Thuyết minh về đôi dép lốp trong kháng chiến

2.1. Mở bài:

- Nếu ai đã từng đến Bảo tàng lịch sử Việt Nam hẳn sẽ không quên một vật rất đơn sơ mà giàu ý nghĩa.

- Đó là đôi dép lốp cao su đã gắn bó thân thiết với cán bộ chiến sĩ và cả vị lãnh tụ Hồ Chí Minh trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ.

- Là vật chứng tiêu biểu cho nhân cách và cả một quá trình gian khổ của quân nhân Việt Nam.

2.2. Thân bài:

a. Lịch sử ra đời:

- Kháng chiến chống Pháp bùng nổ, Cách mạng nước ta gặp muôn vàn khó khăn. Chính trong hoàn cảnh đầy gian khổ và thiếu thốn ấy mà tình yêu nước và óc sáng tạo của nhân dân ta được phát huy. Chiếc mũ nan lớp vải, áo trấn thủ và đặc biệt là đôi dép được cắt từ lốp và ruột xe ôtô cũ đã qua sử dụng làm hình ảnh anh bộ đội cụ Hồ thật giản dị, gần gũi và thân thương.

b. Hình dáng, cấu tạo, chất liệu:

- Đôi dép lốp có hình dáng giống những đôi dép bình thường.

- Quai dép được làm từ săm (ruột) xe ô tô đã qua sử dụng. Hai quai trước bắt chéo nhau, hai quai sau song song, vắt ngang cổ chân, bề ngang mỗi quai khoảng 1,5cm.

- Đế dép được làm từ lốp (vỏ) của xe ôtô hoặc được đúc bằng cao su. Đế được đục những cái lỗ để xỏ quai qua. Điều kì lạ là giữa quai và đế được cố định chắc chắn vào nhau không bằng bất cứ một thứ keo kết dính nào mà nhờ vào sự giãn nở của cao su.

- Dưới đế dép có những rãnh hình thoi để các chiến sĩ đi đường lầy lội cho đỡ trơn.

c. Nét đặc biệt, công dụng:

- Dép lốp cao su dễ làm, giá thành lại rẻ và nhất là dễ sử dụng trong mọi địa hình, dù đèo cao hay suối sâu, đường lầy lội hay đất bụi đều đi rất dễ dàng. Do các quai dép ôm vừa khít với bàn chân nên chiến sĩ ta đi không biết mỏi vì cảm giác rất nhẹ

- Dép lốp rất tiện sử dụng, cả thời tiết nắng nóng và mưa dầm. Trời nắng thì thoáng mát, mưa dầm thì không lo sũng nước. Dép lốp cũng dễ vệ sinh. Khi dính bùn đất chỉ cần rửa nước là sạch. (So sánh với sự bất tiện khi mang giày: Trời nắng thì đổ mồ hôi khó chịu, trời mưa thì ướt sũng dễ sinh các bệnh ngoài da. Đặc biệt điều kiện khó khăn lúc bấy giờ thì khó cung cấp đủ giày cho các chiến sĩ. Dép lốp khắc phục được tất cả các nhược điểm này).

-Dép lốp lại rất bền phù hợp với điều kiện khó khăn của cuộc kháng chiến còn nhiều khó khăn, thiếu thốn.

d. Bảo quản:

- Dép lốp không chỉ rẻ, bền, dễ sử dụng mà còn rất dễ bảo quản:

- Để dép lốp được bền thì các chiến sĩ ta không để chúng ở nơi có nhiệt độ cao.

- Đi đường dính bùn đất về nên rửa sạch.

2.3. Kết bài:

Ngày nay, tuy dép lốp không còn phổ biến như xưa nhưng nó nhắc nhở chúng ta về một thời đã qua với biết bao cay đắng, khổ cực mà cũng thật hào hùng, oanh liệt. Dép lốp đã làm nên vẻ đẹp giản dị, thanh tao của anh bộ đội cụ Hồ với lòng yêu thương đất nước vô bờ. Và cũng chính đôi dép ấy đã góp phần giúp dân tộc ta thoát khỏi ách nô lệ của bọn xâm lược và đôi dép lốp là một chứng nhân lịch sử trong một hành trình dài chống giặc ngoại xâm.

Đề bài: Thuyết minh về đôi dép lốp trong kháng chiến

Gợi ý làm bài

“Còn đôi dép cũ, mòn quai gót

Bác vẫn thường đi giữa thế gian”

(Tố Hữu)

 

Đôi dép lốp vốn là một vật dụng gần gũi và phổ biến ở nước ta nửa cuối thế kỉ 20. Dép lốp gắn bó với Bác Hồ và các chiến sĩ trong suốt hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Ngày nay, tuy dép lốp không còn được sử dụng rộng rãi nhưng nó mãi mãi là niềm tự hào lớn lao của dân tộc ta.

Khái niệm: Dép lốp là một loại dép đơn giản được làm từ săm và lốp xe ô tô. Loại dép này khá phổ biến ở những nước thuộc thế giới thứ ba (các nước kém phát triển) do tính đơn giản, dễ làm, rẻ tiền và độ bền của chúng. Có nhiều tư liệu khẳng định đôi dép lốp đầu tiên ra đời năm 1947, khi cuộc chiến chống thực dân pháp đang trong thời kì khốc liệt.Năm 1947, khi cuộc chiến chống thực dân Pháp đi vào giai đoạn quyết liệt, quân ta cần rất nhiều quân dụng nhưng chưa tìm được nguồn viện trợ. Đại tá Hà Văn Lâu từ những chiếc lốp ô tô cũ đã chế tạo ra những đôi dép lốp kiểu sandal tiện lợi, đi nhẹ và êm, lội nước và bùn rất thuận tiện, bảo vệ bàn chân trong hầu hết trường hợp giẫm lên cả mẻ chai, thép gai, lửa đỏ.

Dép lốp cao su ra đời đáp ứng yêu cầu quân dụng đang hết sức thiếu thốn của bộ đội ta thời kì đó. Hình dáng: giống những đôi dép sandal bình thường. Màu sắc: đen. Chất liệu: săm, lốp cao su ô tô. Khi cần số lượng nhiều người ta đã sản xuất hàng loạt theo mẫu thay vì tận dụng săm lốp ô tô cũ.

Dép lốp cao su có cấu tạo hết sức đơn giản bao gồm: đế dép, quai dép, và dụng cụ xâu quai. Một phần lốp ô tô cũ được cắt ra làm đế (thường là phần giữa) như hình dáng của bàn chân, phần ngoài của lốp (tiếp xúc với đường) đặt phía dưới. Nhờ tính đàn hồi và chịu lực tốt của cao su nên dép lốp cao su rất bền chắc, sử dụng liên tục trong nhiều năm mà không hư hỏng. Quai của dép lốp được cắt ra từ săm ô tô cũ, hẹp 1-1.5 cm, dài tùy ý sao cho phù hợp với chân. Quai dép mềm mỏng ôm sát vào chân chứ không bọc kín như giày hay các loại dép khác.

Để xỏ quai, người ta đục hay rạch trên đó 8 cái khe ở mép (là 8 đầu nối quai và đế). Thật kì diệu, dép lốp là loại dép duy nhất trên thế giới có gắn kết quai và đế mà không cần bất kì một loại keo dán nào. Xâu quai vào lỗ bằng cách dùng rút dép, kẹp đầu dây, luồn qua khe trên đế. Rút dép là một mảnh kim loại mảnh, hoặc thanh tre dài, gập đôi lại. Dép lốp cao su có vai trò bảo vệ đôi bàn chân khi di chuyển. Đó cũng là tính năng cơ bản của giày và dép. Dép cao su chính là phương tiện được trang bị chủ yếu cho bộ đội Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến, làm nên những chiến thắng thần kì, được thế giới hết sức ca ngợi.

Dép lốp cao su tỏ ra phù hợp với mọi địa hình và điều kiện thời tiết. Đặc biệt là địa hình đồi núi bởi tính ma sát cao, độ bám dính lớn, tính đàn hồi của cao su giúp dép ôm chặt vào bàn chân. Hay địa hình có nhiều gai nhọn, đá sỏi gồ ghề dép cao su cũng bảo vệ tố đôi bàn chân người dùng. Đôi dép cao su giúp các chiến sĩ hành quân nhanh bởi tính gọn nhẹ, mau khô khi thấm nước, dễ bảo quản và sửa chữa. Tuy nhiên ở địa hình bùn trơn, dép lốp cao su lại rất bất tiện bởi dễ trơn trượt do độ ma sát của cao su giảm khi bị thấm nước.

Dép lốp cao su rất dễ sản xuất. Chỉ cần một chiếc máy cắt cao su với vài người thợ là có thể sản xuất ra hàng loạt đôi dép trong một thời gian ngắn. Sản xuất dép lốp cao su không cần nguyên liệu mới nên tiết kiệm được nhiều chi phí. Bởi thế, dép có giá thành rất rẻ.

Sử dụng và bảo quản:

Khi mang dép, phải xiết quai ôm chặt vào chân để tránh bị tuột ra ngoài. Nên giữa bàn chân đúng tư thế để tránh bị trật dép. Không nên để dép gần lửa nóng bởi chất liệu cao su rất dễ bị biến dạng ở nhiệt độ cao. Cũng không nên đi dép ở nơi nhiều bùn lầy, trơn trợt. Trong điều kiện ẩm nước, dép lốp cao su có độ ma sát rất thấp, gây nguy hiểm cho người dùng.

Bảo quản dép ở điều kiện khô, thoáng và thường xuyên vệ sinh lau chùi để dép được bền lâu. Khi không dùng nữa thì nên cất dép vào hộp kín để giữ gìn dép được bền lâu hơn.

Đôi dép lốp trong tinh thần văn hóa Việt Nam: Sự tiện lợi của đôi dép lốp dẫn đến việc nó trở nên phổ biến tại Việt Nam trong cả 2 cuộc chiến tranh, trở thành một biểu tượng nổi tiếng của những người Cộng sản Việt Nam trong cuộc chiến tranh giành độc lập và thống nhất đất nước.

Đôi dép gắn bó chặt chẽ với cụ Hồ và hình ảnh người chiến sĩ vượt đèo lội suối làm nên những chiến thắng chấn động địa cầu. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhiều lần sử dụng dép lốp trong sinh hoạt thông thường, thậm chí trong cả một số trường hợp ngoại giao. Mức độ phổ biến trong việc sử dụng dép lốp của Hồ Chí Minh và những người ủng hộ ông có ảnh hưởng đến nỗi nhiều người Mỹ gọi dép lốp bằng danh từ “Ho Chi Minh sandals”.

Hình ảnh đôi dép cao su đi vào thi ca, âm nhạc, hội họa và các loại hình nghệ thuật khác như một niềm tự hào của con người Việt Nam, là biểu tượng của tinh thần kiên cường bất khuất của dân tộc Việt Nam thế kỉ 20. Mặc dù dép lốp ngày nay không còn phổ biến tại Việt Nam như một biểu tượng của gian khổ, nhưng dép lốp vẫn còn được bán rất nhiều như một vật lưu niệm của khách du lịch hoặc những nhà sưu tập, thậm chí đôi khi được xem như một xu hướng thời trang của giới trẻ.

Việt Nam.

Trong cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ đầy gian khổ của dân tộc Việt Nam, những người chiến sĩ Cách mạng đã phải trải qua các cuộc chiến ác liệt, một mất một còn vô cùng khốc liệt. Cuộc chiến đấu gian nan là thế nhưng cuộc sống sinh hoạt lại vô cùng thiếu thốn, hành trang mang theo bên người chỉ có chiếc võng, chiếc bát ăn cơm, balo con cóc, chiếc mũ tai bèo. Và một trong những hành trang không thể thiếu của mỗi người lính- đó là đôi dép lốp.

Dép lốp là loại dép được làm ra từ những chiếc săm, lốp. Loại dép này được sử dụng khá phổ biến ở nước ta trong thời kì kháng chiến, khi kinh tế còn nghèo nàn,cuộc sống vật chất còn nhiều thiếu thốn.Những đôi dép lốp được sử dụng phổ biến vào thời kì đó bởi nguyên liệu dễ kiếm, dễ làm, hơn nữa nó còn có độ bền cao. Có thể theo chân những người lính từ dốc này qua đèo nọ mà không bị hỏng.

Cách chế tạo những đôi dép lốp cũng khá đơn giản, người ta sẽ cắt một phần của lốp ô tô ra để làm đế dép và phần đế này thường được lấy từ phần chính giữa của chiếc lốp vì nó bằng phẳng, không gây đau, bất tiện cho đôi chân. Phần ngoài của lốp thì được đặt phía dưới, khi di chuyển thì phần này sẽ ma sát với mặt đường.

Để xỏ quai người ta đục trên diềm của đế khoảng từ sáu đến tám cái lỗ nhỏ. Quai của dép lốp thì được cắt ra từ những chiếc săm ô tô cũ, chiều rộng của những chiếc quai này khoảng từ một đến một phẩy năm xen ti mét, chiều dài tùy ý sao cho hợp với đôi chân người đi. Quai được xỏ vào lỗ bằng cách dùng một thanh kim loại nhỏ, giúp luồn dây qua đế một cách dễ dàng, nhanh chóng.

Về người đầu tiên phát minh,chế tạo ra đôi dép lốp,nhiều người cho rằng đó chính là đại tá Hà Văn Lâu. Tuy nhiên,khi được hỏi thì ông cũng thừa nhận mình chỉ sử dụng và bắt chước lại những người phu xe dùng mo cau hay vỏ ruột xe kéo làm những đôi dép. Từ đó ông mới bắt đầu nảy sinh ý tưởng làm những đôi dép như của những người phu xe, nhưng bằng một chất liệu mới, đó là từ lốp ô tô cũ.

Tên gọi của dép lốp cũng có nhiều cách gọi khác nhau như: dép cao su, dép râu,dép Bình Trị Thiên. Dép lốp sử dụng nhiều trong chiến tranh nên nó đã trở thành một biểu tượng của những người chiến sĩ Cách mạng và vị lãnh tụ vĩ đại Hồ Chí Minh cũng thường xuyên sử dụng loại dép này.Vì vậy mà dép lốp còn là một biểu tượng về sự giản dị của Bác.

Ngày nay tuy dép lốp không còn được sử dụng phổ biến nữa do sự ra đời của rất nhiều loại giày dép, với mẫu mã đa dạng, giá thành lại không cao. Tuy nhiên, dép lốp ngày nay cũng được cách tân đi rất nhiều,chất liệu thì không phải từ lốp và săm xe nữa mà nó thường được làm bằng cao su.Loại dép này vẫn là một bộ phận được ưa chuộng và sử dụng, đặc biệt là những người bộ đội về hưu, những người cựu chiến binh khi xưa.

Đôi dép lốp xuất hiện trong cuộc sống của mỗi chúng ta ngày càng khan hiếm nhưng nó đã từng là những kỉ vật có giá trị của mỗi con người, và đặc biệt trong xã hội xưa đôi dép lốp biểu tượng cho sự sung túc nhưng rất giản dị đơn sơ, nó được làm bằng cao su, và bám sát vào chân đi trên chân có cảm giác êm nhưng hơi có cảm giác lặng, nó không chỉ để lại cho con người những giá trị vật chất quan trọng, giá trị mạnh mẽ mà đôi dép lốp để lại cho muôn đời đó là công dụng của nó vô cùng quan trọng và cần thiết cho mỗi người, nó là phương tiện được sử dụng để đi lại và mang những ý nghĩa rất cần thiết và may mắn trong mỗi con người. Hình tượng người lính xuất hiện trong mỗi con người Việt Nam không ai có thể không được biết đến đôi dép có ý nghĩa và giá trị to lớn này.

Nó mang những biểu tượng mạnh mẽ thể hiện được tinh thần chiến đấu, mặc dù nó không hiện đại và đắt tiền nhưng giá trị của nó đến hôm nay phải được coi là một điều có ý nghĩa và trở thành một truyền thống quý báu của dân tộc ta, trong những năm tháng gian nan nó là người bạn đường của mỗi người chiến sĩ cách mạng chúng ta đều được biết đến qua hình ảnh cụ Hồ, người luôn dùng đôi dép này, nó giản dị và rất mộc mạc.

Mỗi người chúng ta đều cần phải trân trọng những giá trị đáng quý của dân tộc đó là những sản phẩm đem lại những giá trị to lớn và cần thiết nhất dành cho mỗi người.

----------Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----------