Phương pháp giải bài tập về độ tan - nồng độ dung dịch môn Hóa học 8 năm 2021

1. MỘT SỐ CÔNG THỨC TÍNH CẦN NHỚ

Công thức liên hệ: C% = \(\frac{{100S}}{{100 + S}}\) Hoặc S  = \(\frac{{100.C\% }}{{100 - C\% }}\)

Công thức tính nồng độ mol/lit:      C_M = \(\frac{{n(mol)}}{{V(lit)}}\)  = \(\frac{{1000.n(mol)}}{{V(ml)}}\)

* Mối liên hệ giữa nồng độ % và nồng độ mol/lit.

Công thức liên hệ:  C% = \(\frac{{{C_M}.M}}{{10D}}\) Hoặc C_M = \(\frac{{10D.C\% }}{M}\)

Trong đó:

m_ct là khối lượng chất tan (đơn vị: gam)

m_dm là khối lượng dung môi (đơn vị: gam)

m_dd là khối lượng dung dịch (đơn vị: gam)

V là thể tích dung dịch (đơn vị: lit hoặc mililit)

D là khối lượng riêng của dung dịch( đơn vị: gam/mililit)

M là khối lượng mol của chất( đơn vị: gam)

S là độ tan của 1 chất ở một nhiệt độ xác định( đơn vị: gam)

C% là nồng độ % của 1 chất trong dung dịch( đơn vị: %)

C_M là nồng độ mol/lit của 1 chất trong dung dịch( đơn vị: mol/lit hay M)

Công thức tính độ tan:    S = \(\frac{{{m_{ct}}}}{{{m_{dm}}}}\) . 100

Công thức tính nồng độ %:        C%  = \(\frac{{{m_{ct}}}}{{{m_{dd}}}}\) . 100%

m_dd = m_dm + m_ct  Hoặc m_dd = V_{dd (ml)} . D_(g/ml)

* Mối liên hệ giữa độ tan của một chất và nồng độ phần trăm dung dịch bão hoà của chất đó ở một nhiệt độ xác định.

Cứ 100g dm hoà tan được Sg chất tan để tạo thành (100+S)g dung dịch bão hoà.

Vậy:  x(g)              //         y(g)           //                      100g            //                              

a. Phân dạng 1: Bài toán liên quan giữa độ tan của một chất và nồng độ phần trăm dung dịch bão hoà của chất đó.

Bài 1: ở 40⁰C, độ tan của K₂SO₄ là 15. Hãy tính nồng độ phần trăm của dung dịch K₂SO₄ bão hoà ở nhiệt độ này?

Đáp số: C% = 13,04%

Bài 2: Tính độ tan của Na₂SO₄ ở 10⁰C và nồng độ phần trăm của dung dịch bão hoà Na₂SO₄ ở nhiệt độ này. Biết rằng ở 10⁰C khi hoà tan 7,2g Na₂SO₄ vào 80g H₂O thì được dung dịch bão hoà Na₂SO₄.

Đáp số: S = 9g và C% = 8,257%

b. Phân dạng 2: Bài toán tính lượng tinh thể ngậm nước cần cho thêm vào dung dịch cho sẵn.

Cách làm:

Dùng định luật bảo toàn khối lượng để tính:

* Khối lượng dung dịch tạo thành = khối lượng tinh thể + khối lượng dung dịch ban đầu.

* Khối lượng chất tan trong dung dịch tạo thành = khối lượng chất tan trong tinh thể + khối lượng chất tan trong dung dịch ban đầu.

* Các bài toán loại này thường cho tinh thể cần lấy và dung dịch cho sẵn có chứa cùng loại chất tan.

Bài tập áp dụng:

Bài 1: Tính lượng tinh thể CuSO₄.5H₂O cần dùng để điều chế 500ml dung dịch CuSO₄ 8%(D = 1,1g/ml).

Đáp số: Khối lượng tinh thể CuSO₄.5H₂O cần lấy là: 68,75g

Bài 2: Để điều chế 560g dung dịch CuSO₄ 16% cần phải lấy bao nhiêu gam dung dịch CuSO₄ 8% và bao nhiêu gam tinh thể CuSO₄.5H₂O.

Hướng dẫn

* Cách 1:

Trong 560g dung dịch CuSO₄ 16% có chứa.

^mct CuSO₄(có trong dd CuSO₄ 16%) = \(\frac{{560.16}}{{100}}\) =  \(\frac{{2240}}{{25}}\)= 89,6(g)

Đặt ^mCuSO₄.5H₂O = x(g)

1mol(hay 250g) CuSO₄.5H₂O chứa 160g CuSO₄

Vậy             x(g)      //             chứa \(\frac{{160x}}{{250}}\) = \(\frac{{16x}}{{25}}\) (g)

^mdd CuSO₄ 8% có trong dung dịch CuSO₄ 16% là (560 – x) g

^mct CuSO₄(có trong dd CuSO₄ 8%) là \(\frac{{(560 - x).8}}{{100}}\) = \(\frac{{(560 - x).2}}{{25}}\) (g)

Ta có phương trình: \(\frac{{(560 - x).2}}{{25}}\) + \(\frac{{16x}}{{25}}\) = 89,6

Giải phương trình được: x = 80.

Vậy cần lấy 80g tinh thể CuSO₄.5H₂O và 480g dd CuSO₄ 8% để pha chế thành 560g dd CuSO₄ 16%.

* Cách 2: Tính toán theo sơ đồ đường chéo.

Lưu ý: Lượng CuSO₄ có thể coi như dd CuSO₄ 64%(vì cứ 250g CuSO₄.5H₂O thì có chứa 160g CuSO₄). Vậy C%(CuSO₄) = \(\frac{{160}}{{250}}\).100% = 64%.

c. Phân dạng 3: bài toán tính lượng chất tan tách ra hay thêm vào khi thay đổi nhiệt độ một dung dịch bão hoà cho sẵn.

Cách làm:

Bước 1: Tính khối lượng chất tan và khối lượng dung môi có trong dung dịch bão hoà ở t₁(⁰c)

Bước 2: Đặt a(g) là khối lượng chất tan A cần thêm hay đã tách ra khỏi dung dịch ban đầu, sau khi thay đổi nhiệt độ từ t₁(⁰c) sang t₂(⁰c) với t₁(⁰c) khác t₂(⁰c).

Bước 3: Tính khối lượng chất tan và khối lượng dung môi có trong dung dịch bão hoà ở t₂(⁰c).

Bước 4: áp dụng công thức tính độ tan hay nồng độ % dung dịch bão hoà(C% ddbh) để tìm a.

Lưu ý: Nếu đề yêu cầu tính lượng tinh thể ngậm nước tách ra hay cần thêm vào do thay đổi nhiệt độ dung dịch bão hoà cho sẵn, ở bước 2 ta phải đặt ẩn số là số mol(n)

Bài 1: ở 12⁰C có 1335g dung dịch CuSO₄ bão hoà. Đun nóng dung dịch lên đến 90⁰C. Hỏi phải thêm vào dung dịch bao nhiêu gam CuSO₄ để được dung dịch bão hoà ở nhiệt độ này.

Biết ở 12⁰C, độ tan của CuSO₄ là 33,5 và ở 90⁰C là 80.

Đáp số: Khối lượng CuSO₄ cần thêm vào dung dịch là 465g.

Bài 2: ở 85⁰C có 1877g dung dịch bão hoà CuSO₄. Làm lạnh dung dịch xuống còn 25⁰C. Hỏi có bao nhiêu gam CuSO₄.5H₂O tách khỏi dung dịch. Biết độ tan của CuSO₄ ở 85⁰C là 87,7 và ở 25⁰C là 40.

Đáp số: Lượng CuSO₄.5H₂O tách khỏi dung dịch là: 961,75g

Bài 3: Cho 0,2 mol CuO tan trong H₂SO₄ 20% đun nóng, sau đó làm nguội dung dịch đến 10⁰C. Tính khối lượng tinh thể CuSO₄.5H₂O đã tách khỏi dung dịch, biết rằng độ tan của CuSO₄ ở 10⁰C là 17,4g/100g H₂O.

Đáp số: Lượng CuSO₄.5H₂O tách khỏi dung dịch là: 30,7g

Bài 1: Cho 50ml dung dịch HNO₃ 40% có khối lượng riêng là 1,25g/ml. Hãy:

a/ Tìm khối lượng dung dịch HNO₃ 40%?

b/ Tìm khối lượng HNO₃?

c/ Tìm nồng độ mol/l của dung dịch HNO₃ 40%?

Đáp số:

a/ m_dd = 62,5g

b/ m_HNO  = 25g

c/ C_{M(HNO )} = 7,94M

Bài 2: Hãy tính nồng độ mol/l của dung dịch thu được trong mỗi trường hợp sau:

a/ Hoà tan 20g NaOH vào 250g nước. Cho biết D_{H O} = 1g/ml, coi như thể tích dung dịch không đổi.

b/ Hoà tan 26,88 lít khí hiđro clorua HCl (đktc) vào 500ml nước thành dung dịch axit HCl. Coi như thể dung dịch không đổi.

c/ Hoà tan 28,6g Na₂CO₃.10H₂O vào một lượng nước vừa đủ để thành 200ml dung dịch Na₂CO₃.

Đáp số:

a/ C_{M( NaOH )} = 2M

b/ C_{M( HCl )} = 2,4M

c/ C_M(Na₂CO₃) = 0,5M

Bài 3: Cho 2,3g Na tan hết trong 47,8ml nước thu được dung dịch NaOH và có khí H₂ thoát ra . Tính nồng độ % của dung dịch NaOH?

Đáp số: C%_(NaOH) = 8%

 

Trên đây là một phần trích đoạn nội dung Phương pháp giải bài tập về độ tan - nồng độ dung dịch môn Hóa học 8 năm 2021. Để xem toàn bộ nội dung các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập .

Chúc các em học tập tốt !