Lính đảo hát tình ca trên đảo - Trần Đăng Khoa - Ngữ văn 10 Tập 2 Cánh Diều

1.1.1. Tác giả Trần Đăng Khoa

Chân dung tác giả Trần Đăng Khoa

- Trần Đăng Khoa (sinh năm 1958)

- Quê quán: Hải Dương

- Phong cách nghệ thuật: Giản dị, gần gũi, giàu chất nhạc,

- Tác phẩm chính: Góc sân và khoảng trời, Từ góc sân nhà em, Khúc hát người anh hùng,...

1.1.2. Tác phẩm Lính đảo hát tình ca trên đảo

a. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác

- Bài thơ sáng tác vào năm 1982 trong một lần đi thăm những người chiến sĩ nơi đảo xa của nhà thơ Trần Đăng Khoa. 

- Bài thơ được trích từ tập “Tuyển thơ” của nhà xuất bản Văn học.

b. Thể loại

- Thơ tự do.

c. Bố cục 

- Khổ thơ 1, 2, 3: Khâu chuẩn bị biểu diễn của những người lính đảo

- Khổ thơ 4, 5, 6: Buổi biểu diễn của những người lính đảo

- Khổ thơ 7, 8, 9, 10: Buổi biểu diễn đến cao trào 

d. Tóm tắt nội dung văn bản

Bài thơ viết về những người lính trên quần đảo Trường Sa vào đầu những năm 80 của thế kỉ XX. Tuy cuộc sống của họ còn thiếu thốn về vật chất, sân khấu xếp bằng đá san hô, cánh gà chôn bằng mấy tấm tôn, ca sĩ toàn là những anh chàng đầu trọc (họ phải cạo trọc đầu để tiết kiệm nước ngọt vệ sinh)... nhưng tâm hồn của họ thì vô cùng lạc quan, yêu đời. Họ cất cao lời ca tiếng hát, những tiếng hát ngang tàng, toàn nhớ với thương. Dù chưa biết "người thương" ở phương nào, họ vẫn khát khao và mộng tưởng, họ khẳng định tình yêu thủy chung như muối mặn của mình dẫu chưa hề biết "bóng dáng nào sẽ đến" với họ. Có thể nói, họ thiếu thốn cả về vật chất và tình cảm. Chỉ có tình yêu cuộc sống, tình yêu đất nước thì luôn chan chứa trong tim.

1.2.1. Khâu chuẩn bị biểu diễn của những người lính đảo

- Không gian sân khấu thiếu thốn, tạm bợ

- Đá san hô làm sân khấu

- Vài tấm tôn làm cánh gà

=> Không gian biểu diễn chỉ cần có sân khấu và cánh gà

- Hoàn cảnh sống khó khăn, khắc nghiệt 

- Gió rát mặt, đảo liên tục thay đổi hình dáng

=> Địa hình nơi đảo xa khó khăn, hiểm trở

- Hình ảnh so sánh “sỏi cát bay - lũ chim hoang”

=> thể hiện số lượng sỏi cát bay mịt mù trong gió trời

- Cả người hát lẫn người xem toàn là lính trọc đầu

=> Đặc điểm của những người lính trên đảo 

1.2.2. Buổi biểu diễn của những người lính đảo

Buổi biểu diễn của những người lính đảo

- Tiết mục biểu diễn có sự góp sức của cả thiên nhiên

- Mây nước đã mở màn là biện pháp nhân hóa => Khúc ca có sự góp mặt của mây và nước

- Giai điệu của những người lính đảo phóng khoáng, tự do nhưng tràn đầy tình yêu

- Biện pháp so sánh: Giai điệu ngang tàng như gió biển => Giọng ca mát lành, phóng khoáng tự do

- Lời ca chỉ toàn tình yêu gửi đến nơi hậu phương 

=> Tâm hồn lãng mạn của những người lính đảo

1.2.3. Buổi biểu diễn đến cao trào 

- Lời hát nhắc lại những kỉ niệm nơi hậu phương 

- Kỉ niệm đi dạo dưới đêm trăng 

- Những bức thư tình chưa biết gửi cho ai

=> Nỗi nhớ nhung của những người lính đảo nơi chiến tuyến

- Lời hát là lời khẳng định lòng chung thủy nơi biển đảo

- Đứng vững giữa muôn trùng sóng vì tổ quốc yêu thương 

=> Dù trăm bề khốn khổ nhưng những người lính không quên nhiệm vụ của mình, rắn rỏi, ngang tàng

1.3.1. Về nội dung

- Bài thơ khắc họa hiện thực cuộc sống khốn khổ, khó khăn của những người lính nơi đảo xa. Đồng thời ca ngợi tinh thần lạc quan, yêu tổ quốc, vượt lên trên khó khăn của họ.

1.3.2. Về nghệ thuật

- Nghệ thuật so sánh, nhân hóa sinh động, linh hoạt

- Ngôn ngữ thơ mềm mại, uyển chuyển

- Hình ảnh thơ mới mẻ, sáng tạo

Bài tập: Viết đoạn văn nghị luận về hình ảnh người lính ngày đêm canh giữ biển đảo.

Hướng dẫn giải:

- Tìm hiểu về về hình ảnh người lính ngày đêm canh giữ biển đảo

- Lên ý tưởng và viết bài, có thể tham khảo các nội dung chính sau:

+ Biển – đảo ấy là một phần gia tài nghèo khó mà ông cha ta tự ngàn xưa đã không tiếc máu xương, công sức để gìn giữ, truyền lại cho con cháu hôm nay

+ Để bảo vệ chủ quyền cho dân tộc, người lính hải quân họ đã phải hi sinh và đánh đổi rất nhiều

+ Mỗi người chiến sĩ hải quân đều tự hào về công việc mà họ đang làm

+ ...

Lời giải chi tiết:

Có người cho rằng, có thể tình yêu Tổ quốc đồng nghĩa với trách nhiệm công dân của mỗi con người trước số phận của dân tộc, của đất nước mình. Chúng ta là người con của đất Việt, ông cha ta từ ngàn năm trước đã lên rừng xuống biển để khai phá, xây dựng non nước này. Và biển – đảo ấy là một phần gia tài nghèo khó mà ông cha ta tự ngàn xưa đã không tiếc máu xương, công sức để gìn giữ, truyền lại cho con cháu hôm nay. Có lẽ vì thế mà những người canh giữ biển đảo của Tổ quốc - người chiến sĩ hải quân Việt Nam là những chiến sĩ anh hùng, bởi vì họ sinh ra trên một mảnh đất của một dân tộc anh hùng, thừa hưởng những truyền thống yêu nước và kinh nghiệm đấu tranh kiên cường của cha ông ta để lại. Để bảo vệ chủ quyền cho dân tộc, người lính hải quân họ đã phải hi sinh và đánh đổi rất nhiều. Đã có biết bao chiến sĩ đã phải ngã xuống giữa biển trời mênh mông, bao người phải xa sự yêu thương đùm bọc của gia đình, xa vợ con, để lại ở những người thân của họ nơi đất liền một nỗi nhớ khôi nguôi. Nhưng nỗi nhớ ấy chỉ là một phần đằng sau niềm tự hào của gia đình về những người con của họ đang mang trên vai một nhiệm vụ của dân tộc và họ lên đường theo tiếng gọi của Tổ quốc, theo sự trăn trở của con tim rằng: mình đã làm được gì cho Tổ quốc thân yêu của mình? Dẫu biết rằng sẽ có biết bao gian khổ khó khăn ở nơi đầu sóng ngọn gió này, nhưng trong tim mỗi người chiến sĩ hải quân không cảm thấy nhụt lòng mà càng thấy thêm tự hào về công việc mà họ đang làm.

- Học xong bài Lính đảo hát tình ca trên đảo - Trần Đăng Khoa, các em cần nắm:

+ Phân tích được Khâu chuẩn bị, quá trình biểu diễn của những người lính đảo

+ Phân tích ý nghĩa của những người lính đảo trong công công cuộc vệ Tổ quốc

Văn bản Lính đảo hát tình ca trên đảo - Trần Đăng Khoa giúp người đọc cảm hiểu hơn về sự lạc quan những người lính đảo gắn liền với trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc ngày đêm. Để nắm được nội dung và ý nghĩa của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn chi tiết hoặc tóm tắt dưới đây:

• Soạn bài chi tiết Lính đảo hát tình ca trên đảo - Trần Đăng Khoa

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo - Trần Đăng Khoa đã tái hiện sự lạc quan yêu đời của người lính hải quân thông qua những câu hát gắn liền với tình yêu Tổ quốc. Để hiểu hơn về nội dung bài học, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:

-----------------------(Đang cập nhật)----------------------