Cảm nghĩ về nhân vật Lão Hạc của tác giả Nam Cao

Mở bài:

• Giới thiệu khái quát về truyện ngắn “Lão Hạc” và tác giả Nam Cao

• Giới thiệu chung về nhân vật lão Hạc

Nam Cao là một trong những cây bút hiện thực phê phán xuất sắc của làng văn học Việt Nam. Một cách rất gần gũi, truyện ngắn, tiểu thuyết của ông khiến người đọc nhiều thế hệ phải trăn trở, suy ngẫm khi bắt gặp những phận người, phận đời đầy éo le. Nhân vật lão Hạc trong truyện ngắn cùng tên có lẽ đã khiến bao người phải xót xa, cảm thông nhưng cũng đầy trân trọng mỗi khi nghĩ về hay nhắc đến.

Thân bài:

a. Cuộc đời, số phận của nhân vật lão Hạc:

• Lão Hạc cũng giống rất nhiều người nông dân nghèo trong xã hội Việt Nam thuở ấy khi phải chịu cái nghèo, cái đói dai dẳng, họ như ngọn đèn lay lắt trong bóng tối của cuộc sống cơ cực, lầm than trước Cách mạng.

• Nhưng lão Hạc cũng có hoàn cảnh riêng vô cùng bất hạnh.

• Vợ lão chết sớm, gắng gượng sống trong cảnh gà trống nuôi con những mong con lớn, lấy vợ rồi làm ăn, xây cái nhà, mua mảnh vườn. Nhưng rồi lớn lên, có một ngày con trai lão phẫn chí vì nghèo không có tiền cưới vợ nên đã bỏ làng đi phu đồn điền cao su, lão chỉ còn có mỗi con Vàng ngày đêm làm bạn. Lão giờ đã có tuổi, nhưng khổ một nỗi, lão phải sống quãng ngày tuổi già trong cảnh cô đơn, không bàn tay chăm sóc của vợ con. Sự cô đơn, trống vắng ấy phần nào khiến cho cuộc đời lão càng thêm bất hạnh hơn.

• Đã cô đơn, đói nghèo, lão Hạc mỗi ngày còn phải một mình đối diện với bệnh tật ốm đau, với cái cảnh ảm đạm, thê lương khi làng không có việc, hoa màu bị bão phá sạch.

• Con chó Vàng con trai để lại được lão coi như người thân của mình, chia sẻ nỗi buồn, cô đơn với mình vậy. Lão coi nó như đứa con, đứa cháu trong nhà mà vừa yêu thương, trò chuyện, chăm sóc vừa mong ngóng thằng con trai lão trở về.

• Ấy vậy mà cái cơ cực của cuộc sống cũng đẩy lão đến đường cùng. Lão phải dứt ruột bán đi con chó Vàng mà lão yêu thương nhất.Lão bán con chó trong niềm khổ đau tột cùng: “Mặt lão co rúm lại, những nếp nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra, cái đầu nghẹo về một bên, cái miệng móm mém mếu như con nít”, “lão hu hu khóc”…

• Lão bán chó không phải để có tiền duy trì sự sống, tiền bán chó lão cũng để vào phần tiền gửi lại cho con trai. Cuộc sống những ngày sau khi bán con Vàng vẫn tiếp diễn, nhưng “luôn mấy hôm lão chỉ ăn khoai” rồi khoai cũng hết, lão nhặt nhạnh con trai, con ốc, ăn củ chuối, rau má…

• Lão phải chịu một cái chết vô cùng đau đớn, dữ dội khi đã bị dồn đến đường cùng: lão ăn bả chó. Lão biết đó là bả chó, lão quyết định ăn nó, quyết định chủ động tìm đến cái chết. Cái chết quằng quại ấy khiến người đọc rùng mình nhận ra rằng cái chết ấy đâu khác gì cái chết của một con chó. Đó chẳng phải là quá đáng thương, bất hạnh sao?!...

b. Những phẩm chất tốt đẹp của lão Hạc:

• Đói nghèo, khổ đau là vậy nhưng không vì thế mà lão Hạc đánh mất nhân phẩm của mình. Ẩn sâu trong con người đầy đáng thương ấy vẫn chan chứa những phẩm cách tốt đẹp, đáng trân trọng.

• Lão là một người cha thương con hết mực. Dù vợ mất sớm, cảnh gà trống nuôi con muôn trùng vất vả nhưng lão vẫn chăm sóc, nuôi nấng con mình trưởng thành. Con Vàng là kỉ vật thằng con để lại cho lão, mỗi khi nhìn ngắm, trò chuyện với con Vàng là lão lại nhớ đến thằng con trai, luôn mong ngóng ngày nó trở về. Lão chấp nhận cảnh sống cô đơn, cái nghèo đói, rồi cuối cùng là cả cái chết chắt chiu từng đồng bạc để lại cho con.

• Lão Hạc là một người sống đầy tự trọng trước cuộc đời đầy cám rỗ, khó khăn thời đó. Ở hoàn cảnh như lão, phải chăng sẽ có người lựa chọn cái cảnh ăn bám người khác, hay đi ăn trộm, ăn cắp nhưng lão không làm vậy. Khi thấy ông giáo đề nghị giúp đỡ, lão “ từ chối gần như hách dịch” khiến ông giáo nhiều khi cũng chạnh lòng. Lòng tự trọng ở lão khiến người ta khâm phục ngay cả khi hình dung ra cái đớn đau, dữ dội lão phải chịu đựng sau khi ăn bả chó. Lão chấp nhận cái chết để giữ tâm hồn mình trong sạch, giữ trọn cái tình nghĩa với mọi người, ngay cả với con chó Vàng.

c. Đánh giá:

• Nam Cao đã sử dụng nghệ thuật xây dựng nhân vật một cách rất tài tình, khiến người đọc cảm tưởng như lão Hạc là một người nông dân có thực ngoài đời.

• Qua nhân vật lão Hạc, nhà văn đã thể hiện tinh thần nhân đạo sâu sắc.

• Lão Hạc là hình ảnh tượng trưng cho một lớp người trong bối cảnh làng quê trước Cách mạng – những người nông dân nghèo đói, thấp cổ bé họng, chịu nhiều cơ cực…

Kết bài:

• Đánh giá chung về nhân vật lão Hạc

• Nêu cảm nhận bản thân

Nhân vật lão Hạc trong truyện ngắn cùng tên của nhà văn Nam Cao là một trong những nhân vật tiêu biểu, có số phận bất hạnh nhưng họ cũng mang trong mình những phẩm chất cao quý, đáng trân trọng. Qua nhân vật, ta cũng thêm khâm phục và trân quý hơn đôi mắt nhìn cuộc đời, ngòi bút sâu sắc của nhà văn Nam Cao.