướng chân", "ngã nghe cái bộp" → Từ láy, câu cảm thán thể hiện sự luống cuống, bối rối của chú gấu.

- Khi bị trêu chọc về ngoại hình: 

+ Chạy về mách mẹ "Vòng kiềng thật xấu hổ/Con thà chết còn hơn" → Chạy về với tình thương yêu, với gia đình.

+ Nấp sau cánh tủ, tủi thân khóc to "Cả khu rừng này chê/ Chân vòng kiềng xấu, xấu!"

→ Sự tủi thân, uất ức, xấu hổ của gấu con về ngoại hình của mình.

- Sau khi nghe mẹ gấu giải thích: 

+ Mẹ gấu giải thích: 

• Khen chân đẹp "Chân của con rất đẹp/Mẹ luôn thấy tự hào!"
• Không chỉ có mình con chân vòng kiềng, đây là nét di truyền "Chân mẹ vòng kiềng nhé/Cả chân bố cũng cong" và cả ông nội.
• Nhấn mạnh việc chân vòng kiềng không ảnh hưởng đến tài năng vì: Hoán dụ "Vòng kiềng giỏi nhất vùng/Chính là ông nội đấy!"

+ Tâm trạng gấu con:

• Bình tâm trở lại ngay.
• Ăn bánh mật.
• Kiêu hãnh bước ra hét to "Chân vòng kiềng là ta/Ta vào rừng đi dạo!"

→ Thái độ: Tự hào, không quan tâm lời người khác phê bình về ngoại hình. Nhận thấy rằng vòng kiềng không có gì là xấu.

=> Diễn biến tâm trạng hợp lý: Tủi thân → tự hào. Khẳng định ngoại hình không quan trọng bằng tài năng, tâm hồn.

c. Kết bài:

- Khái quát giá trị nội dung, nghệ thuật của bài Gấu con chân vòng kiềng.

- Suy nghĩ của em về vấn đề cần nghị luận.

Đề bài: Từ câu chuyện của gấu con trong Gấu con chân vòng kiềng, hãy nêu suy nghĩ của anh chị về vấn đề miệt thị ngoại hình.

GỢI Ý LÀM BÀI

Xã hội ngày càng phát triển, con người đòi hỏi những thứ tốt đẹp để đáp ứng nhu cầu của bản thân, quan niệm về vẻ đẹp của con người cũng vì thế mà gây nên nhiều ý kiến. Người cho rằng đẹp nhân tạo còn hơn xấu tự nhiên, có người lại cho rằng vẻ đẹp tự nhiên là quan trọng nhất. Tuy nhiên, đẹp hay xấu không phải là vấn đề quá to tát mà việc đem ngoại hình của người khác ra bình phẩm rồi miệt thị mới thực sự là vấn đề nhức nhối hiện nay. 

Chắc hẳn chúng ta đã quen thuộc hoặc không ít lần bắt gặp thuật ngữ “body shaming” - một thuật ngữ ám chỉ lời nói, hành động miệt thị ngoại hình của người khác. Miệt thị ngoại hình là gì? Là bình phẩm, chê bai các đường nét trên khuôn mặt, các bộ phận trên cơ thể hay chiều cao cân nặng của một ai đó. Đôi khi người ta miệt thị chính người quen của mình hoặc thậm chí là những người họ chỉ vừa lướt qua trên phố. Chỉ cần ngoại hình không thuận theo số đông là nghiễm nhiên trở thành tâm điểm của “body shaming”. Có những người sinh ra với chiếc mũi tẹt, đôi mắt một mí, xương hàm hô hay chân vòng kiềng…; có những người có thân hình quá béo hay quá gầy, quá cao hay quá thấp...cũng vô tình trở thành tâm điểm bàn tán của người khác. Chúng ta phải hiểu rằng thân thể của mỗi người đâu có được tự quyết định, họ sinh ra với hình hài mà ba mẹ họ cho, dù đẹp hay xấu cũng không ai có quyền mang điều đó ra để miệt thị, coi thường. Bởi gu thẩm mỹ của mỗi người là khác nhau, song điều đó không cho phép ta chê bai người khác, có thể ta thấy không đẹp, nhưng với họ lại là một điều tuyệt vời mà tạo hóa ban cho. Có cô người mẫu nọ mang vẻ đẹp với đôi mắt một mí, mảnh khảnh cùng với khả năng trình diễn xuất sắc trở thành người mẫu Việt Nam đầu tiên được một hãng thời trang nổi tiếng thế giới mời tham gia chiến dịch quảng bá toàn cầu, sau khi bức ảnh được đăng tải đã có nhiều ý kiến trái chiều xảy ra. Người ta khen cô này có vẻ đẹp mang đậm nét Á Châu, một vài người lại bình luận chê bai cô này “xấu”, dè bỉu hãng thời trang này “gu mặn” khi chọn cô này. Đối mặt với những bình luận trái chiều ấy, cô người mẫu này vẫn tự tin, cô ấy đã và đang gặt hái được rất nhiều thành công với ngoại hình và khả năng của mình. Tuy nhiên không phải ai cũng mạnh mẽ và tự tin như cô người mẫu ấy, có không ít người vì bị miệt thị ngoại hình mà trở nên bi quan, tự ti dẫn đến lựa chọn cách giải quyết tiêu cực nhất đó là tự hủy hoại bản thân. Việc đem ngoại hình của người khác ra bình luận và chê bai đem lại hậu quả rất khôn lường, nó không chỉ làm tổn thương tinh thần của người khác mà còn biến những con người dè bỉu kia trở thành những kẻ xấu tính. Đó là một phong cách sống không mấy tốt đẹp. Chúng ta không nên và không có quyền đem ngoại hình của bất cứ ai ra chê bai bởi nếu chúng ta chê bai một ai đó thì cũng sẽ có người khác đem ngoại hình của ta ra mà dè bỉu. Bên cạnh những người miệt thị ngoại hình người khác thì vẫn có phần đông những người tôn trọng và đề cao vẻ đẹp của mỗi cá nhân khác nhau, họ không hề bình phẩm, không hạ thấp ngoại hình của người khác bởi mỗi người đều mang một hình hài khác nhau. 

Thật vậy, hình hài ba mẹ ban cho không có lý nào mà ta tự ti với ngoại hình đó và những người khác càng không có quyền đem nó ra để chê bai, miệt thị. Vì một xã hội dân chủ văn minh hãy nói không với “body shaming”, nói không với miệt thị ngoại hình.

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----