Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ có yếu tố tự sự và miêu tả - Ngữ văn 6 Tập 1 Kết nối tri thức

- Giới thiệu nhan đề bài thơ và tên tác giả.

- Thể hiện được cảm xúc chung về bài thơ.

- Nêu các chi tiết mang tính tự sự và miêu tả trong bài thơ; đánh giá ý nghĩa của chúng trong việc thể hiện tình cảm, cảm xúc của nhà thơ.

- Chỉ ra được nét độc đáo trong cách tự sự và miêu tả của nhà thơ.

Phân tích bài viết tham khảo: Cảm xúc khi đọc bài thơ Mây và sóng của Ta-go:

- Giới thiệu nhan đề bài thơ và tên tác giả: "Nhan đề bài thơ là Mây và sóng nhưng nhà thơ Ta-go không đưa người đọc lãng du tới những xứ sở thần tiên xa xôi, mà dẫn chúng ta về giữa cuộc đời bình dị để cảm nhận và xúc động trước tình mẹ con thiêng liêng bất diệt".

- Thể hiện cảm xúc chung về bài thơ: "Đi theo câu chuyện được nhà thơ kể bằng giọng chậm rãi, êm ái với những chi tiết thật đắt, người đọc đồng cảm với tình yêu mẹ tha thiết, mong muốn luôn được ở bên mẹ của em bé bởi đó cũng là tình cảm của mỗi người chúng ta dành cho mẹ của mình".

- Nêu các chi tiết mang tính tự sự, miêu tả trong bài thơ và đánh giá ý nghĩa của chúng: "Em bé được mời gọi đến những xứ sở tuyệt vời trên mây và trong sóng - những thế giới xa rộng bao la, đầy hấp dẫn. Khát khao được khám phá những thế giới kì diệu, em bé thốt lên thành câu hỏi háo hức: Nhưng làm thế nào mình lên đó được?, Nhưng làm thế nào mình ra ngoài đó được?. Khi em nhớ rằng Mẹ mình đang đợi ở nhà, mẹ luôn muốn mình ở nhà, em bé đã từ chối bằng câu hỏi có tính khẳng định: Làm sao có thể rời mẹ mà đến được?, làm sao có thể rời mẹ mà đi được? Yêu thế giới thiên nhiên kì diệu, yêu mẹ, để làm mẹ vui, em bé đã sáng tạo ra những trò chơi còn vui hơn, thú vị hơn trò chơi của những người trên mây và trong sóng: con là mây, là sóng tinh nghịch, nhiều du khắp chốn; mẹ là trắng dịu hiền tỏa sáng, là bờ biển bao dung ôm ấp che chở suốt đời con; và mái nhà - tổ ấm đầu đời - là bầu trời xanh dịu mát, bình yên vĩnh cửu".

- Chỉ ra nét độc đáo trong cách tự sự và miêu tả của nhà thơ: "Qua những lời thoại và chi tiết được nhà thơ kể tuần tự, vừa lặp lại, vừa biến hoá, độc giả từng bước một có cảm nhận thấm thía hơn về chiều sâu của tình cảm mà một người con đã dành cho mẹ của mình".

- Khái quát lại cảm xúc chung của người viết về bài thơ trong hình thức kể chuyện độc đáo của nó: "Nói chung, bài thơ đã kể một câu chuyện thật cảm động về tình mẹ con, về niềm hạnh phúc trong hình thức kể chuyện ngọt ngào khi được sống trong vòng tay êm ấm yêu thương của mẹ".

a. Trước khi viết:

* Lựa chọn bài thơ: Bài thơ được chọn phải là bài thơ có yếu tố kể chuyện (xuất hiện câu chuyện, nhân vật, dù nhân vật chỉ mang một cái tên chung chung), có chi tiết miêu tả bối cảnh không gian, thời gian, con người…

* Tìm ý:

- Cần trả lời các câu hỏi:

• Bài thơ gợi lên câu chuyện gì?
• Đâu là các chi tiết tự sự và miêu tả nổi bật?
• Các chi tiết ấy sống động, thú vị như thế nào?
• Chúng đã góp phần thể hiện ấn tượng điều nhà thơ muốn bày tỏ ra sao?

* Lập dàn ý:

(1) Mở đoạn:

• Giới thiệu tác giả và bài thơ
• Nêu khái quát ấn tượng, cảm xúc về bài thơ

(2) Thân đoạn:

• Nêu ấn tượng, cảm xúc của em về câu chuyện được kể hoặc các chi tiết miêu tả có trong bài thơ
• Làm rõ nghệ thuật kể chuyện và miêu tả của tác giả
• Đánh giá tác dụng của việc kể lại câu chuyện kết hợp với các chi tiết miêu tả trong bài thơ

(3) Kết đoạn: Nêu khái quát điều em tâm đắc về bài thơ (trong đó có nói tới đặc điểm nghệ thuật riêng của bài thơ đã được phân tích ở thân đoạn).

b. Viết bài:

- Khi viết bài, cần lưu ý:

• Bám sát dàn ý để viết thành đoạn.
• Thể hiện được cảm xúc chân thành với nội dung và hình thức trữ tình độc đáo của bài thơ.
• Trình bày đúng hình thức của đoạn văn.

c. Chỉnh sửa bài viết:

- Giới thiệu nhan đề bài thơ và tên tác giả, cảm nhận chung của người viết.

- Nêu được cảm xúc và ý kiến đánh giá về nét đặc sắc của bài thơ.

- Bảo đảm yêu cầu về chính tả và diễn đạt.

Bài tập: Em hãy viết một đoạn văn ngắn ghi lại cảm xúc của em khi đọc bài thơ Chuyện cổ tích về loài người của tác giả Xuân Quỳnh.

a. Hướng dẫn giải:

- Thể hiện được cảm xúc chân thành của em về nội dung và hình thức trữ tình độc đáo của bài thơ.

- Trình bày đúng hình thức của đoạn văn: viết lùi đầu dòng từ đầu tiên của đoạn văn và chữ cái đầu của từ đó phải viết hoa; kết thúc đoạn văn bằng một dấu chấm câu. Các câu trong đoạn cần tập trung vào chủ đề chung, giữa các câu có sự liên kết. Đoạn văn khoảng 7 - 10 câu.

b. Lời giải chi tiết:

Nhan đề "Chuyện cổ tích về loài người" của Xuân Quỳnh đã gợi nhắc cho người đọc nhớ về những câu chuyện cổ tích mà bà thường kể về một thời đại xa xưa ngày trước. Khi đọc tác phẩm, người đọc cảm thấy cách lý giải nguồn gốc loài người của tác giả thật thú vị. Dưới hình thức một bài thơ, nhưng tác phẩm lại giàu tính tự sự, giống như một câu chuyện được kể lại theo trình tự thời gian. Trước hết tác giả khẳng định trời sinh ra trước tiên là trẻ em. Sau đó, để trẻ em có được một môi trường sống thật tốt, mới có sự ra đời của những sự vật khác trên trái đất. Ở đây, nhà thơ đã sử dụng những hình ảnh miêu tả sinh động để giúp người đọc hiểu hơn về sự ra đời của thiên nhiên. Kế tiếp là sự ra đời của mẹ giúp trẻ em cần có tình yêu thương, sự chăm sóc. Bà được sinh ra để giáo dục trẻ em về những giá trị truyền thống, đạo đức tốt đẹp. Còn bố được sinh ra để dạy trẻ em thêm hiểu biết, trưởng thành. Cuối cùng trường lớp là nơi trẻ em đến để học tập, vui chơi còn thấy giáo là người dạy dỗ trẻ em ở đó. Có thể khẳng định, với bài thơ này, Xuân Quỳnh muốn gửi gắm tình yêu thương của Xuân Quỳnh dành cho trẻ em.

- Học xong bài này, các em cần nắm:

+ Nắm được yêu cầu cần thiết khi viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ.

+ Thực hành viết được đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ theo các bước đã được đặt ra từ trước.

+ Nắm được các yếu tố tự sự và miêu tả.

Nhằm giúp các em dễ dàng hơn khi viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về bài thơ có yếu tố tự sự và miêu tả, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết hoặc tóm tắt dưới đây:

• Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ có yếu tố tự sự và miêu tả
• Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ có yếu tố tự sự và miêu tả tóm tắt

Khi có vấn đề khó hiểu trong bài học này cần giải đáp, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.