Nhằm giúp các em có thêm tài liệu tham khảo, chuẩn bị thật tốt cho kì thi sắp đến. HỌC247 đã tổng hợp tài liệu Chuyên đề Cách thức vận động, phát triển của sự vật và hiện tượng, tài liệu 3 phần cơ bản với phần hệ thống lý thuyết chi tiết và câu hỏi trắc nghiệm vận dụng đa dạng. Đồng thời, đáp án đi kèm sẽ giúp các em vừa luyện tập vừa đối chiếu kết quả. Mời các em cùng tham khảo!
CHUYÊN ĐỀ CÁCH THỨC VẬN ĐỘNG, PHÁT TRIỂN CỦA SỰ VẬT, HIỆN TƯỢNG
1. Lý thuyết
1.1. Chất
⇒ Khái niệm chất dùng để chỉ những thuộc tính cơ bản, vốn có của sự vật và hiện tượng, tiêu biểu cho sự vật và hiện tượng đó, phân biệt nó với các sự vật và hiện tượng khác.
* Ví dụ: Muối và đường.
Điểm giống: Màu trắng, dễ hòa tan trong nước, dạng hạt, dùng để nấu ăn.
Điểm khác:
Muối Đường
Vị mặn, được làm từ nước biển Vị ngọt, được làm từ mía
⇒ Những điểm giống và khác nhau được gọi là thuộc tính của sự vật, hiện tượng. Thuộc tính là đặc tính vốn có của một sự vật, nhờ đó sự vật tồn tại và qua đó con người nhận thức được sự vật, phân biệt được sự vật này với sự vật khác.
+ Thuộc tính cơ bản: Quy định sự tồn tại, phát triển của sự vật, hiện tượng (Chỉ ra điểm khác biệt của sự vật, hiện tượng; giúp ta phân biệt được sự vật này với sự vật khác).
+ Thuộc tính không cơ bản: Không quy định sự tồn tại, phát triển của sự vật, hiện tượng (Chỉ ra điểm chung có ở tất cả sự vật, hiện tượng; không giúp ta phân biệt được sự vật này với sự vật khác).
→ Trong 2 thuộc tính nêu trên: Thuộc tính cơ bản sẽ tạo nên chất của sự vật, hiện tượng. Xét trong ví dụ trên: Chất của muối là vị mặn, được làm từ nước biển; chất của đường là vị ngọt, được làm từ mía. Như vậy, có rất nhiều thuộc tính, nhưng thuộc tính cơ bản mới tạo nên chất của sự vệt, hiện tượng và mới giúp chúng ta phân biệt được sự vật, hiện tượng này với sự vật, hiện tượng khác.
* Ví dụ: Người và động vật
⇒ Ta xét trong mối quan hệ giữa con người và động vật, ta thấy: Động vật và con người có những điểm chung như: Có lông mao bao phủ, thân nhiệt ổn định; có hiện tượng thai sinh và nuôi con bằng sữa mẹ; khoang ngực và khoang bụng ngăn cách nhau bởi cơ hoành; bộ răng có 2 lứa là răng sữa và răng trưởng thành phân hóa thành răng cửa, răng nanh và răng hàm... Những điểm chung này chính là những thuộc tính không cơ bản (không giúp chúng ta phân biệt giữa động vật và con người). Để phân biệt giữa con người với động vật thì các thuộc tính: có lao động, ngôn ngữ, chữ viết, tiếng nói, có chứng minh thư, có số điện thoại, có dấu vân tay (điểm khác nhau)… là thuộc tính cơ bản (giúp chúng ta phân biệt giữa động vật và con người).
Nhưng nếu ta xét các thuộc tính: có lao động, ngôn ngữ, chữ viết, tiếng nói, có chứng minh thư, có số điện thoại trong mối quan hệ để phân biệt giữa người A và người B thì các thuộc tính trên không phải tất cả đều là thuộc tính cơ bản mà chỉ có 1 vài các thuộc tính: có chứng minh thư, có số điện thoại, có dấu vân tay mới là thuộc tính cơ bản (giúp chúng ta phân biệt người A với người B vì mỗi người đều có số chứng minh thư, số điện thoại, dấu vân tay khác nhau để nhận ra). Khi đó các thuộc tính còn lại: có lao động, ngôn ngữ, chữ viết, tiếng nói sẽ trở thành thuộc tính không cơ bản (không giúp chúng ta phân biệt người A với người B). Chính những thuộc tính cơ bản nêu trên được tổng hợp lại tạo thành chất của người A khác với chất của người B.
→ Như vậy, khi đánh giá chất của một sự vật hiện tượng thì ta đặt chúng trong mối quan hệ cụ thể để xác định chất.
1.2. Lượng
⇒ Khái niệm lượng dùng để chỉ những thuộc tính vốn có của sự vật và hiện tượng biểu thị trình độ phát triển (cao, thấp), quy mô (lớn, nhỏ), tốc độ vận động (nhanh, chậm), số lượng (ít, nhiều)... của sự vật và hiện tượng.
- Các loại lượng
+ Lương đếm được: Biểu thị bằng con số với các đơn vị đo lường cụ thể. Ví dụ: lít, cm, dm…
+ Lượng không đếm được: Tượng trưng cho tình cảm, ý chí (ý thức nói chung). Ví dụ: Lòng yêu nước, tình yêu nam nữ…
1.3. Quan hệ giữa sự biến đổi về lượng và sự biến đổi về chất
a. Sự biến đổi về lượng dẫn đến sự biến đổi về chất
- Độ là giới hạn mà trong đó sự biến đổi về lượng chưa làm thay đổi về chất của sự vật, hiện tượng. Để các em lên được cấp 3 thì chúng ta trải qua các giai đoạn học tập từ thấp đến cao, đó là:
Mầm non → Tiểu học → THCS → THPT
Ở mỗi giai đoạn thì chúng ta cần phải tiến hành làm các bài thi, bài kiểm tra để chuyển cấp. Chuyển từ Mầm non → Tiểu học → THCS → THPT.
⇒ Trong các giai đoạn đó, có các khoảng thời gian học tập là khác nhau:
+ Mầm non: 3 năm.
+ Tiểu học: 5 năm.
+ THCS: 4 năm.
+ THPT: 3 năm.
Các khoảng thời gian: 3 năm của mầm non và THPT, 5 năm của Tiểu học, 4 năm của THPT được gọi là Độ. Các khoảng thời gian này mặc dù có sự thay đổi về lượng (thời gian học tập) nhưng chưa làm thay đổi chất của quá trình học tập bởi vì có những người bằng tuổi học cùng lớp nhưng lại ra trường muộn hơn. Chính sự thay đổi về lượng mà chưa làm thay đổi chất được gọi là Độ
- Điểm nút là điểm giới hạn mà tại đó sự biến đổi của lượng làm thay đổi chất của sự vật và hiện tượng.
Trong giới hạn của một độ nhất định, lượng thường xuyên biến đổi còn chất tương đối ổn định. Sự thay đổi về lượng của sự vật có thể làm chất thay đổi ngay lập tức nhưng cũng có thể làm thay đổi dần dần chất cũ. Lượng đổi đến một giới hạn nhất định - điểm nút, nếu có điều kiện sẽ diễn ra bước nhảy làm thay đổi chất của sự vật.
b. Chất mới ra đời lại bao hàm một lượng mới tương ứng
- Chất mới ra đời lại bao hàm một lượng mới để tạo ra sự thống nhất mới giữa chất và lượng.
- Muốn chuyển từ chất cũ sang chất mới phải thông qua bước nhảy. Theo đó, Bước nhảy là một phạm trù triết học dùng để chỉ sự chuyển hóa về chất của sự vật do những sự thay đổi về lượng trước đó gây nên. Bước nhảy kết thúc một giai đoạn biến đổi về lượng và mở đầu cho một giai phát triển mới. Đó là gián đoạn trong quá trình vận động liên tục của sự vật đồng thời là một tiền đề cho một quá trình tích lũy liên tục về lượng tiếp theo.
- Chất mới ra đời, nó tác động trở lại lượng mới, làm thay đổi kết cấu, quy mô, trình độ nhịp điệu của sự vận động phát triển của sự vật. Ví dụ: Từ 3 đường thẳng ta ghép lại thành hình tam giác, khi thêm 1 đường thẳng vào ta có các hình khác: hình tứ giác, hình bình hành, hình chữ nhật, hình vuông…
⇒ Như vậy, bất kỳ sự vật, hiện tượng nào cũng là sự thống nhất biện chứng giữa hai mặt chất và lượng. Sự thay đổi về lượng tới điểm nút sẽ dẫn đến sự thay đổi về chất thông qua bước nhảy. Chất mới ra đời sẽ tác động trở lại sự thay đổi của lượng mới. Quá trình đó liên tục diễn ra, tạo thành phương thức phổ biến của các quá trình vận động, phát triển của sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội, tư duy.
1.4. Liên hệ bản thân
* Từng bước tích lũy kiến thức một cách chính xác, đầy đủ.
Như chúng ta đã biết, sự vận động và phát triển của sự vật bao giờ cũng diến ra bằng cách tích lũy dần dần về lượng đến một giới hạn nhất định, thực hiện bước nhảy để chuyển về chất và việc học tập của học sinh cũng không nằm ngoài điều đó. Để thi đỗ trường Đại học chúng ta cần phải tích lũy các kiến thức ở các cấp học từ Tiểu học, THCS đến THPT. Như vậy có thể coi học tập là quá trình tích lũy về lượng mà điểm nút là các kỳ thi, thi cử là bước nhảy và điểm số xác định quá trình tích lũy kiến thức đã đủ dẫn tới sự chuyển hóa về chất hay chưa. Do đó, trong hoạt động nhận thức, học tập của học sinh phải biết từng bước tích lũy về lượng ( tri thức) làm biến đổi về chất (kết quả học tập) theo quy luật. Tránh gặp gấp rút mỗi khi sắp đến kỳ thi, như vậy là thiếu kinh nghiệm nhận thức được trong quá trình học tập. Tránh tư tưởng chủ quan, nóng vội trong học tập và trong hoạt động thực tiễn hàng ngày.
* Trong học tập và nghiên cứu cần tiến hành từ dễ đến khó, tránh nóng vội đốt cháy giai đoạn
Trong quá trình học tập và rèn luyện của học sinh cần tránh tư tưởng tả khuynh, tức là, khi lượng chưa biến đổi đến điểm nút đã thực hiện bước nhảy . Học sinh khi học đủ những kiến thức cơ bản có sự biến đổi về chất mới có thể học tiếp những kiến thức sâu hơn, khó hơn. Học tập nghiên cứu từ dễ đến khó là phương pháp học tập mang tính khoa học mà chúng ta đều biết nhưng trong thực tế, không phải ai cũng có thể thực hiện được. Nhiều học sinh trong quá trình đi học tập do không tập trung, còn mải mê vui chơi , dẫn đến sự chậm chễ trong học tập, rồi “nước tới chân mới nhảy” khi sắp thi họ mới tập trung cao độ vào việc học. Giai đoạn ôn thi là lúc ta củng cố lại kiến thức chứ không phải học mới, do đó học tập chăm chỉ trong thời gian này không thể đảm bảo lượng kiến thức qua được kỳ thi. Ngược lại có nhiều bạn có ý thức học ngay từ đầu, nhưng họ lại nóng vội, muốn học nhanh, nhiều để hơn người khác, chưa học cơ bản đã đến nâng cao, “chưa học bò đã lo học chạy”. Như vậy, muốn tiếp thu được tri thức ngày càng nhiều và đạt được kết quả cao, thì mỗi bạn cần phải hàng ngày học tập, học từ thấp đến cao, từ dễ đến khó để có sự biến đổi về chất.
*Liên tục phấn đấu học tập và rèn luyện, tránh tư tưởng chủ quan
Khi bước chân vào cấp 3, có một bộ phận không nhỏ trong học sinh tự mãn với những gì đã đạt được, không tiếp tục nỗ lực và phấn đấu vươn lên, sống không có lý tưởng, hoài bão. Nhưng bên canh đó một số học sinh có ý thức rèn luyện và phấn đấu học tập để có trình độ tri thức cao nhất.
Trong quá trình học tập, học sinh phải trải qua rất nhiều kỳ thi. Kết quả tốt của các kỳ thi đánh dấu ta kết thúc một giai đoạn và là bước khởi đầu cho ta sang một giai đoạn mới đòi hỏi chúng ta có một trình độ cao hơn, lượng kiến thức nhiều hơn, chính vì vậy, mỗi học sinh cần phải không ngừng học tập phấn đấu để tiếp cận những tri thức mới ở trình độ cao hơn. Nó giúp chúng ta tránh được tư tưởng bảo thủ, trì trệ trong học tập rèn luyện.
* Sự phát triển bền vững của tập thể phụ thuộc vào bản thân mỗi học sinh
Một tập thể bao gồm nhiều cá nhân. Mỗi cá nhân có phẩm chất tốt (lượng) sẽ góp phần tạo nên “chất” tốt cho tập thể đó. Một lớp học tập tốt, nếu trong lớp có nhiều cá nhân có ý thức học tập tốt, luôn cố gắng để phấn đấu đạt được thành tích cao. Một lớp đoàn kết nếu các cá nhân luôn sẵn sàng giúp đỡ mọi người. Có thể nói uy tín, thành tích của một lớp phụ thuộc vào sự phấn đấu nỗ lực của mỗi học sinh.
Tóm lại, việc vận dụng nội dung quy luật về mối quan hệ biện chứng giữa lượng và chất cũng như ý nghĩa phương pháp luận của nó có vai trò to lớn trong việc học tập và rèn luyện của học sinh. Lượng và chất là hai mặt thống nhất biện chứng của sự vật, chỉ khi nào lượng được tích lũy tới một độ nhất đinh mới làm thay đổi về chất, do đó trong hoạt động nhận thức, hoạt động học tập của học sinh phải tích lũy dần về lượng và đồng thời phải biết thực hiện và thực hiện kịp thời những bước nhảy khi có điều kiện chín muồi để biến đổi về chất. Những việc làm vĩ đại của con, bao giờ cũng tổng hợp những việc làm bình thường, vì vậy mỗi học sinh phải luôn tích cực học tập, chủ động trong công việc học tập và rèn luyện của mình cả đức và tài, để trở thành một con người phát triển toàn diện, tránh tư tưởng chủ quan, nóng vội mà không chịu tích lũy về kiến thức (lượng).
1.5. Vận dụng
Câu 1: Những thuộc tính cơ bản, vốn có sự vật và hiện tượng, tiêu biểu cho sự vật và hiện tượng đó, phân biệt nó với các sự vật và hiện tượng khác được gọi là
A. Chất
B. Lượng
C. Đặc điểm
D. Tính chất
Đáp án:
Khái niệm chất dùng để chỉ những thuộc tính cơ bản, vốn có sự vật và hiện tượng, tiêu biểu cho sự vật và hiện tượng đó, phân biệt nó với các sự vật và hiện tượng khác.
Đáp án cần chọn là: A
Câu 2: Thuộc tính vốn có sự vật và hiện tượng biểu thị về trình độ phát triển (Cao, thấp), quy mô (lớn, nhỏ), tốc độ vận động (nhanh, chậm), số lượng (ít, nhiều)….của sự vật và hiện tượng được gọi là
A. Chất
B. Lượng
C. Đặc điểm
D. Tính chất
Đáp án:
Lượng dùng để chỉ thuộc tính vốn có sự vật và hiện tượng biểu thị về trình độ phát triển (Cao, thấp), quy mô (lớn, nhỏ), tốc độ vận động (nhanh, chậm), số lượng (ít, nhiều)….của sự vật và hiện tượng.
Đáp án cần chọn là: B
Câu 3: Mỗi sự vật và hiện tượng trong thế giới đều có mặt chất và lượng
A. Thống nhất với nhau.
B. Tương tác lẫn nhau.
C. Gắn bó với nhau.
D. Tác động lẫn nhau.
Đáp án:
Mỗi sự vật và hiện tượng trong thế giới đều có mặt chất và lượng thống nhất với nhau
Đáp án cần chọn là: A
Câu 4: Giới hạn mà trong đó sự biến đổi về lượng chưa làm thay đổi về chất của sự vật, hiện tượng được gọi là
A. Điểm nút
B. Bước nhảy
C. Độ
D. Điểm
Đáp án:
Giới hạn mà trong đó sự biến đổi về lượng chưa làm thay đổi về chất của sự vật, hiện tượng được gọi là độ.
Đáp án cần chọn là: C
Câu 5: Điểm giới hạn mà tại đó sự biến đổi của lượng làm thay đổi chất của sự vật và hiện tượng được gọi là
A. Điểm nút
B. Bước nhảy
C. Độ
D. Điểm
Đáp án:
Điểm giới hạn mà tại đó sự biến đổi của lượng làm thay đổi chất của sự vật và hiện tượng được gọi là điểm nút.
Đáp án cần chọn là: A
Câu 6: Sự biến đổi về chất của các sự vật, hiện tượng bắt đầu từ sự biến đổi về lượng: Lượng biến đổi dần dần, đến một giới hạn nhất định, phá vỡ sự thống nhất giữa chất và lượng thì
A. Chất bị phá hủy và biến mất.
B. Chất mới ra đời thay thế chất cũ.
C. Chất vẫn giữ nguyên như cũ.
D. Chất mới ra đời tồn tại cùng chất cũ.
Đáp án:
Sự biến đổi về chất của các sự vật, hiện tượng bắt đầu từ sự biến đổi về lượng: Lượng biến đổi dần dần, đến một giới hạn nhất định, phá vỡ sự thống nhất giữa chất và lượng thì chất mới ra đời thay thế chất cũ, sự vật mới ra đời thay thế sự vật cũ.
Đáp án cần chọn là: B
Câu 7: Khi chất mới ra đời, lượng biến đổi theo hướng
A. Tương ứng với chất mới.
B. Lượng mới giảm đi.
C. Lượng tăng lên.
D. Lượng giữ nguyên như cũ.
Đáp án:
Mỗi sự vật, hiện tượng đều có chất và lượng đặc trưng phù hợp với nó. Khi chất mới ra đời lại quy định một lượng mới tương ứng để tạo thành sự thống nhất mới giữa chất và lượng
Đáp án cần chọn là: A
Câu 8: Câu nào sau đây thể hiện mối quan hệ lượng đổi dẫn đến chất đổi?
A. Đánh bùn sang ao.
B. Mưa dầm thấm lâu.
C. Nhà dột từ nóc.
D. Có công mài sắt có ngày nên kim.
Đáp án:
Có công mài sắt, có ngày nên kim: Lượng biến đổi, dần dần nhỏ đi, đến khi đạt đủ yêu cầu, thanh sắt có thể trở thành cây kim → lượng đổi chất đổi.
Đáp án cần chọn là: D
Câu 9: Trường THCS A có 520 học sinh, trong đó 85% học sinh đạt học lực giỏi, 95% học sinh đạt hạnh kiểm tốt. Những số liệu trên đề cập đến mặt nào sau đây?
A. Chất.
B. Lượng.
C. Điểm nút.
D. Bước nhảy.
Đáp án:
Các số liệu trên đề cập đến quy mô và số lượng học sinh, tỉ lệ học sinh của trường, là biểu thị về mặt Lượng.
Đáp án cần chọn là: B
Câu 10: Nguyên tố Đồng có nguyên tử lượng là 63,54 đvC, nhiệt độ nóng chảy là 1083 độ C, nhiệt độ sôi là 2880 độ C,… Những thuộc tính này đề cập đến mặt nào sau đây?
A. Chất.
B. Lượng.
C. Điểm nút.
D. Bước nhảy.
Đáp án:
Nguyên tố Đồng có nguyên tử lượng là 63,54 đvC, nhiệt độ nóng chảy là 1083 độ C, nhiệt độ sôi là 2880 độ C,… Những thuộc tính này nói lên chất riêng của đồng, phân biệt nó với các kim loại khác → mặt chất của sự vật.
Đáp án cần chọn là: A
Câu 11: Nước đang ở nhiệt độ phòng được đun nóng lên đến 90 độ. Hiện tượng nóng lên này thể hiện sự thay đổi về
A. Chất.
B. Lượng.
C. Độ.
D. Bước nhảy.
Đáp án:
Hiện tượng nóng lên của nước là sự thay đổi về độ của sự vật.
Đáp án cần chọn là: C
Câu 12: Muốn nhanh chóng tiến bộ, trở thành học sinh giỏi, em cần làm gì?
A. Chăm chỉ học tập hàng ngày để tích lũy kiến thức.
B. Đến kì kiểm tra mới học để nhớ tốt hơn.
C. Sử dụng tài liệu khi kiểm tra để đạt điểm cao.
D. Không cần học vẫn có thể thành học sinh giỏi.
Đáp án:
Muốn nhanh chóng tiến bộ, học sinh cần chăm chỉ học tập hàng ngày để tích lũy kiến thức, tăng sự hiểu biết, đồng thời vượt qua các kì kiểm tra với chất lượng tốt, đạt các điều kiện nêu ra đối với học sinh.
Đáp án cần chọn là: A
2. Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 1: Để phân biệt sự vật, hiện tượng này với các sự vật và hiện tượng khác, cần căn cứ vào yếu tố nào dưới đây?
A. Điểm nút B. Độ C. Chất D. Lượng
Câu 2: Chất và lượng là hai mặt thống nhất với nhau trong:
A. hai sự vật, hiện tượng khác loại B. một số sự vật, hiện tượng
C. hai sự vật, hiện tượng cùng loại D. cùng một sự vật, hiện tượng,
Câu 3: Trong Triết học, điểm nút là điểm giới hạn mà tại đó
A. Các sự vật thay đổi B. Sự vật và hiện tượng thay đổi về chất
C. Lượng mới ra đời D. Sự vật mới hình thành, phát triển.
Câu 4: Nội dung nào dưới đây đúng khi nói về cách thức vận động phát triển của sự vật và hiện tượng?
A. Do sự phủ định biện chứng
B. Do sự vận động của vật chất
C. Do sự đấu tranh giữa các mặt đối lập
D. Do sự biến đổi về lượng dẫn đến sự biến đổi về chất
Câu 5: Nội dung nào dưới đây không phải là cách thức vận động phát triển của sự vật và hiện tượng?
A. Chất mới ra đời bao hàm một lượng mới tương ứng.
B. Kiên trì tích lũy về lượng đến một mức cần thiết.
C. Sự biến đổi về lượng dẫn đến sự biến đổi về chất.
D. Bổ sung cho chất những nhân tô mới.
Câu 6: Câu tục ngữ: “Góp gió thành bão” thể hiện quan niệm nào dưới đây?
A. Nhiều cái nhỏ sẽ thành một cái to. B. Tích lũy về lượng để thay đổi về chất.
C. Lượng của sự vật thay đổi. D. Chất của sự vật thay đổi.
Câu 7: Để tạo ra sự biến đổi về chất, trước hết phải
A. tạo ra chất mới tương ứng B. tạo ra sự biến đổi về lượng
C. tích luỹ dần dần về lượng D. làm cho chất mới ra đời
Câu 8: Trong Triết học, khái niệm chất dùng để chỉ
A. Những thuộc tính cơ bản, vốn có của sự vật và hiện tượng, phân biệt nó với các sự vật và hiện tượng khác.
B. Những thuộc tính bản chất nhất của sự vật và hiện tượng
C. Những thành phần cơ bản để cấu thành sự vật, hiện tượng
D. Những yếu tố, thuộc tính, đặc điểm căn bản của sự vật, hiện tượng
Câu 9: Theo Triết học Mác - Lê nin, điểm nút là giới hạn mà tại đó sự biến đổi về lượng làm:
A. các sự vật thay đổi B. thay đổi về chất sự vật và hiện tượng.
C. lượng mới ra đời D. sự vật mới hình thành, phát triển.
Câu 10: Theo Triết học Mác - Lê nin, độ là điểm giới hạn mà tại đó sự biến đổi về lượng
A. các sự vật thay đổi.
B. sự vật mới hình thành, phát triển.
C. thay đổi về chất sự vật và hiện tượng.
D. chưa làm thay đổi về chất sự vật và hiện tượng.
Câu 11: Câu nào dưới đây không thể hiện mối quan hệ giữa sự biến đổi và lượng dẫn đến sự biến đổi về chất?
A. Năng nhặt chặt bị. B. Góp gió thành bão.
C. Dốt đến đâu học lâu cũng biết. D. Chị ngã em nâng.
Câu 12: Khẳng định nào dưới đây là sai?
A. Phát triển của sự vật chỉ bao hàm sự thay đổi về lượng.
B. Không thể có chất tồn tại ngoài lượng,
C. Thuộc tính vốn có của sự vật là những đặc tính vốn có của sự vật.
D. Mọi sự vật, hiện tượng đều có mặt chất và lượng thống nhất với nhau.
Câu 13: Những thuộc tính cơ bản, vốn có của sự vật và hiện tượng, tiêu biểu cho sự vật và hiện tượng đó, phân biệt nó với các sự vật và hiện tượng khác là khái niệm
A. Lượng B. Chất C. Hợp chất D. Độ
Câu 14: Biều hiện nào dưới đây chỉ ra cách thức làm thay đổi chất của sự vật, hiện tượng?
A. Thực hiện các hình thức vận động.
B. Kiên trì tích lũy về lượng đến một mức cần thiết
C. Liên tục thực hiện các bước nhảy
D. Bổ sung cho chất những nhân tố mới
Câu 15: Lượng biến đổi đạt đến một giới hạn nhất định, phá vỡ sự thống nhất giữa chất và lượng thì
A. chất mới ra đời. B. sự vật thay đổi.
C. lượng mới hình thành. D. sự vật phát triển
Câu 16: Quy luật từ “Sự thay đổi về lượng dẫn đến thay đổi về chất và ngược lại” nói lên đặc tính nào của sự phát triển?
A. Cách thức của sự vận động và phát triển.
B. Nguồn gốc của sự vận động và phát triển.
C. Động lực của sự vận động và phát triển.
D. Khuynh hướng của sự vận động và phát triển.
Câu 17: Khẳng định nào dưới đây là sai?
A. Chất và lượng có tính quy định khách quan.
B. Chật tồn tại ngoài lượng.
C. Mọi sự vật, hiện tượng đều có mặt chất và lượng thống nhất với nhau.
D. Chất và lượng “thuần tuý” tồn tại bên ngoài sự vật và hiện tượng.
Câu 18: Khi sự biến đổi về lượng đạt đến một giới hạn nhất định, phá vỡ sự thống nhất giữa chất và lượng thì
A. Chất mới ra đời B. Lượng mới hình thành
C. Sự vật phát triển D. Sự vật thay đổi
Câu 19: Giới hạn mà trong đó sự biến đổi về lượng làm thay đổi về chất của sự vật và hiện tượng được gọi là
A. lượng. B. điểm nút C. chất D. độ.
Câu 20: Để tạo ra sự biến đổi về chất trong học tập và rèn luyện, bản thân em cần:
A. chia nhau mỗi bạn học một câu
B. kiên trì học tập từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp.
C. chép bài của những bạn học giỏi trong giờ kiểm tra
D. chuẩn bị tài liệu trong kiểm tra
Câu 21: Em đồng ý với quan điểm nào dưới đây khi nói sự biến đổi về chất trong học tập, rèn luyện?
A. Cái dễ thì không cần phải học tập. B. Coi thường việc nhỏ.
C. Đốt cháy giai đoạn. D. Kiên trì nhẫn nại trong học tập.
Câu 22: “Có công mài sắt, có ngày nên kim” thuộc quy luật
A. tự nhiên. B. phủ định.
C. mâu thuẫn. D. lượng đổi dẫn đến chất đổi
Câu 23: Để phân biệt sự vật và hiện tượng này với sự vật và hiện tượng khác thì phải dựa vào
A. lượng của sự vật và hiện tượng. B. số lượng sự vật và hiện tượng.
C. quy mô sự vật và hiện tượng. D. chất của sự vật và hiện tượng.
Câu 24: Cách giải thích nào dưới đây đúng khi nói về cách thức vận động phát triển của sự vật và hiện tượng?
A. Do sự biến đổi về lượng dẫn đến sự biến đối về chất
B. Do sự đấu tranh giữa các mặt đối lập
C. Do sự phủ định biện chứng
D. Do sự vận động của vật chất
Câu 25: Sự biến đổi về chất của các sự vật hiện tượng bao giờ cũng bắt đầu từ sự biến đổi về:
A. chất B. điểm nút. C. lượng. D. độ.
Câu 26: Điểm giới hạn mà tại đó sự biến đổi của lượng làm thay đổi chất của sự vật và hiện tượng được gọi là
A. Bước nhảy B. Điểm nút. C. Lượng D. Độ
Câu 27: Việt Nam là một quốc gia ở Đông Nam Á với số dân 90,73 triệu người (năm 2014), lãnh thổ tiếp giáp với 3 nước Lào, Cam-pu-chia, Trung Quốc và tiếp giáp biển Đông. Chỉ ra mặt lượng trong thông tin trên.
A. Việt Nam B. Cam – pu – chia C. 90,73 triệu. D. Ở Đông Nam Á.
Câu 28: Trong những câu dưới đây, câu nào thể hiện mối quan hệ lượng đổi dẫn đễn chất đổi
A. Mưa dầm thầm lâu B. Học thầy không tày học bạn
C. Góp gió thành bão D. Ăn vóc học hay
Câu 29: Để thực hiện tốt quy luật lượng – chất, cần tránh tư tưởng nào dưới đây?
A. Nôn nóng đốt cháy giai đoạn B. Ngại khó ngại khổ
C. Dĩ hòa vi quý D. Trọng nam khinh nữ.
Câu 30: Sau bữa tiệc sinh nhật bạn A lấy dao cắt chiếc bánh sinh nhật thành nhiều miếng nhỏ mời mọi người cùng ăn. Em nhận xét như thế nào việc cắt chiếc bánh thành nhiều miếng nhỏ trong mối quan hệ sự biến đổi về lượng dẫn đến sự biến đổi về chất?
A. Chất và lượng của bánh không thay đổi.
B. Lượng của bánh không thay đổi.
C. Chất của bánh thay đổi.
D. Chỉ lượng của bánh thay đổi chất không đổi.
Câu 31: C. Mác viết: “Những thay đổi đơn thuần về lượng đến một mức độ nhất định sẽ chuyển hoá thành sự khác nhau về chất”. Trong câu nói trên C. Mác đã bàn về nội dung nào dưới đây của sự vật và hiện tượng?
A. Xu thế vận động và phát triển. B. Khuynh hướng phát triển.
C. Nguồn gốc sự vận động và phát triển. D. Cách thức vận động và phát triển.
Câu 32: Câu nào dưới đây không thể hiện mối quan hệ giữa sự biến đổi và lượng dẫn đến sự biến đối về chất?
A. Kiến tha lâu cũng đầy tổ. B. Chín quá hoá nẫu
C. Nước chảy đá mòn D. Có công mài sắt, có ngày nên kim,
Câu 33: Để tạo ra sự biến đổi về chất trong học tập và rèn luyện, em chọn phương án nào dưới đây?
A. Cái dễ không cần học vì có thể tự hiểu được.
B. Chép bài của những bạn học giỏi trong giờ kiểm tra
C. Kiên trì học tập từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp
D. Sử dụng “phao” trong thi học kì
Câu 34: Trải qua 21 năm kháng chiến chống Mỹ đến ngày 30/4/1975 đất nước ta hoàn toàn thống nhất, non sông thu về một mối. Theo em, theo quy luật sự biến đổi về lượng dẫn đến sự biến đổi về chất ngày 30/4/1975 gọi là gì?
A. Điểm nút B. Độ C. Lượng. D. Chất
Câu 35: Sự biến đổi về lượng và sự biến đổi về chất khác nhau ntn?
A. Chất và lượng cùng biến đổi nhanh chóng.
B. Lượng biến đổi nhanh, chất biến đổi chậm
C. Chất biến đổi trước, hình thành lượng mới tương ứng
D. Lượng biến đổi trước và chậm, chất biến đổi sau và nhanh
Câu 36: Theo Triết học Mác - Lê nin, chất mới ra đời lại bao hàm:
A. một lượng mới tương ứng B. một hình thức mới.
C. một diện mạo mới tương ứng. D. một trình độ mới tương ứng.
Câu 37: Trong mỗi sự vật, hiện tượng mặt chất và lượng luôn
A. ở bên cạnh nhau B. thống nhật với nhau.
C. tách rời nhau. D. bài trừ nhau.
Câu 38: Sự biến đổi về lượng của sự vật, hiện tượng diễn ra một cách
A. dần dần. B. chậm dần
C. đột biến D. Nhanh chóng khi đạt đến điểm nút
Câu 39: Quan hệ giữa sự biến đổi về lượng và sự biến đổi về chất thì:
A. Chất biến đổi chậm, lượng biến đổi nhanh chóng
B. Cả chất và lượng cùng biến đổi từ từ
C. Cả chất và lượng cùng biến đổi nhanh chóng
D. Lượng biến đổi dần dần, chất biến đổi nhanh chóng
Câu 40: Nội dung nào dưới đây không phản ánh đúng mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng:
A. Lượng biến đổi trước, chất biến đổi sau.
B. Chất và lượng luôn có sự tác động lẫn nhau.
C. Cả chất và lượng cùng biến đổi nhanh chóng.
D. Lượng biến đổi dẫn đến chất biến đổi.
Câu 41: Trong cách thức vận động, phát triển, mỗi sự vật và hiện tượng đều có hai mặt thống nhất với nhau, đó là
A. Điểm nút và bước nhảy B. Bản chất và hiện tượng.
C. Chất và lượng D. Độ và điểm nút
Câu 42: Điều kiện để chất mới ra đời là gì?
A. Tăng lượng liên tục B. Lượng biến đổi đạt tới điểm nút
C. Lượng biến đổi nhanh chóng D. Lượng biến đổi trong giới hạn cho phép
Câu 43: Giữa chất và lượng có điểm nào giống nhau?
A. Là thuộc tính vốn có của sự vật và hiện tượng.
B. Biểu thị tốc độ vận động của sự vật, hiện tượng.
C. Phân biệt sự vật, hiện tượng này với sự vật, hiện tượng khác
D. Biểu thị trình độ phát triển của sự vật, hiện tượng.
Câu 44: Trong Triết học, độ của sự vật và hiện tượng là giới hạn mà trong đó
A. Sự biến đổi về lượng chưa làm thay đổi về chất.
B. Chưa có sự biến đổi nào xảy ra
C. Sự biến đổi của chất diễn ra nhanh chóng
D. Sự biến đổi về lượng làm thay đổi về chất của sự vật
Câu 45: Bạn A học kì 1 xếp loại học lực trung bình. Sang học kì 2 bạn đã chăm chỉ cố gắng trong học tập nên kết quả học tập cả năm bạn xếp loại học lực khá. Kết quả đó thể hiện:
A. may mắn trong học tập. B. coi thường việc học.
C. sự kiên trì nhẫn nại của bạn D. thể hiện sự chủ quan trong học tập.
Câu 46: Trong ba năm học ở phổ thong năm nào bạn A cũng đạt danh hiệu học sinh giỏi, nên mặc dù điểm xét tuyển vào trường đại học X là 25 điểm nhưng bạn vẫn vượt qua và trở thành sinh viên đại học. Điểm nút trong ví dụ trên là
A. Sinh viên đại học B. Học sinh giỏi
C. Ba năm học phổ thong D. 25 điểm
Câu 47: Dựa vào quy luật lượng – chất để lí giải tại sao việc kết hôn của các cô gái Việt Nam với người nước ngoài thông qua môi giới thường tan vỡ?
A. Do không hòa hợp được về văn hóa
B. Chưa đủ thời gian tìm hiểu nhau để xây dựng tình yêu đích thực
C. Trình độ các cô dâu Việt Nam còn thấp
D. Người nước ngoài có lối sống tự do, phóng khoáng trong hôn nhân
3. Đáp án
|
1 |
C |
11 |
D |
21 |
D |
31 |
D |
41 |
C |
|
2 |
D |
12 |
A |
22 |
D |
32 |
C |
42 |
B |
|
3 |
B |
13 |
B |
23 |
D |
33 |
C |
43 |
A |
|
4 |
D |
14 |
B |
24 |
A |
34 |
A |
44 |
A |
|
5 |
D |
15 |
A |
25 |
C |
35 |
B |
45 |
C |
|
6 |
B |
16 |
A |
26 |
B |
36 |
A |
46 |
D |
|
7 |
C |
17 |
B |
27 |
C |
37 |
B |
47 |
B |
|
8 |
A |
18 |
A |
28 |
C |
38 |
A |
||
|
9 |
B |
19 |
B |
29 |
A |
39 |
D |
||
|
10 |
D |
20 |
B |
30 |
C |
40 |
C |
Trên đây là nội dung Chuyên đề Cách thức vận động, phát triển của sự vật và hiện tượng. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.
Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.
Mời các em tham khảo các tài liệu có liên quan:
- Chuyên đề Khuynh hướng phát triển của sự vật và hiện tượng
- Chuyên đề Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức
- Chuyên đề Con người là chủ thể của lịch sử là mục tiêu phát triển của xã hội
Chúc các em học tập tốt!
