Nghị luận xã hội bàn về sự nhường nhịn?

Trong quan niệm tư tưởng của Nho gia, "nhẫn" luôn là một trong những phẩm giá mà con người cần tu dưỡng, rèn luyện. Cho đến ngày nay, nhẫn nhịn, nhường nhịn vẫn có vai trò quan trọng trong việc thiết lập và duy trì mối quan hệ giữa người với người.

Như chúng ta đã biết, nhường nhịn là một trong những đức tính vô cùng tốt đẹp, thể hiện qua việc không toan tính thiệt hơn, không tranh chấp được mất và luôn nhường những phần tốt hơn, đẹp hơn cho người khác. Bởi vậy, những người biết nhường nhịn luôn ngời sáng vẻ đẹp của những hành động như nhường cơm sẻ áo, dành những thứ tốt đẹp cho người khác và nhận lại những thiệt thòi cho bản thân.

Sự nhường nhịn sẽ bảo vệ mối quan hệ giữa người với người thông qua việc bảo vệ và gìn giữ hòa khí, đồng thời thiết lập nên tinh thần gắn kết, đoàn kết - một trong những sức mạnh to lớn của con người. Khi anh chị em ruột thịt biết san sẻ, nhường nhịn lẫn nhau thì trong gia đình sẽ luôn giữ được sự ấm êm và không xảy ra những tranh chấp, mâu thuẫn hay bất hòa giống như câu ca dao mà ông cha ta đã từng đúc rút:

"Chữ đễ nghĩa là nhường

Nhường anh, nhường chị lại nhường người trên"

Trong xã hội, nếu con người nhường nhịn lẫn nhau thì nền an ninh trật tự của xã hội sẽ được duy trì và bảo vệ, chẳng hạn những hành động như nhường ghế cho người già, phụ nữ và trẻ em khi đi xe buýt, nhường đường cho người khác khi tham gia giao thông,... tuy đơn giản nhưng đem lại những ý nghĩa vô cùng lớn lao trong việc thiết lập các mối quan hệ xã hội. Như vậy, sự nhường nhịn là một trong những cơ sở để thiết lập những gia đình hạnh phúc và xây dựng xã hội ổn định, văn minh hơn. Sự nhường nhịn còn giúp con người vượt thoát khỏi những bon chen, ích kỉ, toan tính của cuộc sống xô bồ, tấp nập thường ngày, giống như ông cha ta từng nói: "Một điều nhịn, chín điều lành". Sống nhường nhịn còn giúp con người bao dung, sẻ chia với những khó khăn, hoạn nạn của người khác và là biểu hiện của lối sống vị tha cao đẹp: "Mình vì mọi người". Khi tránh được những toan tính cũng là lúc con người biết cư xử ôn hòa, không dễ nổi nóng và tức giận.

Tuy nhiên, trong xã hội, vẫn còn tồn tại không ít người sống bon chen, ích kỉ, luôn toan tính thiệt hơn. Đối với họ, lợi ích cá nhân hay những gì mà họ sẽ nhận được luôn là vấn đề được đặt lên hàng đầu.Thậm chí, để bảo vệ lợi ích cá nhân, họ sẵn sàng giành giật và hy sinh quyền lợi của người khác, tạo nên lối sống "mọi người vì mình" tiêu cực. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến những sự việc vô cùng đáng tiếc xảy ra như xô xát, tranh chấp quyền lợi, dẫn đến những hành vi mang tính côn đồ, bạo lực trong xã hội.

Như vậy, để xây dựng và bảo vệ xã hội, chúng ta cần biết bao dung, sẻ chia, giúp đỡ và nhường nhịn người khác. Đồng thời tránh xa và lên án lối sống vị kỉ, tranh giành, tước đoạt, bon chen với những thiệt hơn, được mất.

Trong xã hội hiện đại ngày nay, khi nhịp sống của con người trở nên gấp hơn, nhanh hơn và vội vàng hơn thì sự nhường nhịn, không bon chen, tranh giành càng có ý nghĩa hơn bao giờ hết. Là thế hệ măng non quyết định tương lai của đất nước, chúng ta cần rèn luyện đức tính nhường nhịn thông qua việc sống đoàn kết, biết suy nghĩ, đồng cảm, sẻ chia với những khó khăn, hoạn nạn của bạn bè cũng như anh chị em trong gia đình.

Nhường nhịn là một chìa khoá đưa con người đi đến thành công. Vì sao? Vì con người là đối tượng có những mối quan hệ đầy phức tạp, chỉ cần ta sơ xuất sẽ dẫn đến hiểu lầm, tranh chấp thậm chí hoá ra hận thù khó giải. Biết bao nhiêu bi kịch gia đình, bao nhiêu cuộc xô xát diễn ra trong nhà trường, ngoài xã hội cũng vì con người ta không biết yêu thương nhường nhịn Người Trung Quốc có câu ngạn ngữ nổi tiếng: “ Hoà khí sanh tài”, giữ được mối giao hảo tốt đẹp với nhau là cơ hội để phát triển làm ăn buôn bán. Đó là lý do vì sao người Hoa lại có thể xuất hiện và làm ăn lâu dài ở hầu het các quốc ga trên thế giới.

Cuộc sống thời buổi kinh tế thị trường ngày một sôi động quyết liệt. Cuộc mưu sinh diễn ra vô cùng khẩn trương, dữ dội đến chống mặt. Trong hoàn cảnh ấy mà đề cập hai chữ “nhường nhịn” có gì lạc điệu chăng? Nhường nhịn là chịu phần thiệt thòi về mình, để cho người khác được hưởng phần hơn trong quan hệ đối xử (Từ điển Tiếng Việt – Hoàng Phê). Những từ ngữ như nhân nhượng, nhường bước, nhường lời, nhường cơm sẻ áo, nhân nhịn… đều gần nghĩa, cùng trường từ vựng với từ nhường nhịn.

Tranh giành” và “nhường nhịn” là khái niệm luôn đối lập với nhau. Nhưng chúng có cùng điểm chung là cùng thể hiện qua hành động, lời nói, giao tiếp từ trong gia đình, đến ngoài xã hội. Ngay từ nhỏ, khi còn sống với gia đình, ta giành nhau từ cái kẹo hay đơn giản chỉ có chỗ ngồi. Rồi từ cái nhỏ đó cứ lớn dần lên. Khi ra ngoài xã hội, những cái nhỏ đó trở thành một tính xấu là ích kỉ, giành giật những thứ không phải của mình. Còn ngược lại, nếu từ nhỏ, ta đã biết nhường nhịn người khác thì lớn lên sự nhường nhịn đó đã trở thành sự yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ mọi người dù ta không quen biết. “Tranh giành”, “nhường nhịn” là hai mặt, hai khái niệm trái ngược nhau, đối lập nhau. Chỉ vì quyền lợi cá nhân mà vơ vét sức lao động của người khác, thể hiện rõ sự ích kỉ, tư lợi bản thân. Chỉ vì quyền lợi cá nhân về vật chất, họ tranh giành nhau bằng cách này, cách nọ để đạt được. Sự tranh giành làm con người trở nên ích kỉ, làm xấu đi nhiều mối quan hệ. Vậy liệu sự tranh giành có tốt hay không? Không, sự tranh giành không hề tốt mà nó là mặt xấu của xã hội bởi nó mang đến những điều không có lợi cho bất kì ai.

Nhường nhịn là sự chia sẻ cảm thông với người khác. Người biết nhường nhịn không màng tới vật, họ không vì quyền lợi cá nhân mà là vì mọi người xung quanh. Bởi họ biết nhường nhịn nhau, biết chia sẻ cho người khác. Vậy nếu ta biết nhường nhịn hơn là cứ tranh giành nhau thì chắc chắn xã hội này sẽ tốt đẹp hơn. Từ lâu, ông cha ta đã dạy rằng: “Lá lành đùm lá rách – lá rách ít đùm lá rách nhiều”. Sống ở trên đời không thể lúc nào cũng sung túc, ai cũng phải có lúc gặp khó khăn. Vậy nên trong một cộng đồng phải biết đùm bọc nhau, yêu thương, chia sẻ với nhau. “Một điều nhịn, chín điều lành”, điều đó đã khuyên chúng ta nên nhường nhịn nhau sẽ tránh gặp những điều bất hòa

Cuộc sống ngày một sôi động hơn, dữ dội hơn, chúng ta càng cần phải coi trọng sự nhường nhịn và rèn luyện đức tính nhường nhịn. Nhường nhịn là khởi đầu cho mọi sự thành công, là chìa khóa vạn năng để rộng cánh cửa cuộc đời.