Prô-mê-tê và loài người - Ngữ văn 10 Tập 1 Chân Trời Sáng Tạo

1.1.1. Xuất xứ

- Văn được được trích trong Thần thoại Hy Lạp, tập 1, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1990, trang 79-81, Nguyễn Văn Khỏa.

1.1.2. Từ khó

- Bấy yếu: còn quá non, quá yếu.

1.1.3. Tóm tắt văn bản

Khi trên thế gian chỉ mới có các vị thần, hai anh em Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê đã xin phép U-ra-nôx và Gai-a tạo cho thế gian đông vui hơn. Ê-pi-mê-tê lập lấy đất và nước nhào nặn ra các loài vật và ban cho mỗi loài một đặc ân của thần và “vũ khí” riêng để chúng có thể tự phòng thân. Con thì được ban chạy nhanh như gió, con thì có đôi mắt sáng nhìn thấu đêm đen,.. Prô-mê-tê dựa theo thân hình trang nhã của các vị thần để tái tạo lại cho họ một thân hình thanh tao hơn, giúp con người đứng thẳng, đi bằng hai chân, làm việc bằng đôi tay. Prô-mê-tê còn lên tận cỗ xe của thần Mặt Trời Hê-li-ôx để lấy lửa châm vào ngọn đuốc của mình rồi trao cho con người. Nhờ đó, cuộc sống của con người bừng sáng hơn, thoát khỏi cảnh tối tăm, lạnh giá, đói khát, cuộc sống cũng trở nên văn minh và hạnh phúc hơn.

1.2.1. Các đặc điểm thần thoại trong Prô-mê-tê và loài người

+ Không gian: Thế gian chỉ có các vị thần.

+ Thời gian: Mặt đất mênh mông nhưng vắng vẻ.

+ Cốt truyện: Sự ra đời của con người và vạn vật.

+ Nhân vật: Prô-mê-tê, Ê-pi-mê-tê, U-ra-nôx, Gai-a,con người,..

1.2.2. Khái quát về thần Prô-mê-tê

- Prô-mê-tê là một nhân vật trong thần thoại Hy Lạp.

- Prô-mê-tê đã ăn trộm lửa của Trời và trao cho loài người và cuộc sống của loài người dần được cải thiện.

- Thần Prô-mê-tê rất thương loài người, luôn luôn tìm cách giúp cho loài người đỡ khổ cực.

1.2.3. Quá trình tạo nên con người và thế giới muôn loài 

- Nguyên nhân: mặt đất còn khá vắng vẻ, tình cảnh buồn tẻ và Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê xin phép U-ra-nôx tạo cho thế gian một cuộc sống đông vui hơn.

a. Thần Ê-pi-mê-tê:

- Lấy đất và nước nhào nặn ra các loài vật và ban cho chúng một đặc ân của thần, một “vũ khí” để phòng thân, hộ mệnh, bảo vệ được cuộc sống của giống loài mình.

b. Thần Prô-mê-tê:

- Sau khi xem xét những điều thần Ê-pi-mê-tê làm thì nhận ra vẫn còn sót một con cần được ban bố đặc ân, “vũ khí” đó là con người.

- Dựa theo thân hình trang nhã của các vị thần tái tạo lại thân hình cho con người trông thanh tao hơn.

- Làm cho con người đứng thẳng, đi bằng hai chân để đôi tay làm những việc khác.

- Băng lên bầu trời xa tít tắp đến tận cỗ xe của thần Mặt Trời Hê-li-ôx để lấy lửa rồi châm vào ngọn đuốc của mình và trao cho loài người.

1.3.1. Về nội dung

- Truyện giúp người đọc hình dung sự hình thành con người và thế giới muôn loài. Từ đó, ca ngợi công lao to lớn của hai vị thần Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê đã cho mỗi loại có những đặc ân, “vũ khí” riêng và giúp cuộc sống trở nên tươi sáng và phong phú hơn.

- Qua Prô-mê-tê và loài người, ta thấy cách nhận thức và lý giải nguồn gốc con người và thế giới muôn loài của người Hy Lạp xưa chủ yếu dựa vào sự tưởng tượng của người xưa, xuất phát từ tình thương và mong muốn có một cuộc sống phong phú hơn, văn minh hơn, tươi sáng hơn của các vị thần.

- Qua câu chuyện, người xưa còn muốn gửi gắm thông điệp: mỗi loài (con vật, con người) đều cần có những đặc ân riêng, “vũ khí” riêng, sức mạnh riêng để có thể phòng thân, hộ mệnh, tự lập, tự bảo vệ được cuộc sống của chính mình.

1.3.2. Về nghệ thuật

- Mang những đặc trưng của thể loại thần thoại như không gian không xác định nơi chốn cụ thể, thời gian cổ sơ.

- Nhân vật điển hình, mang sức mạnh phi thường.

- Cốt truyện tập trung nói về quá trình tạo nên con người và thế giới muôn loài của hai vị thần.

Bài tập: Đọc tác phẩm Prô-mê-tê và loài người, em hãy cho biết vì sao thần Prô-mê-tê quyết định không thu hồi ngọn lửa? Điều đó thể hiện điều gì ở nhân vật?

Hướng dẫn giải:

Đọc tác phẩm Prô-mê-tê và loài người.

Lời giải chi tiết:

Thần Prô-mê-tê quyết định không thu hồi ngọn lửa vì ông nhìn thấy hai đứa trẻ đang ngồi sưởi ấm. Điều này cho thấy thần Prô-mê-tê rất thương loài người, luôn luôn tìm cách giúp cho loài người đỡ khổ cực.

- Học xong bài Prô-mê-tê và loài người, các em cần nắm:

+ Nắm được quá trình tạo nên con người và thế giới muôn loài.

+ Hiểu được ý nghĩa của văn bản Prô-mê-tê và loài người.

Văn bản Prô-mê-tê và loài người nhằm gửi gắm thông điệp: mỗi loài (con vật, con người) đều cần có những đặc ân riêng, “vũ khí” riêng, sức mạnh riêng để có thể phòng thân, hộ mệnh, tự lập, tự bảo vệ được cuộc sống của chính mình. Để nắm được nội dung và ý nghĩa của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn dưới đây:

• Soạn bài chi tiết Prô-mê-tê và loài người

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Văn bản Prô-mê-tê và loài người nhằm giúp các em hình dung sự hình thành con người và thế giới muôn loài. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây: