Tài liệu Lịch sử và Địa lí 6 Bài 15: CS cai trị của các TĐPK phương Bắc và sự chuyển biến của XH Âu Lạc SGK KNTT được HOC247 biên tập và tổng hợp giới thiệu đến các em học sinh lớp 6 với các hoạt động học tập và tổng kết kiến thức cần nhớ, giúp các em học sinh tìm hiểu kiến thức. Hi vọng tài liệu sẽ giúp ích cho các em. Chúc các em có kết quả học tập tốt.
1.1. Chính sách cai trị của triều đại phong kiến phương Bắc
1.2. Những chuyển biến về kinh tế- xã hội trong thời kì Bắc thuộc
2.2. Chính sách cai trị của triều đại phong kiến phương Bắc
2.3. Những chuyển biến về kinh tế- xã hội trong thời kì Bắc thuộc
4. Hỏi đáp Bài 15: CS cai trị của các TĐPK phương Bắc và sự chuyển biến của XH Âu Lạc
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Chính sách cai trị của triều đại phong kiến phương Bắc
a. Về bộ máy cai trị
- Năm 179 TCN, Triệu Đà chiếm được Âu Lạc. Từ đó, các triều đại phong kiến phương Bắc đều sáp nhập nước ta vào lãnh thổ Trung Quốc, chia thành các đơn vị hành chính như châu-quận, dưới châu – quận là huyện.
- Từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng (40-43), chính quyền từ cấp huyện trở lên đều do người Hán nắm giữ.
- Chính quyền đô hộ cho xây dựng các thành lũy lớn ở trụ sở các châu-quận như thành Luy Lâu. Bắc Ninh, Tống Bình- Đại La,… và bố trí lực lượng quân đồn trú để bảo vệ chính quyền. Từ nhà Hán, các triều đại đều áp dụng luật pháp hà khắc và thẳng tay đàn áp các cuộc đấu tranh của nhân dân ta.
b. Về kinh tế
- Các quan cai trị phương Bắc chiếm ruộng đất của nhân dân Âu Lạc, lập thành ấp trại bắt nhân dân ta cày cấy, áp đặt chính sách tô thuế nặng nề đặc biệt dưới thời Đường.
- Ngoài ra, chính quyền đô hộ còn nắm độc quyền về sắt và muối, bắt nhân dân ta cống nạp nhiều loại vải vóc, hương liệu, sản vật quý để đưa về Trung Quốc
c. Về xã hội và văn hóa
- Trong suốt thời Bắc thuộc chính quyền phong kiến phương Bắc đều thực hiện chính sách đồng hóa dân tộc Việt như đưa người Hán sang ở cùng với dân Việt bắt nhân dân phải theo phong tục, luật phát của người Hán và tìm mọi cách xóa bỏ những tập tục lâu đời của người Việt.
1.2. Những chuyển biến về kinh tế- xã hội trong thời kì Bắc thuộc
a. Chuyển biến về kinh tế
- Trồng lúa nước vẫn là nghề chính bên cạnh trồng cây ăn quả, hoa màu và chăn nuôi. Sự phát triển của công cụ sản xuất và kĩ thuật đắp đê, làm thuỷ lợi đã tạo nên những vùng trồng lúa nước rộng lớn.
- Các nghề rèn sắt, đúc đồng, làm gốm, làm mộc, làm đồ trang sức (vàng, bạc) vẫn tiếp tục được duy trì với kĩ thuật sản xuất cao hơn. Một số nghề mới xuất hiện như làm giấy, thuỷ tinh.
- Một số đường giao thông thuỷ, bộ được hình thành. Hoạt động buôn bán trong nước và với các nước khác được đẩy mạnh hơn trước.
- Năm 179 TCN, Triệu Đà chiếm được Âu Lạc. Từ đó, các triều đại phong kiến phương Bắc đều sáp nhập nước ta vào lãnh thổ Trung Quốc, chia thành các đơn vị hành chính như châu-quận.
b. Chuyển biến về xã hội
- Với chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc, các thành phần trong xã hội đều có sự biến đổi.
- Một số quan lại, địa chủ người Hán bị Việt hóa.Tầng lớp hào trưởng bản địa hình thành từ một bộ phận quý tộc trong xã hội Âu Lạc cũ, có uy tín và vị thế quan trọng trong đời sống xã hội.
- Mẫu thuẫn chủ yếu trong xã hội lúc bấy giờ là mẫu thuẫn của nhân dân Âu Lạc với chính quyền đô hộ phong kiến phương Bắc. Đó là nguyên nhân làm bùng lên các cuộc đấu tranh giành độc lập liên tục trong thời kì Bắc thuộc.
Bài tập minh họa
2.1. Câu hỏi mở đầu
Thành cổ Luy Lâu (nay thuộc huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) từ thời Hán đã là trụ sở của chính quyền đô hộ. Đây cũng là nơi lưu lại dấu tích liên quan đến chính sách cai trị và sự chuyển đổi trong đời sống kinh tế, xã hội, văn hóa của người Việt thời Bắc thuộc. Sự hiện diện của những dấu tích ấy gợi cho em suy nghĩ gì về giai đoạn lịch sử đặc biệt này?
Hướng dẫn giải:
Liên hệ thực tế và tham khảo thêm các tài liệu liên quan.
Lời giải chi tiết:
Thành cổ Luy Lâu vốn là di tích tiêu biểu thời Bắc thuộc còn lại ở thời điểm hiện tại. Di tích này gợi nhắc cho em liên tưởng và nhớ về một trung tâm văn hóa – chính trị (do Luy Lâu là trị sở của chính quyền đô hộ phương Bắc) và một trung tâm Phật giáo, gắn liền với một thời kì bi tráng trong lịch sử dân tộc Việt Nam.
Những dấu tích ấy là một phần của lịch sử, là một trong những minh chính cho thấy thực dân phương Bắc đã xâm lược nước ta, đánh dấu mốc quan trong chuyển dổi đời sống kinh tế, xã hội, văn hóa của người Việt thời Bắc thuộc. Trong giai đoạn lịch sử đặc biệt này, nhân dân ta đã phải đối mặt với những chính sách cai trị tàn bạo cùng với những chính sách đồng hóa và vẫn giữ được những nét đẹp đến ngày hôm nay cho thấy truyền thống yêu nước, tinh thần đấu tranh kiên cường bất khuất của nhân dân Việt Nam.
2.2. Chính sách cai trị của triều đại phong kiến phương Bắc
Câu 1
Hãy cho biết một số chính sách để áp đặt bộ máy cai trị của phong kiến phương Bắc ở nước ta.
Hướng dẫn giải:
Khai thác nội dung tài liệu từ SGK mục Chính sách cai trị của triều đại phong kiến phương Bắc.
Lời giải chi tiết:
- Một số chính sách để áp đặt bộ máy cai trị của phong kiến phương Bắc ở nước ta là:
+ Sáp nhập nước ta vào lãnh thổ Trung Quốc; chia thành các đơn vị hành chính như: châu – quận, dưới châu – quận là huyện.
+ Cử quan lại người Hán tới cai trị, đứng đầu các đơn vị hành chính từ cấp huyện trở lên.
+ Xây đắp thành lũy lớn ở các châu, quận và bố trí lực lượng quân đồn trú để bảo vệ chính quyền.
+ Áp dụng luật pháp hà khắc và thẳng tay đàn áp các cuộc đấu tranh của người Việt.
Câu 2
Đoạn tư liệu 1 và thông tin ở trên cho em biết điều gì về chính sách bóc lột kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc.
1.”Trước đây, những người làm thứ sử thấy dắt châu (Giao Chỉ) có các thứ ngọc trai, lông chim trả, tê, voi, đồi mồi, hương liệu, gỗ tốt, nhiều người không liêm khiết, vơvét của cải cho đầy, rồi lại xin đổi đi.”
(Theo Đại Việt sử kí toàn thư (bản dịch), Tập 1, NXB Khoa học xã hội, tr180)
Hướng dẫn giải:
Đọc nghiên cứu nội dung đoạn tư liệu, tiến hành suy luận, phân tích nội dung đoạn tư liệu.
Lời giải chi tiết:
- Đoạn tư liệu trên đã phản ánh chính sách vơ vét, bóc lột nặng nề về kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc (quan lại đô hộ bắt người Việt phải cống nạp nhiều sản vật quý, như: ngọc trai, lông trả, tê, voi, đồi mồi, hương lạ, gỗ tốt để đưa về Trung Quốc).
Câu 3
Chính quyền phong kiến nhà Hán đã thực hiện chính sách cai trị về văn hóa đối với nước ta như thế nào?
Hướng dẫn giải:
Khai thác nội dung tài liệu từ SGK mục Chính sách cai trị của triều đại phong kiến phương Bắc, lưu ý về cai trị văn hóa.
Lời giải chi tiết:
- Chính sách cai trị về văn hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với người Việt:
+ Đưa người Hán sang sinh sống lâu dài, cho ở lẫn với người Việt.
+ Mở lớp dạy chữ Hán; truyền bá văn hóa Hán.
+ Áp dụng luật pháp của người Hán để cai trị người Việt.
+ Bắt người Việt phải tuân theo các phong tục tập quán của người Hán và tìm mọi cách xóa bỏ những tập quán lâu đời của người Việt.
2.3. Những chuyển biến về kinh tế- xã hội trong thời kì Bắc thuộc
Câu 1
Hãy nêu sự chuyển biến về kinh tế và xã hội ở nước ta dưới thời Bắc thuộc.
Hướng dẫn giải:
Nghiên cứu nội dung tư liệu SGK mục Những chuyển biến về kinh tế - xã hội trong thời kì Bắc thuộc dựa theo các gợi ý về kinh tế:
+ Nông nghiệp
+ Nghề thủ công (nghề cũ, nghề mới)
+ Giao thông đi lại
+ Hoạt động buôn bán.
Lời giải chi tiết:
Chuyển biến về kinh tế ở Việt Nam dưới thời Bắc thuộc:
- Nông nghiệp có sự chuyển biến mới về phương thức canh tác. Ví dụ: sử dụng phổ biến công cụ bằng sắt, sức kéo của trâu bò; biết kĩ thuật chiết cành…
- Nghề thủ công truyền thống (đúc đồng, rèn sắt, làm mộc…) tiếp tục phát triển với kĩ thuật cao hơn.
- Xuất hiện nhiều nghề thủ công mới: làm giấy, làm “vải Giao Chỉ”, làm thủy tinh…
- Một số đường giao thông thủy, bộ được hình thành.
- Hoạt động buôn bán trong nước và với các nước khác được đẩy mạnh hơn trước.
Câu 2
Theo em, tầng lớp nào trong xã hội sẽ là thủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập cho người Việt? Vì sao?
Hướng dẫn giải:
Suy luận, phân tích những chuyển biến về xã hội, những cuộc đấu tranh giành độc lập cho người Việt.
Lời giải chi tiết:
- Theo em, tầng lớp hào trưởng bản địa hình thành từ bộ phận quý tộc trong xã hội Âu Lạc cũ sẽ là thủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập của người Việt. Vì: các hào trưởng là những người có uy tín và vị thế quan trọng trong xã hội do đó, họ sẽ dễ dàng huy động, liên kết các tầng lớp nhân dân khác tham gia vào cuộc đấu tranh chống ngoại xâm.
Luyện tập
Sau bài học này, các em có thể đạt được những yêu cầu sau:
+ Nêu được một số chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc trong thời kì Bắc thuộc.
+ Nhận biết được một số chuyển biến cơ bản về kinh tế và xã hội của người Việt cổ dưới ách cai trị, đô hộ của các triều đại phong kiến phương Bắc.
3.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử và Địa lí 6 Kết nối tri thức Chương 5 Bài 15 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Phải có tinh thần đoàn kết, quân dân trên dưới một lòng.
- B. Phải có vũ khí tốt, lực lượng mạnh.
- C. Phải có lòng yêu nước và quyết tâm chống giặc.
- D. Phải đề cao cảnh giác với kẻ thù.
-
- A. 179
- B. 197
- C. 179 TCN
- D. 170 TCN
-
- A. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng.
- B. Khởi nghĩa Lý Bí.
- C. Khởi nghĩa Khúc Thừa Dụ.
- D. Khởi nghĩa Ngô Quyền.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử và Địa lí 6 Kết nối tri thức Chương 5 Bài 15 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Giải bài 1 phần Luyện tập và vận dụng trang 69 SGK Lịch sử và Địa lí 6 Kết nối tri thức
Giải bài 2 phần Luyện tập và vận dụng trang 69 SGK Lịch sử và Địa lí 6 Kết nối tri thức
Giải bài 1.1 trang 45 Sách bài tập Lịch sử 6 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài 1.2 trang 45 Sách bài tập Lịch sử 6 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài 1.3 trang 45 Sách bài tập Lịch sử 6 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài 1.4 trang 45 Sách bài tập Lịch sử 6 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài 1.5 trang 45 Sách bài tập Lịch sử 6 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài 1.6 trang 45 Sách bài tập Lịch sử 6 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài 2 trang 46 Sách bài tập Lịch sử 6 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài 3 trang 46 Sách bài tập Lịch sử 6 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài 1 trang 46 Sách bài tập Lịch sử 6 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài 2 trang 46 Sách bài tập Lịch sử 6 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài 3.1 trang 47 Sách bài tập Lịch sử 6 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài 3.2 trang 48 Sách bài tập Lịch sử 6 Kết nối tri thức - KNTT
Hỏi đáp Bài 15: Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc và sự chuyển biến của xã hội Âu Lạc
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử và Địa Lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
