Một trong những đặc điểm để phân biệt vật sống và không sống là quá trình sinh sản tạo thế hệ sau. Mời các em cùng HỌC247 tìm hiểu các kiến thức về sinh sản vô tính và vai trò của nó trong thực tiễn qua nội dung bài giảng của Bài 32: Khái quát về sinh sản và sinh sản vô tính ở sinh vật trong chương trình Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều. Mời các em cùng tham khảo!
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Khái niệm sinh sản
- Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới đảm bảo sự phát triển kế tục của loài.
- Có hai hình thức sinh sản:
+ Sinh sản vô tính
+ Sinh sản hữu tính.
Hình 32.1. Sinh sản ở một số sinh vật
1.2. Khái niệm sinh sản vô tín
- Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự kết hợp yếu tố đực và cái.
- Trong sinh sản vô tính, cơ thể con mang đặc điểm di truyền từ mẹ nên giống nhau và giống mẹ.
- Các nhóm động vật sinh sản vô tính gồm: vi khuẩn, nguyên sinh vật, một số loài nấm, một số thực vật và động vật.
a. Sinh sản vô tính ở thực vật
- Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật: sinh sản bằng bào tử, sinh sản sinh dưỡng.
- Sinh sản sinh dưỡng: sự hình thành cây mới từ một phần của cơ quan sinh dưỡng (rễ, thân, lá).
Hình 32.2. Một số hình thức sinh sản sinh dưỡng ở thực vật
b. Sinh sản vô tính ở động vật
- Các hình thức sinh sản vô tính ở động vật: nảy chồi (ở thủy tức,..), phân mảnh (ở đỉa, sao biển,…), trinh sản (ở ong, kiến,…),…
Hình 32.3. Một số hình thức sinh sản vô tính ở động vật
1.3. Vai trò và ứng dụng của sinh sản vô tính trong thực tiễn
- Vai trò: Sinh sản vô tính có vai trò quan trọng trong việc duy trì các đặc điểm của sinh vật.
- Ứng dụng: Ứng dụng sinh sản vô tính trong nhân nhanh giống cây trồng, rút ngắn thời gian sinh trưởng và giữ lại được những đặc tính của giống gốc bằng phương pháp như: nuôi cây mô, giâm cành, chiết cành,…
+ Nuôi cấy mô: Từ một cây ban đầu, tách mô để nuôi cấy trong môi trường nhân tạo, vô trùng, có đủ chất dinh dưỡng và các chất cần thiết (ví dụ: chất kích thích ra rễ,...) sẽ tạo nhiều cây con mới.
=> Có thể nhân nhanh giống cây trồng, tạo giống cây sạch bệnh, phục chế giống quý đang bị thoái hoá,...
Ví dụ: nuôi cấy mô cây phong lan, sâm ngọc linh,...
+ Giâm cành, chiết cành cũng là những biện pháp để nhân nhanh giống cây trồng, rút ngắn thời gian sinh trưởng của cây.
Ví dụ: chiết cành cam, bưởi, táo,...;giâm cành mía, hoa hồng, dâu tằm, khoai lang,...
- Các phương pháp nhân giống vô tính góp phần làm tăng hiệu quả kinh tế nông, lâm nghiệp.
Hình 32.4. Ứng dụng sinh sản vô tính ở thực vật trong thực tiễn
|
1. Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới bảo đảm sự phát triển kế tục của loài. Có hai hình thức sinh sản là sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính. 2. Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự kết hợp yếu tố đực và yếu tố cái. Do vậy, cơ thể con chỉ nhận được chất di truyền từ mẹ nên giống nhau và giống mẹ. - Thực vật có hai hình thức sinh sản vô tính là: sinh sản bằng bào tử, sinh sản sinh dưỡng. Sinh sản sinh dưỡng là sự hình thành cây mới từ một phần của cơ quan sinh dưỡng của cây (rễ, thân, lá). - Động vật có các hình thức sinh sản vô tính là: nảy chồi, phân mảnh và trinh sản. 3. Sinh sản vô tính có vai trò quan trọng trong việc duy trì các đặc điểm của sinh vật. Ứng dụng sinh sản vô tính trong nhân nhanh giống cây trồng bằng các phương pháp như: nuôi cấy mô, giâm cành, chiết cành,... |
Bài tập minh họa
Bài tập 1: Sinh sản vô tính là gì? Cho ví dụ minh họa.
Hướng dẫn giải:
- Khái niệm sinh sản vô tính: Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự kết hợp yếu tố đực và yếu tố cái. Do vậy, cơ thể con chỉ nhận được chất di truyền từ cơ thể mẹ nên giống nhau và giống cơ thể mẹ.
- Ví dụ sinh sản vô tính:
+ Cây thuốc bỏng con được sinh ra từ lá của cây mẹ.
+ Củ gừng mọc lên cây gừng con.
+ Thủy tức con được tạo ra bằng hình thức nảy chồi từ cơ thể mẹ.
+ Trứng không thụ tinh phát triển thành ong đực.
+ Sao biển con được sinh ra từ một phần của cơ thể sao biển mẹ.
Bài tập 2: Điều kiện sống thay đổi đột ngột có thể là nguyên nhân dẫn đến hàng loạt cá thể động vật sinh sản vô tính bị chết. Giải thích.
Hướng dẫn giải:
Khi điều kiện sống thay đổi đột ngột có thể dẫn đến hàng loạt cá thể động vật sinh sản vô tính bị chết vì: Sinh sản vô tính sẽ tạo ra các thế hệ con cháu giống nhau về mặt di truyền và chỉ thích nghi với một điều kiện sống nhất định, do đó khi điều kiện sống thay đổi đột ngột, chúng sẽ có phản ứng giống nhau trước thay đổi đó, dẫn đến chết hàng loạt nếu thay đổi vượt quá ngưỡng chịu đựng.
Luyện tập Bài 32 Khoa học tự nhiên 7 CD
Học xong bài học này, em có thể:
- Phát biểu được khái niệm sinh sản ở sinh vật.
- Nêu được khái niệm sinh sản vô tính ở sinh vật.
- Phân biệt được các hình thức sinh sản sinh dưỡng ở thực vật. Lấy được ví dụ minh hoạ.
- Phân biệt được các hình thức sinh sản vô tính ở động vật. Lấy được ví dụ minh hoạ.
- Nêu được vai trò và các ứng dụng của sinh sản vô tính vào thực tiễn.
- Trình bày được các ứng dụng của sinh sản vô tính vào thực tiễn (nhân giống vô tính cây, nuôi cấy mô).
3.1. Trắc nghiệm Bài 32 Khoa học tự nhiên 7 CD
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều Chủ đề 11 Bài 32 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK Bài 32 Khoa học tự nhiên 7 CD
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều Chủ đề 11 Bài 32 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 147 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Câu hỏi 1 trang 147 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Câu hỏi 2 trang 148 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Câu hỏi 3 trang 148 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Luyện tập trang 148 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Thực hành trang 148 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Câu hỏi 4 trang 149 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Tìm hiểu thêm trang 149 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Câu hỏi 5 trang 149 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Câu hỏi 6 trang 149 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Vận dụng 1 trang 149 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Vận dụng 2 trang 149 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Câu hỏi 7 trang 150 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Tìm hiểu thêm 1 trang 150 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Tìm hiểu thêm 2 trang 150 SGK Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều - CD
Giải bài 32.1 trang 68 SBT Khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều – CD
Giải bài 32.2 trang 68 SBT Khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều – CD
Giải bài 32.3 trang 68 SBT Khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều – CD
Giải bài 32.4 trang 68 SBT Khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều – CD
Giải bài 32.5 trang 68 SBT Khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều – CD
Giải bài 32.6 trang 68 SBT Khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều – CD
Giải bài 32.7 trang 69 SBT Khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều – CD
Giải bài 32.8 trang 69 SBT Khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều – CD
Giải bài 32.9 trang 69 SBT Khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều – CD
Giải bài 32.10 trang 69 SBT Khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều – CD
Giải bài 32.11 trang 69 SBT Khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều – CD
Giải bài 32.12 trang 69 SBT Khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều – CD
Giải bài 32.13 trang 70 SBT Khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều – CD
Hỏi đáp Bài 32 Khoa học tự nhiên 7 CD
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Khoa học tự nhiên HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
