Giải bài tập SGK Bài 17 Giáo dục kinh tế và pháp luật 10

Em hãy thảo luận cùng các bạn và cho biết ý kiến của em về các phát biểu sau:

a. Pháp luật do mọi cơ quan nhà nước ban hành.

b. Pháp luật là tiêu chuẩn duy nhất đánh giá hành vi của con người.

c. Tính quy phạm phổ biến của pháp luật được hiểu là pháp luật có phạm vi tác động trên toàn lãnh thổ quốc gia và trong nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội.

d. Nội dung của pháp luật được thể hiện bằng ngôn ngữ pháp lí rõ ràng, chính xác, thể hiện đặc điểm xác định chặt chẽ về mặt hình thức của pháp luật.

Em hãy xác định các đặc điểm của pháp luật trong các quy định sau đây.

a. Nghiêm cấm việc trả thù người khiếu nại, tố cáo hoặc lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo để vu khống, vu cáo làm hại người khác (khoản 3 Điều 30 Hiến pháp năm 2013).

b. Nhà nước bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, người sử dụng lao động và tạo điều kiện xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hoà và ổn định (khoản 2 Điều 57 Hiến pháp năm 2013).

c. Nghiêm cấm kì thị, phân biệt đối xử với trẻ em vì đặc điểm cá nhân, hoàn cảnh gia đình, giới tính, dân tộc, quốc tịch, tín ngưỡng, tôn giáo của trẻ em (khoản 8 Điều 6 Luật Trẻ em năm 2016).

d. Nghiêm cấm phát tán, thải ra môi trường chất độc hại, vi rút độc hại có khả năng lây nhiễm cho con người, động vật, vi sinh vật chưa được kiểm định, xác súc vật chết do dịch bệnh và tác nhân độc hại khác đối với sức khỏe con người, sinh vật và tự nhiên (khoản 3 Điều 6 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).

Em hãy đọc cầu chuyện sau và trả lời câu hỏi.

TỦ SÁCH PHÁP LUẬT - NGƯỜI BẠN THÂN TÌNH

Một hôm, chị K - cháu gái bác M, đến nhờ bác giúp đỡ giải quyết việc xô xát với nhà anh H hàng xóm. Chị kể:

- Bao năm qua, nhà cháu với nhà anh H không điều tiếng gì. Mới đây, anh H phá nhà cũ, xây nhà mới ba tầng khiến vách tường nhà cháu nứt sâu một đường dài, có nguy cơ sập đổ. Anh H khẳng định không vi phạm pháp luật vì chỉ xây nhà trên đất nhà mình.

Nghe vậy, bác M nói với chị K cùng lên Uỷ ban nhân dân xã để được tư vấn, giải đáp.

Cán bộ xã cho biết người xây dựng công trình làm ảnh hưởng đến nhà, các công trình liên kể thì phải bồi thường. Sau khi được cán bộ xã tư vấn, bác M và chị K đến nhà anh H, dùng tình làng nghĩa xóm sẻ chia, lấy những quy định của pháp luật để trao đổi chân tình.

Nhờ đó, hai nhà thoả thuận mức bồi thường căn cứ trên thiệt hại thực tế. Vách tường nhà chị K được gia cố chắc chắn hơn. Hàng xóm lại thuận hoà như xưa. Chị K rưng rưng: “May nhờ có Tủ sách pháp luật, tình làng nghĩa xóm lại như xưa”

- Hành vi của anh H có đáng phê phán không? Vì sao?

- Pháp luật có vai trò như thế nào đối với sự việc của chị K?

Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

  Tài xế A (30 tuổi, ở tỉnh B) điều khiển xe tải vận chuyển hơn 1 500 thùng nước giải khát từ tỉnh C đến tỉnh D. Khi đang lưu thông qua ngã tư, một số xe chạy trước mặt bất ngờ thắng gấp, theo phản xạ, anh A đánh tay lái sang hướng đường khác khiến xe bị lật. Vụ tai nạn tuy không gây thiệt hại về người, nhưng làm cả ngàn thùng nước giải khát đổ xuống đường. Lợi dụng lúc hỗn loạn, anh P và chị Q dùng xe ba gác, chở những thùng nước giải khát mang về nhà cất giấu.

- Theo em, hành vi của anh P và chị Q có vi phạm pháp luật không? Vì sao?

- Hành vi của anh P và chị Q ảnh hưởng như thế nào đến đời sống xã hội?

Em hãy cùng bạn làm việc nhóm, tìm hiểu 1 trường hợp pháp luật bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của công dân trong thực tế cuộc sống.

Em hãy vẽ tranh tuyên truyền với nội dung "Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật".

Hãy đánh dấu √ vào câu trả lời đúng.

Câu 1. Pháp luật là hệ thống quy tắc xử sự do...

a. Nhà nước ban hành và đảm bảo thực hiện.

b. giai cấp thống trị lập ra và đảm bảo thực hiện.

c. ý chí của nhà nước, áp đặt đối với xã hội loài người.

d. ý chí của nhà nước và ý chí của xã hội loài người.

Câu 2. Hệ thống quy tắc xử sự chung do Nhà nước xây dựng, ban hành và được bảo đảm thực hiện bằng quyền lực nhà nước là nội dung của khái niệm nào dưới đây?

a. Quy định

b. Quy chế

c. Pháp luật

d. Quy tắc

Câu 3. Những quy tắc sử dụng chung, được áp dụng nhiều lần, ở nhiều nơi, đối với tất cả mọi người, trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội là nội dung đặc trưng nào dưới đây của pháp luật?

a. Tính quy định phổ biến

b. Tính quy phạm phổ biến

c. Tính bắt buộc chung

d. Tính xác định chặt chẽ về hình thức 

Câu 4. Đặc điểm nào dưới đây phân biệt sự khác nhau giữa pháp luật và các loại quy phạm xã hội khác?

a. Tính quy phạm phổ biến

b. Tính bắt buộc chung

c. Tính xác định chặt chẽ về hình thức

d. Tính xác định chặt chẽ về nội dung

Câu 5. Nội dung văn bản quy phạm pháp luật đòi hỏi phải được diễn đạt...

a. chính xác, một nghĩa.

b. chính xác, đa nghĩa.

c. tương đối chính xác, một nghĩa.

d. tương đối chính xác, đa nghĩa.

Câu 6. Các quy phạm pháp luật do Nhà nước ban hành phải phù hợp với...

a. nguyện vọng của mọi tầng lớp trong xã hội.

b. nguyện vọng của giai cấp cầm quyền mà Nhà nước đại diện.

c. ý chí của giai cấp cầm quyền mà Nhà nước là đại diện.

d. ý chí của mọi giai cấp và tầng lớp trong xã hội.

Câu 7. Nội dung nào dưới đây không thể hiện vai trò của Nhà nước trong quản lí xã hội bằng pháp luật?

a. Nhà nước công bố pháp luật tới mọi người dân.

b. Nhà nước ban hành pháp luật trên quy mô toàn xã hội.

c. Công dân chủ động, tự giác tìm hiểu và thực hiện đúng pháp luật.

d. Phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua các phương tiện truyền thông.

Câu 8. Pháp luật là phương tiện để công dân thực hiện, bảo vệ các quyền và...

a .nghĩa vụ của mình.

b. nghĩa vụ cơ bản của mình.

c. lợi ích cơ bản của mình.

d. lợi ích hợp pháp của mình.

Câu 9. Bạn A thắc mắc, không hiểu vì sao cả Hiến pháp và Luật Giáo dục đều quy định công dân có quyền và nghĩa vụ học tập? Em sẽ sử dụng đặc trưng nào dưới đây của pháp luật đế giải thích cho bạn A?

a. Tính quyền lực

b. Tính xác định chặt chẽ về hình thức

c. Tính quy phạm phố biến

d. Tính bắt buộc chung

Câu 10. Khoản 1 Điều 16 Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 quy định “Mọi người đầu bình đẳng trước pháp luật”. Nội dung đó đã thể hiện đặc trưng nào của pháp luật?

a. Tính xác định chật chẽ về hình thức

b. Tính quy phạm phố biến

c. Tính bắt buộc chung

d. Tính nhân văn, cao cả

Điền vào chỗ trống những từ thích hợp.

- Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự có tính............. chung, do Nhà nước ban hành và được bảo đảm thực hiện bằng quyền lực nhà nước.

- Đặc điểm của pháp luật:

+ Tính quy phạm phổ biến: Pháp luật là hệ thống các............ xử sự, là khuôn mẫu, chuẩn mực cho hành vị; được áp dụng nhiều lần, trong phạm vi hiệu lực mà nó tác động đến, với nhiều đối tượng.

+ Tính bắt buộc chung: Nhà nước ban hành pháp luật và được............ thực hiện bằng quyền lực nhà nước. Mọi tổ chức, cá nhân đều phải thực hiện pháp luật. Mọi hành vi vi phạm pháp luật đều bị............. nghiêm minh,

+ Tính xác định chặt chẽ về hình thức: Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự và các quy tắc xử sự đó được chứa đựng trong những............. pháp luật. Hình thức pháp lí của các văn bản pháp luật do luật định.

- Vai trò của pháp luật đối với đời sống:

+ Pháp luật là phương tiện để Nhà nước quản lí xã hội: Pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội theo ý chí của Nhà nước nhằm ổn định trật tự, đảm bảo sự ............ bền vững của xã hội; đồng thời là cơ sở pháp lí cho hoạt động của Nhà nước.

+ Pháp luật là phương tiện để công dân ............ và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình: Pháp luật xác lập, ghi nhận các quyền của công dân trong các ............ đời sống xã hội; tạo cơ sở pháp lí để thực hiện quyền và yêu cầu Nhà nước bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

Hãy hoàn thiện bảng sau để phân biệt giữa đạo đức và pháp luật.

Em hãy xác định các đặc điểm của pháp luật trong các quy định sau đây.

- Cấm công bố, tiết lộ thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em mà không được sự đồng ý của trẻ em từ đủ 07 tuổi trở lên và của cha, mẹ, người giám hộ của trẻ em.

(Khoản 11 Điều 6 Luật Trẻ em năm 2016)

- Nghiêm cấm các hành vị đe doa cuộc sống, sức khoẻ của người khác và cộng đồng.

(Khoản 2 Điều 38 Hiến pháp năm 2013)

- Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tạo việc làm cho người lao động.

(Khoản 1 Điều 57 Hiến pháp năm 2013)

- Che giấu, hành vi gây ô nhiễm môi trường, cản trở, làm sai lệch thông tin, gian dối trong hoạt động bảo vệ môi trường dẫn đến hậu quả xấu đối với môi trường.

(Khoản 9 Điều 6 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020)

Em hãy sưu tầm 3 - 5 câu ca dao, tục ngữ, châm ngôn về đạo đức đã được Nhà nước ghi nhận thành nội dung các quy phạm pháp luật, qua đó phân tích vai trò của pháp luật đối với đời sống.

Tại xã/ phường hay thị trấn nơi em ở có tủ sách pháp luật không? Theo em, tủ sách pháp luật có ý nghĩa gì đối với nhân dân trong xã?

Em hãy hoàn thành bảng sau:

Em hãy bình luận nhanh câu “Quân pháp bất vị thân” và cho biết ý nghĩa của câu này trong đời sống.

Hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

Kết thúc buổi liên hoan cuối năm, trên đường lái xe về lại căn hộ, anh P bị cảnh sát giao thông yêu cầu dừng xe để kiểm tra nồng độ cồn. Kết quả hơi thở của anh P có nồng độ vượt quá 0,594 miligam/lít khí thở. Cảnh sát giao thông đã yêu cầu anh P về trụ sở Đội CSGT để lập biên bản và tạm giữ phương tiện theo quy định.

• Việc cảnh sát giao thông yêu cầu anh P có ý nghĩa như thế nào đối với việc đảm bảo trật tự, an toàn giao thông?
• Vai trò của pháp luật được biểu hiện như thế nào trong trường hợp này?

Em hãy tự đánh giá ý thức chấp hành pháp luật trong lĩnh vực an toàn giao thông đường bộ trong một tháng qua. Em sẽ làm gì để mọi người cùng chung tay, góp sức vì một xã hội “Nói không với vi phạm trật tự an toàn giao thông”.

Hãy sưu tầm một câu chuyện vi phạm pháp luật của cá nhân, tổ chức. Tóm lược câu chuyện ấy và kế lại không quá 100 chữ, trong đó bày tỏ mong muốn mọi người nêu cao tinh thần thượng tôn pháp luật.