Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức Chủ đề chung 1: Các cuộc đại phát kiến địa lí thế kỉ XV – XVI

- Sự phát triển của nền sản xuất ở các nước Tây Âu đã đặt ra nhu cầu ngày càng cao về nguyên liệu, vàng bạc và đòi hỏi phải mở rộng thị trường buôn bán.

- Con đường buôn bán truyền thống từ châu Âu sang phương Đông (qua Địa Trung hải) đã bị người A-rập và Thổ Nhĩ Kì độc chiếm, do đó, nhu cầu cấp thiết phải tìm ra một con đường giao thương mới.

- Những yếu tố tác động đến các cuộc phát kiến địa lí:

• Con người đã có những hiểu biết mới về hình dạng Trái Đất, đại dương; vẽ được các bản đồ, hải đồ, ...
• Con người đã biết sử dụng la bàn khi đi trên biển.
• Kĩ thuật đóng tàu phát triển, con người đã đóng được tàu có bánh lái, hệ thống buồm lớn để vượt đại dương (như loại tàu Ca-ra-ven), ...

Hình 1. Tàu Ca-ra-ven (tranh vẽ)

• Sự tài trợ của các nhà nước hoặc quý tộc phong kiến Tây Âu…

Hình 2. Lược đồ một số cuộc phát kiến địa lí lớn

a) C.Cô-lôm-bô và cuộc thám hiểm tìm ra châu Mỹ (1492-1502)

- Tháng 8/1492, trên ba chiếc tàu, C.Cô-lôm-bô cùng đoàn thủy thủ Tây Ban Nha bắt đầu hành trình của mình. Sau hơn hai tháng lênh đênh trên biển, ông và đoàn thủy thủ dũng cảm đã đến được một số đảo thuộc vùng biển Ca-ri-bê ngày nay. Ông đinh ninh rằng mình đã tới được “Đông Ấn Độ”, nhưng thực ra đó là vùng đất mới – châu Mỹ.

- Tiếp theo, C.Cô-lôm-bô còn tiến hành ba cuộc thám hiểm đến châu Mỹ vào các năm 1493, 1498 và 1502.

Hình 3. C.Cô-lôm-bô (1451-1506)

b) Cuộc thám hiểm vòng quanh Trái đất của Ph.Ma-gien-lăng (1519-1522)

- Tháng 9/1519, đoàn thám hiểm của Ph.Ma-gien-lăng gồm 5 chiếc tàu ra khơi từ Tây Ban Nha thực hiện hành trình đi về phía tây tới quần đảo Gia Vị. Sau khi khám phá ra eo biển nằm ở cực nam châu Mĩ, tiến vào đại dương mà ông gọi là Thái Bình Dương.

- Trải qua nhiều ngày lênh đênh trên biển, đoàn thám hiểm đã đến được Phi-líp-pin (cuối năm 1520). Tại quần đảo Phi-líp-pin, trong một trận giao tranh với thổ dân, Ph. Ma-gien-lăng bị sát hại. Các thủy thủ trong đoàn tiếp tục lên đường trở về Tây Ban Nha vào tháng 6/1522 dưới sự chỉ huy của S.Ê-ca-nô.

⇒ Chuyến đi này đã chứng minh một cách thuyết phục nhất Trái đất có dạng hình cầu.

Hình 4. Ph.Ma-gien-lăng (1480-1521)

- Tích cực

• Về kinh tế: các cuộc đại phát kiến địa lí đã góp phần mở rộng phạm vi buôn bán trên thế giới bằng việc tìm ra những con đường hàng hải mới, vùng đất mới; thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng cùa thương nghiệp và công nghiệp. Nhờ đó, tầng lớp thương nhân và chủ xưởng sản xuất trở nên giàu có.
• Về văn hóa: các cuộc đại phát kiến địa lí đã đem lại cho loài người những hiểu biết mới về những con đường, vùng đất, dân tộc mới, ... từ đó sự giao lưu văn hóa giữa các dân tộc được tăng cường, mở rộng.

- Tiêu cực

• Người lao động (nhất là nông dân) ngày càng bị bần cùng hóa
• Các cuộc phát kiến địa lí cũng dẫn đến nạn buôn bán nô lệ và làm nảy sinh quá trình cướp bóc thuộc địa.

Hình 5. Tàu buôn bán nô lệ da đen (tranh vẽ)

Bài tập 1: Bên cạnh những tác động tích cực thì các cuộc phát kiến địa lí đã có những tác động tiêu cực như thế nào?

Hướng dẫn giải:

- Các cuộc phát kiến địa lí có những tác động tiêu cực như sau:

• Người lao động (nhất là nông dân) ngày càng bị bần cùng hóa
• Nạn buôn bán nô lệ và làm nảy sinh quá trình cướp bóc thuộc địa.

Bài tập 2: Nguyên nhân trực tiếp nào dẫn đến các cuộc phát kiến địa lí cuối thế kỉ XV- đầu thế kỉ XVI?

Hướng dẫn giải:

Từ thế kỉ XV, nhu cầu về vàng bạc, hương liệu từ phương Đông của quý tộc và thương nhân châu Âu ngày càng tăng trong khi con đường giao lưu buôn bán qua Tây Á và Địa Trung Hải lại do người Thổ độc chiếm. Vấn đề cấp thiết được đặt ra là phải tìm con đường thương mại giữa phương Đông và châu Âu. Đây chính là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến các cuộc phát kiến địa lí trong cuối thế kỉ XV – đầu thế kỉ XVI.

Qua bài giảng ở trên, giúp các em học sinh:

- Giải thích được nguyên nhân và những yếu tố tác động đến các cuộc đại phát kiến địa lí.

- Mô tả được các cuộc đại phát kiến địa lý C.Cô-lôm-bô tìm ra châu Mỹ (1492 - 1502), cuộc thám hiểm của Ph.Ma-gien-lăng vòng quanh Trái Đất (1519 ~ 1522).

- Phân tích được tác động của các cuộc đại phát kiến địa lí đối với tiến trình lịch sử.

Để củng cố bài học xin mời các em cùng làm Bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức Chủ đề chung 1: Các cuộc đại phát kiến địa lí thế kỉ XV – XVI để kiểm tra xem mình đã nắm được nội dung bài học hay chưa.

• Câu 1:

  Đâu là một trong những tác động tích cực của các cuộc đại phát kiến địa lí?

  • A. Góp phần mở rộng phạm vi buôn bán trên thế giới
  • B. Người lao động (nhất là nông dân) ngày càng bị bần cùng hóa
  • C. Nạn buôn bán nô lệ
  • D. Nảy sinh quá trình cướp bóc thuộc địa

• Câu 2:

  Đoàn thám hiểm của Ph.Ma-gien-lăng đi về phía tây tới quần đảo Gia Vị vào năm nào?

  • A. 1517
  • B. 1519
  • C. 1522
  • D. 1520

• Câu 3:

  Tàu Ca-ra-ven có ưu điểm gì nổi bật?

  • A. Vận tốc tàu vừa phải
  • B. Tàu không cần người lái
  • C. Hệ thống buồm lớn để vượt đại dương
  • D. Tàu có điều khiển tự động

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức và nắm vững hơn về bài học này nhé!

Bên cạnh đó các em có thể xem phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức Chủ đề chung 1: Các cuộc đại phát kiến địa lí thế kỉ XV – XVI để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Câu hỏi 1 trang 167 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Câu hỏi 2 trang 167 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Câu hỏi 1 trang 169 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Câu hỏi 2 trang 169 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Câu hỏi mục 3 trang 169 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Luyện tập 1 trang 169 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Vận dụng 2 trang 169 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Vận dụng 3 trang 169 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử và Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!