Thế nào là tích lũy tư bản ban đầu của chủ nghĩa tư bản? sự tích lũy ban đầu của chủ nghĩa tư bản đã làm thay đổi quan hệ sản xuất và quan hệ xã hội ở Tây Âu như thế nào?

a) Tích lũy tư bản ban đầu của chủ nghĩa tư bản:

– Điều kiện cơ bản để dẫn đến sự ra đời của chủ nghĩa tư bản là sự phát triển của kinh tế hàng hóa; tuy nhiên, cần phải có một quá trình chuẩn bị, gọi là tích lũy ban đầu.

–             Quá trình tích lũy ban đầu được thực hiện bằng nhiều biện pháp.

+ Tích lũy vốn: Sau các cuộc phát kiến địa lí, quý tộc và thương nhân ra sức cướp bóc của cái, tài nguyên, vàng bạc của các nước thuộc địa ở chầu Mĩ, chầu Phi, chầu Á đem về Tây Âu.

• Người Bồ Đào Nha chuyên chà về nước nhiều vàng, hàng hóa quý hiếm và hương liệu mà họ kiếm được từ chầu Phi, Ấn Độ.
• Việc buôn bán nô lệ đem lại lợi nhuận đặc biệt. Từ năm 1442, người ta đã bắt đầu xuất cấng nô lệ da đen đến Bồ Đào Nha.
• Tầng lớp thương nhân nắm độc quyền thương mại, vừa buôn bán, vừa đánh cướp các đoàn thuyền của các nước khác. Thậm chí, bằng sức mạnh quan sự và chính sách đe dọa, họ đã mua được những hàng hóa với giá cực kì rẻ mạt.

+ Nhân công: Bọn quý tộc phong kiến và giai cấp tư sản còn dùng cá bạo lực để cướp đoạt ruộng đất của nông dân, biến họ trở thành người làm thuê.

Ở Anh, diễn ra phong trào “rào đất cướp ruộng”, nông dân bị đuổi đi, còn ruộng đất của họ thì biến thành đồng có chăn cừu. Hàng vạn nông dân trở thành người lang thang, buộc phải làm thuê trong các xí nghiệp của giai cấp tư sản. Nhiều người vì các khoản đóng góp quá nặng nề, vì sách nhiễu của bọn quan lại, vì nỢ nần,… đã bị phá sản. Ngay ở thành thị, nhiều thợ thủ công do vay lãi, do thuế khóa cũng bị tước đoạt tư liệu sản xuất và phải đi làm thuê.

–              Như vậy, quá trình tích lũy ban đầu là quá trình tập trung vốn vào tay một số ít người đồng thời cũng là quá trình tước đoạt tư liệu sản xuất của nhân dân lao động chủ yếu là nông dân, biến họ trở thành người làm thuê. Công cuộc tích lũy ban đầu của chủ nghĩa tư bản ở Tây Âu được tiến hành bằng một lối  phá hoại tàn nhẫn, được ghi chép trong sử sách của nhân loại bằng “những chữ mÂu và lửa không bao giờ phai”.

b) Sự tích lũy ban đầu của chủ nghĩa tư bản đã làm thay đổi quan hệ sản xuất và quan hệ xã hội ở Tây Âu:

–          Thay đổi quan hệ sản xuất:

+ Quan hệ sản xuất phong kiến tấn rã, quan hệ sản xuât tư bản chủ nghĩa hình thành.

+  Đã xuất hiện những hình thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa ở Tây Âu như công trưởng thủ công, đồn điền, trang trại, công ty thương mại.

+              Thay đổi quan hệ xã hội:

+ Các giai cấp mới được hình thành. Những thợ cá, thương nhân, thị dân giàu có, quý tộc mới chuyển sáng kinh doanh, dần trở thành ông chủ của các công trưởng thủ công, các tàu buôn lớn, các ngấn hàng và các trẤng trại. Họ làm thành giai cấp tư sản, bóc lột những người làm thuê, nắm nhiều của cái.

+ Những người lào động làm thuê đông, là những người vô sản. Họ bị bóc lột thậm tệ, sau này đi theo giai cấp tư sản đấu trÁnh chống phong kiến.