Công nghệ 10 Cánh diều Bài 23: Công nghệ vi sinh trong bảo vệ môi trường và xử lí chất thải trồng trọt

a. Ứng dụng chế phẩm vi sinh để cải tạo và bảo vệ đất trồng

Chế phẩm vi sinh có tác dụng cải tạo đất và nâng cao độ phì nhiêu của đất do cung cấp hệ vi sinh vật có ích thúc đẩy khả năng cố định đạm, phân giải lân, phân hủy độc tố,.. cho đất; 

Tiêu diệt mầm bệnh trong đất (Trichoderma, Streptomyces, Bacillus, sp.), tăng cường khả năng giữ nước, chống xói mòn đất (Lipomyces).

Chế phẩm vi sinh được sản xuất dưới dạng bột hoặc dạng lỏng. Xử lý đất bằng chế phẩm vi sinh vào thời điểm trước hoặc sau khi trồng cây.

Hình 23.2. Một số chế phẩm vi sinh cải tạo đất trồng

b. Ứng dụng chế phẩm vi sinh để cải tạo và bảo vệ môi trường nước 

Chế phẩm vi sinh có tác dụng cải tạo và bảo vệ môi trường nước do có chứa các vi sinh vật hiếu khí, kị khi (Saccharomyces, Nitrosomonas, Bacillus,...) có khả năng: phân huỷ chất hữu cơ, chất gây ô nhiễm trong nước, khử mùi hôi, tiêu diệt mầm bệnh, ức chế vi khuẩn cỏ hại để làm sạch nước; tăng hàm lượng oxygen

Xử lý nước với chế phẩm vi sinh bằng cách rắc sản phẩm đó. hoặc đổ chế phẩm trực tiếp xuống nước.

a. Ứng dụng chế phẩm vi sinh xử lý phụ phẩm trồng trọt làm phân bón cho cây trồng

Hình 23.3. Quy trình ủ phân hữu cơ bằng chế phẩm vi sinh

Chế phẩm vi sinh xử lý phụ phẩm làm phân bón có chứa vi khuẩn thuộc chi Bacillus, chi Streptomyces, nám đối kháng Trichoderma,... có tác dụng: 

- Thúc đẩy quá trình phân huỷ chất hữu cơ (rơm, rạ, vỏ cà phê, thân cây ngô, khoai,..), 

- Rút ngắn thời gian ủ phân và tiêu diệt các vi sinh vật có hại.

Pha chế phẩm vi sinh với nước theo nồng độ khuyến cáo của nhà sản xuất. Tưới đều chế phẩm lên đống ủ và che phủ bằng bạt hoặc nilon.

Hình 23.4. Chế phẩm vi sinh ủ phân bón

b. Ứng dụng chế phẩm vi sinh xử lý phụ phẩm trồng trọt làm thức ăn chăn nuôi

Chế phẩm vi sinh xử lý phụ phẩm trồng trọt thành thức ăn chăn nuôi có các vi sinh vật lợi khuẩn (vi khuẩn lactic, vi khuẩn thuộc chi Bacillus, chung nấm men Saccharomyces cerevisiae,...) có tác dụng ủ chua: cải thiện được thành phần dinh dưỡng, hệ số tiêu hoá, giảm lượng độc tố,

Xử lý phụ phẩm bằng cách trộn chế phẩm vi sinh và ủ (Hình 23.5).

Hình 23.5. Quy trình xử lí phụ phẩm trong trồng trọt làm thức ăn chăn nuôi

Bài 1.

Hãy giải thích vai trò của chế phẩm vi sinh trong bảo vệ môi trường trồng trọt thể hiện ở Hình 23.1

Hình 23.1. Ứng dụng chế phẩm vi sinh trong bảo vệ môi trường trồng trọt

Phương pháp giải:

Kết hợp sách giáo khoa trang 124 và hình vẽ để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Vai trò của chế phẩm vi sinh trong bảo vệ môi trường trồng trọt thể hiện ở Hình 23.1:

- Có tác dụng đồng hóa các chất dinh dưỡng, góp phần tăng năng suất và chất lượng nông sản phẩm.

- Có khả năng phân hủy, chuyển hóa các chất hữu cơ bền vững, góp phần làm sạch môi trường.

- Bổ sung chất dinh dưỡng cho đất.

Bài 2.

Em hãy sưu tầm một số chế phẩm vi sinh bảo vệ môi trường trong trồng trọt và trình bày tác dụng của sản phẩm đó.

Phương pháp giải:

Kết hợp sách giáo khoa trang 125 để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Chế phẩm sinh học EM1: 

- Thúc đẩy quá trình phân giải chất hữu cơ và sự phát triển của hệ sinh vật có ích trong đất. Hạn chế hoạt động của vi sinh vật gây hại. Qua đó góp phần cải tạo đất, nâng cao độ phì nhiêu của đất một cách bền vững, tăng nguồn dinh dưỡng dễ hấp thụ cho cây trồng.

- Sử dụng chế phẩm EM để ủ phân hữu cơ, làm phân cá, ủ bánh dầu vừa hiệu quả lại tiết kiệm chi phí và thời gian tối đa.

- EM làm giảm mùi hôi thối, khử trùng, giảm các chất độc hại và ruồi muỗi trong môi trường, làm sạch môi trường.

- EM làm tăng cường khả năng quang hợp của cây trồng.Thúc đẩy sự nảy mầm phát triển, ra hoa quả. Kích thích sinh trưởng của cây trồng và vật nuôi, làm tăng khả năng đề kháng và tính chống chịu. Góp phần tăng năng suất và chất lượng cây trồng và gia súc.

Chế phẩm sinh học Bima – Trichoderma

- Chống được các loại nấm bệnh cây trồng gây bệnh thối rễ, chết yểu, xì mủ,…do các nấm bệnh gây nên.

- Tạo điều kiện tốt cho vi sinh vật cố định đạm sống trong đất phát triển.

- Kích thích sự tăng trưởng và phục hồi bộ rễ cây trồng.

- Khả năng phân giải tốt các chất xơ, Chitin, Lignin, Pectin,… trong phế thải hữu cơ thành các đơn chất dinh dưỡng, tạo điều kiện cho cây hấp thu và chuyển hóa chất dinh dưỡng dễ dàng. Giúp tiết kiệm chi phí, hạn chế việc sử dụng các loại phân bón hóa học và thuốc trừ sâu độc hại.

- kết hợp với phân hữu cơ có tác dụng cải tạo đất xốp hơn, chất mùn nhiều hơn, đất trồng có độ phì cao hơn, tăng mật độ thiên địch trong vườn.

Chế phẩm sinh học Chitosan

- giúp bảo quản hạt giống, tăng khả năng nảy mầm tự nhiên của hạt giống cũng như cải thiện sức sống của cây trồng, hạn chế nấm bệnh gây hại.

- Là phân bón qua lá giúp cây giảm thoát hơi nước, tăng sức chống chịu khô hạn.

- Cải tạo đất, hạn chế vi sinh vật gây hại trong đất, đồng thời kích thích các vi sinh vật có lợi phát triển.

- Kích thích quá trình tạo củ, lớn trái.

- Bảo quản nông sản sau thu hoạch.

Sau bài học này, học sinh sẽ nắm được:

- Nêu được ứng dụng của công nghệ vi sinh trong bảo vệ môi trường và xử lí chất thải trồng trọt.

- Thực hiện được một số công việc đơn giản trong quy trình xử lí chất thải trồng trọt

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Công nghệ 10 Cánh diều Bài 23 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Cho biết: Phản ứng của dung dịch đất do yếu tố nào quyết định?

  • A. Nồng độ H⁺ và OH^-
  • B. Nồng độ bazơ.
  • C. Nồng độ Na⁺
  • D. Nồng độ axit.

• Câu 2:

  Xác định: Các chất dinh dưỡng trong đất được giữ lại ở đâu?

  • A. Keo đất
  • B. Keo đất và dung dịch đất.
  • C. Dung dịch đất.
  • D. Tất cả các loại hạt có trong đất.

• Câu 3:

  Có bao nhiêu ứng dụng công nghệ vi sinh xử lý chất thải trồng trọt?

  • A. 1
  • B. 2
  • C. 3
  • D. 4

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Công nghệ 10 Cánh diều Bài 23 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Mở đầu trang 124 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Luyện tập 1 trang 125 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Vận dụng trang 125 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Luyện tập 2 trang 125 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Luyện tập trang 126 SGK Công nghệ 10 Cánh diều - CD

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Công nghệ HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!