Bài soạn Thực hành Tiếng Việt (Trang 74) nằm trong sách Ngữ văn 6 Kết nối tri thức dưới đây nhằm giúp các em biết cách vận dụng cụm động từ và cụm tính từ trong văn nói và văn viết một cách hiệu quả nhất. Mời các em cùng tham khảo nhé! Ngoài ra, để nắm vững hơn nội dung bài học, các em có thể tham khảo thêm Soạn bài Thực hành Tiếng Việt (Trang 74) tóm tắt.
1. Tóm tắt nội dung bài học
1.1. Nhận biết cụm động từ
- Ở dạng đầy đủ, cụm động từ gồm ba phần.
- Trung tâm của cụm động từ là động từ.
- Các từ đứng trước và đứng sau động từ trung tâm có vai trò bổ sung cho động từ.
1.2. Nhận biết cụm tính từ
- Ở dạng đầy đủ, cụm tính từ gồm ba phần.
- Trung tâm của cụm động từ là tính từ.
- Dùng để bổ sung ý nghĩa trong một số trường hợp.
2. Soạn bài Thực hành Tiếng Việt (Trang 74)
Câu 1. Tìm một cụm động từ trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa. Từ động từ trung tâm của cụm từ đó, hãy tạo ra ba cụm động từ khác.
Trả lời:
- Một cụm động từ trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa: Bữa cơm về tới nhà, Sơn không thấy mẹ đâu cả, hỏi vú già.
- Trong câu này, "không thấy mẹ đâu cả" là một cụm động từ, có "thấy" là động từ trung tâm. Từ "không" trước động từ "thấy" có ý nghĩa phủ định. Từ "mẹ đâu cả" ở đằng sau chỉ đối tượng của hành động.
- Từ động từ trung tâm "thấy" của cụm từ đó, tạo ra ba cụm động từ khác:
+ Thoáng thấy có bóng người đi qua, tôi vội vàng chạy ra cổng ngóng xem mẹ đi chợ đã về hay chưa.
+ Về nhà, tôi không thấy ai cả, trong lòng lo lắng. Tôi gọi ngay cho mẹ hỏi xem tình hình bố tôi thế nào rồi.
+ Bạn sẽ không thể thấy những con khủng long như thế ngoài đời.
Câu 2. Tìm cụm động từ trong những câu sau. Xác định động từ trung tâm và những ý nghĩa mà động từ đó được bổ sung
a. Nhìn ra ngoài sân, Sơn thấy đất khô trắng.
b. Mẹ Sơn lật cái vỉ buồm, lục đống quần áo rét.
c. Với lòng ngây thơ của tuổi trẻ, chị Lan hăm hở chạy về nhà lấy áo.
Trả lời:
a. Nhìn ra ngoài sân, Sơn thấy đất khô trắng
- Cụm động từ: thấy đất khô trắng. "Thấy" là động từ trung tâm.
- Ý nghĩa của động từ được bổ sung: nhấn mạnh sự nhận biết, nhận thấy, quan sát được của Sơn.
b. Mẹ Sơn lật cái vỉ buồm, lục đống quần áo rét
- Cụm động từ: Mẹ Sơn lật cái vỉ buồm. "Lật" là động từ trung tâm.
- Ý nghĩa của động từ được bổ sung: nhấn mạnh sự thay đổi, xoay chuyển cái vỉ buồm ntheo hướng khác.
c. Với lòng ngây thơ của tuổi trẻ, chị Lan hăm hở chạy về nhà lấy áo
- Cụm động từ: hăm hở chạy về nhà lấy áo. "chạy" là động từ trung tâm.
- Ý nghĩa của động từ được bổ sung: nhấn mạnh sự phấn khích, lòng nhiệt tình của chị Lan.
Câu 3. Trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa, Thạch Lam thường sử dụng kiểu câu có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ, chẳng hạn: Mẹ Sơn nghe thấy, đặt chén nước chè xuống, bảo chị Lan. Hãy tìm thêm trong văn bản này hai câu có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ và cho biết tác dụng của cách diễn đạt đó.
Trả lời:
Hai câu trong văn bản Gió lạnh đầu mùa có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ:
- Nhưng cái vui của Sơn không được bao lâu. Bữa cơm về tới nhà, Sơn không thấy mẹ đâu cả, hỏi vú già.
-> Tác dụng của cách diễn dạt này: Nhấn mạnh sự sốt sắng của Sơn.
- Chúng nó thấy chị em Sơn, đều lộ vẻ vui mừng, nhưng chúng vẫn đứng xa, không dám vồ vập.
-> Tác dụng của cách diễn dạt này: Nhấn mạnh hành động dè dặt, sợ sệt, dè chừng của đám trẻ con với hai chị em Sơn.
Câu 4. Tìm một cụm tính từ trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa. Với tính từ trung tâm của cụm từ đó, hãy tạo ra cụm tính từ khác.
Trả lời:
- Một cụm tính từ trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa: Hai con tôi quý quá, dám tự do lấy áo đem cho người ta không sợ mẹ mắng ư?
- Cụm tính từ khác: Tuy tôi và nó đã nhiều năm không gặp, nhưng tôi vẫn quý nó rất nhiều.
Câu 5. Tìm cụm tính từ trong những câu sau. Xác định tính từ trung tâm và những ý nghĩa mà tính từ đó được bổ sung
a. Nhưng chân trời trong hơn mọi hôm, Sơn thấy rõ như gần.
b. Sơn bây giờ mới nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa.
Trả lời:
a. Nhưng chân trời trong hơn mọi hôm, Sơn thấy rõ như gần.
-> Ý nghĩa mà tính từ được bổ sung: Nhấn mạnh sự trong veo, trong suốt, có thể nhìn thấy rõ được của bầu trời.
b. Sơn bây giờ mới nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa.
-> Ý nghĩa mà tính từ được bổ sung: Nhấn mạnh sự khó khăn, thiếu thốn của mẹ em Hiên.
Câu 6. Các câu sau có vị ngữ là một tính từ. Hãy mở rộng vị ngữ thành cụm tính từ.
a. Gió rét
b. Tòa nhà cao
c. Cô ấy đẹp
Trả lời:
a. Gió rét
-> Ngoài cửa sổ, gió vẫn rét quá, không thể ra ngoài được vào lúc này.
b. Tòa nhà cao
-> Trải qua bao nhiêu, tòa nhà vẫn cao lênh khênh như thế, vút tầm mắt người qua đường.
c. Cô ấy đẹp
-> Càng ngày cô ấy càng đẹp lên nhiều.
Để củng cố kiến thức bài một cách tốt hơn, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Thực hành Tiếng Việt (Trang 74).
3. Hướng dẫn luyện tập
Câu hỏi: Xác định cụm tính từ có trong các câu sau:
a. Âu Cơ vốn thuộc dòng họ Thần Nông, xinh đẹp tuyệt trần.
(Con Rồng cháu Tiên)
b. Cô ấy vô cùng ngạc nhiên về thành tích của tôi.
Trả lời:
a. Cụm tính từ: "xinh đẹp tuyệt trần".
b. Cụm tính từ: "vô cùng ngạc nhiên".
4. Hỏi đáp về bài Thực hành Tiếng Việt (Trang 74) Ngữ văn 6
Khi có vấn đề khó hiểu trong bài soạn này cần giải đáp, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
