Xin gửi đến các em học sinh lớp 7 nội dung lí thuyết bài Những cánh buồm thuộc sách Cánh Diều dưới đây đã được HOC247 biên soạn kĩ càng. Đây sẽ là nguồn thông tin hữu ích để giúp các em tìm hiểu về tác giả Hoàng Trung Thông, ý nghĩa những ước mơ, khát vọng, hoài bão,… của bao thế hệ qua hình ảnh hai cha con và cánh buồm trắng. Mời các em cùng tham khảo nhé!
Tóm tắt bài
1.1. Tìm hiểu chung
1.1.1. Tác giả Hoàng Trung Thông
Hoàng Trung Thông (1925-1993)
- Quê quán: Nghệ An
- Là nhà thơ tiêu biểu của nền thơ cách mạng Việt Nam.
- Thơ ca của ông giúp con người sống tốt hơn, tâm hồn trong sạch hơn, đánh thức tình yêu với con người, nỗ lực đấu tranh vì những lí tưởng nhân đạo và sự tiến bộ của con người. Thơ Hoàng Trung Thông ảnh hưởng mạnh mẽ và tác động tới đời sống nhiều thế hệ.
- Tác phẩm chính: Một số tập thơ như Quê hương chiến đấu, Đường chúng ta đi, Những cánh buồm, Đầu sóng, … và một số tiểu luận phê bình: Chặng đường mới của văn học chúng ta, Cuộc sống thơ và thơ cuộc sống, Những người thân những người bạn, ….
1.1.2. Tác phẩm Những cánh buồm
a. Thể loại:
- Thơ tự do
b. Bố cục
Gồm 3 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến “chắc nịch”: Cảnh hai cha con dạo trên bãi biển.
+ Phần 2: Tiếp đến “để con đi…” : Cuộc trò chuyện giữa hai cha con.
+ Phần 3: Đoạn còn lại: Ý nghĩa những ước mơ của con.
c. Tóm tắt tác phẩm
Sau trận mưa đêm rả rích, ánh mặt trời rực rỡ trên biển xanh trong vắt, cát vàng mịn hơn, có hai cha con dắt tay nhau đi dạo dưới ánh mai hồng. Bóng hai người trải dài trên cát. Người cha cao, gầy, bóng dài lênh khênh. Bóng cậu con trai tròn trịa, chắc nịch. Cậu bé hỏi cha sao phía xa chỉ thấy nước, thấy trời, không thấy nhà, thấy cây, thấy người ở? Người cha trả lời cứ theo cánh buồm đi xa mãi sẽ thấy cây cối, nhà cửa, nhưng nơi đó cha cũng chưa hề đến. Cậu bé xin cha mượn cho mình cánh buồm trắng để đến được nơi xa đó. Câu hỏi ngây thơ của người con chứa đựng khao khát được đi khắp đó đây, khám phá những điều chưa biết về biển và cuộc sống, ước mơ của con gợi cho người cha nhớ đến chính mình với ước mơ và khát vọng đi xa, tìm hiểu cuộc sống ngày còn thơ ấu.
1.2. Đọc hiểu văn bản
1.2.1. Hình ảnh hai cha con và cuộc trò chuyện của họ
- Hình ảnh hai cha con
+ Khung cảnh xung quanh: tràn ngập ánh sáng và màu sắc trong trẻo sau trận bão.
+ Ánh mặt trời rực rỡ, ánh mai hồng, ánh nắng chảy đầy vai.
→ Nghệ thuật: ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: ánh nắng chảy đầy vai.
→ Hình ảnh ánh mặt trời rực rỡ lan tỏa khắp không gian, chảy trên cả vai của hai cha con.
+ Cát càng mịn, biển xanh, biển càng trong.
→ Nghệ thuật: Điệp cấu trúc tăng tiến "Cát càng mịn, biển càng trong"
→ Bờ biển sau trận bão dữ dội trở về với sự bình yên với màu sắc tươi sáng không chỉ từ ánh mặt trời, màu vàng lan tỏa từ cả bãi cát, kết hợp với màu xanh trong của biển.
+ Dáng hình hai cha con:
- Bóng cha dài lênh khênh/ Bóng con tròn chắc nịch.
→ Điệp cấu trúc, đối, từ láy.
→ Miêu tả hình ảnh hai cha con sóng đôi, độc đáo. Đây cũng là một cách khác miêu tả ánh nắng vì có nắng thì mới có bóng.
- Hai cha con bước đi, Cha dắt con đi, Cha lại dắt con đi.
→ Điệp ngữ và tăng tiến "Cha dắt con đi" - "Cha lại dắt con đi"
→ Từ hình ảnh song hành, đến cuối cùng lại thể hiện sự dìu dắt của người cha, thể hiện tình cha con khăng khít.
- Cuộc trò chuyện của họ:
+ Cuộc trò chuyện đầu tiên:
|
Người con |
Người cha |
|
Con bỗng lắc tay cha khẽ hỏi: |
Nghe con bước lòng vui phơi phới. |
|
Lời nói trực tiếp: tiếng con gọi cha đầy thân thương, trìu mến. Điệp ngữ, sử dụng từ ngữ phủ định: thấy...., không thấy... → Sự tò mò ngây ngô của đứa con muốn khám phá về cuộc sống. |
Lời nói trực tiếp: giải thích cho con những điều con chưa biết. Tâm trạng: lòng vui phơi phới, mỉm cười. → Niềm vui vì cùng con đi dạo, thể hiện tình cha con. Điệp ngữ: sẽ..., điệp từ ở câu trước: cây, cửa, nhà. → Giải thích một cách nhẹ nhàng cho con, ngầm ám chỉ bản thân cũng muốn khám phá phía "nơi xa" kia. |
+ Cuộc trò chuyện thứ hai
Hai cha con nói chuyện về cánh buồm
|
Người con |
Người cha |
|
Con lại trỏ cánh buồm xa nói khẽ: |
Lời của con hay tiếng sóng thầm thì |
|
- Dùng hành động kết hợp với lời nói trực tiếp nhưng vẫn giữ thái độ "nói khẽ" như sợ cảnh vật giật mình, làm phá đi không gian yên bình. - Lời đề nghị ngây thơ: mượn buồm trắng. - Mục đích: Để con đi... → Câu nói bỏ lửng, dấu ba chấm tạo nhiều liên tưởng. → Có thể là do ba không nghe rõ hoặc thể hiện khát vọng muốn khám phá thế giới. |
- Lời nói gián tiếp. - Không chắc chắn về câu nói vừa rồi: là của con hay của sóng hay của chính lòng mình. - Câu hỏi tu từ → Đó cũng đồng thời là khát vọng của người cha từ thuở còn nhỏ nhưng chưa thực hiện được. Người cha thấy mình trong chính ước mơ của con. |
1.2.2. Hình ảnh những cánh buồm: ẩn dụ cho khát vọng khám phá
- Lần xuất hiện đầu: trong lời nói của cha.
"Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa
Sẽ có cây có cửa có nhà.
Vẫn là đất nước của ta,
Nhưng nơi đó cha chưa hề đi đến."
+ Đích của cánh buồm: nơi xa, vẫn là đất nước ta.
→ Vừa thân thuộc (vì vẫn là nước ta) vừa xa lạ (nơi xa).
+ Mong muốn được khám phá của người cha: Nhưng nơi đó cha chưa hề đi đến.
→ Sự tiếc nuối xa xăm.
- Lần xuất hiện thứ hai: trong lời nói của con.
"Con lại trỏ cánh buồm xa nói khẽ:
Cha mượn cho con buồm trắng nhé,
Để con đi..."
+ Cánh buồm nay được con tô sắc: cánh buồm trắng.
→ Màu trắng thể hiện sự tự do.
Màu trắng thể hiện sự trong trẻo, ngây thơ.
+ Hành động trỏ
+ Muốn mượn cánh buồm
→ Để con đi...
→ Muốn được khám phá thế giới rộng lớn ngoài kia.
1.3. Tổng kết
1.3.1. Về nội dung
- Bài thơ nói về mơ ước của cha và con. Đứng trước biển thấy những cánh buồm kiêu hãnh ngoài biển khơi, người con muốn có một cánh buồm trắng, sẽ đi thật xa để khám phá. Đó cũng là mơ ước thuở bé của người cha.
1.3.2. Về nghệ thuật
- Thể thơ tự do kết hợp với những biện pháp tu từ ẩn dụ, điệp ngữ,... sinh động, hấp dẫn.
Bài tập minh họa
Bài tập: Nêu cảm nhận của em về bài thơ Những cánh buồm - Hoàng Trung Thông, SGK Ngữ văn 7 Tập 2 Cánh Diều.
Hướng dẫn giải:
- Đọc kĩ bài thơ Những cánh buồm - Hoàng Trung Thông, SGK Ngữ văn 7 Tập 2 Cánh Diều
- Kết hợp trải nghiệm, hiểu biết của bản thân để viết bài cảm nhận:
+ Những cánh buồm của Hoàng Trung Thông là bài thơ giàu chất suy tư, trầm lắng trong hình ảnh thơ hai cha con
+ Hai cha con bước đi trên cát, chan chứa một hơi ấm lan truyền chan hòa trong sắc trời đại dương thật kỳ diệu
+ Những lời tâm sự của người cha làm cho người con thêm một tí hi vọng, một tí mơ ước và những hình ảnh bền bỉ bước đi của cha và con
Lời giải chi tiết:
Những cánh buồm của Hoàng Trung Thông là bài thơ giàu chất suy tư, trầm lắng trong hình ảnh thơ hai cha con với những hoài bão trong sáng làm xúc động lòng người.
Hình ảnh những cánh buồm là hình tượng thể hiện ước mơ được bay xa của nhà thơ. Nó xuyên suốt cả bài thơ.
Hình ảnh hai cha con giữa thiên nhiên, chan hòa màu sắc rực rỡ:
Hai cha con bước đi trên cát
Ánh mặt trời rực rỡ biển xanh
Bóng cha dài lênh khênh
Bóng con tròn chắc nịch
Hai cha con bước đi trên cát, chan chứa một hơi ấm lan truyền chan hòa trong sắc trời đại dương thật kỳ diệu. Bóng hai cha con nổi bật hẳn với sự bé nhỏ của con người trước khung cảnh thiên nhiên bao la. Hình ảnh đối lập thật dễ thương đó là bóng lênh khênh của cha bên cái bóng tròn chắc nịch thể hiện sự khác biệt giữa hai thế hệ cha con đang trên cùng một hướng đi.
Đại dương chứa chang huyền diệu, sau trận mưa biển càng đẹp càng trong, cũng như hai cha con trong bóng chân dài và gầy để cho con sự chắc nịch khỏe khoắn đó là quy luật của tạo hóa. Những gì cha mơ ước ngày trước sự rả rích của trận mưa thì ngày sau người con lại tiếp tục đưa ước mơ bay xa. Người cha chỉ dẫn cho con đi trong thế giới màu hồng của một chân trời trong tương lai rộng mở.
Với tâm trạng náo nức của người con làm cho người cha muốn đưa con trai mình đi tìm ước mơ mới. bay xa hơn.
Những lời tâm sự của người cha làm cho người con thêm một tí hi vọng, một tí mơ ước và những hình ảnh bền bỉ bước đi của cha và con.
Đó chính là những ước muốn táo bạo của người con muốn khám phá một trong những cánh buồm đầy ước mơ của trẻ thơ. Muốn đi khắp nơi, muốn xông pha trên biển cả đó chính là những lời nói hôn nhiên ấp ủ một hoài bão ước mơ. Tác giả đã thể hiện một cách tinh tế và đặc sắc một cách khát vọng sống đang cháy bổng trong mỗi con người.
Bài thơ đặc sắc với những hình ảnh tượng thơ độc đáo, nhịp thơ vừa trầm vừa lắng, vừa bay bổng như dàn trải ào ạt những cảm xúc dào dạt của tác giả. Đó là tầm cao của ước mơ, của khát vọng được chinh phục, được khám phá thiên nhiên được làm chủ nó.
Bài thơ đã gieo vào lòng thế hệ trẻ những ước mơ bay bổng, thúc giục chúng ta tìm tòi, học hỏi và khám phá để vươn tới chiếm lĩnh chinh phục thế giới vũ trụ. Nó động viên chúng ta phấn đấu không ngừng để vươn tới tầm cao của thời đại.
Bài thơ đã gây xúc động lòng người nhà thơ đã thổi cho cánh buồm của tuổi thơ một phần nào hơi gió của cuộc sống mà tương lai lớp trẻ sẽ căng phồng vượt xa trong chân trời mới đang rộng mở.
Lời kết
- Học xong bài Những cánh buồm - Hoàng Trung Thông, các em cần:
+ Nắm được cuộc trò chuyện của hai cha con
+ Phân tích được ý nghĩa của hình ảnh cánh buồm
Soạn bài Những cánh buồm - Hoàng Trung Thông Ngữ văn 7 tập 2 Cánh Diều
Tác phẩm Những cánh buồm - Hoàng Trung Thông thể hiện cảm xúc tự hào của người cha khi thấy con mình cũng ấp ủ những ước mơ đẹp như ước mơ của mình thời thơ ấu. Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm bài soạn dưới đây:
Hỏi đáp bài Những cánh buồm - Hoàng Trung Thông Ngữ văn 7 tập 2 Cánh Diều
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
Một số bài văn mẫu về Những cánh buồm - Hoàng Trung Thông Ngữ văn 7 tập 2 Cánh Diều
Tác phẩm Những cánh buồm - Hoàng Trung Thông ca ngợi ước mơ khám phá cuộc sống của trẻ thơ, những ước mơ làm cho cuộc sống không ngừng tốt đẹp hơn. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
---------------------(Đang cập nhật)---------------------
-- Mod Ngữ văn 7 HỌC247
