Phương pháp giải các dạng bài tập chương Hidrocacbon no môn Hóa học 11 năm 2021

1. Dạng 1: Phản ứng thế halogen (Halogen hóa)

Sử dụng phương trình:

C_nH_2n+2 + aX₂ ^to→ C_nH_2n+2-aX_a + aHX

Tùy thuộc vào dữ kiện đề bài cho sản phẩm là monohalogen, đihalogen,... để biết giá trị của a.

Dựa vào số mol, khối lượng hoặc phân tử khối để có thể tìm ra giá trị của n

2. Dạng 2: Phản ứng tách ( Đề hiđrohóa; craking)

+ Sử dụng bảo toàn khối lượng: m_trước = m_sau

\( \to \frac{{nt}}{{ns}} = \frac{{Ms}}{{Mt}}\)

+ Khi crackinh ankan C₃H₈, C₄H₁₀: n_{khí tăng} = n_{ankan phản ứng}

+ Đối với các ankan có từ 5C trở lên do các ankan sinh ra lại có thể tiếp tục tham gia phản ứng crackinh nên số mol hỗn hợp sản phẩm luôn 2 lần số mol ankan phản ứng.

+ Đối với phản ứng đề hiđro từ ankan thì : n_H2 tạo thành = n_{khí tăng}

3. Dạng 3: Phản ứng đốt cháy

+ Đốt cháy một ankan hay hỗn hợp các ankan : C_nH_2n+2

n_CO2 < n_H2O

n_H2O – n_CO2 = n_ankan

+ Đốt cháy một xicloankan hay hỗn hợp các xicloankan: C_nH_2n

n_CO2 < n_H2O

Chú ý:

+ Khi gặp bài tập liên quan đến hỗn hợp các ankan thì nên sử dụng phương pháp trung bình quy về một ankan CnH2n+2: dựa vào giả thiết ⇒ n

+ Khi đốt cháy hỗn hợp gồm ankan và các chất có công thức phân tử là C_nH_2n (có thể là anken hoặc xicloankan) ⇒ n_ankan = n_H2O – n_CO2

+ Khi đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp gồm ankan (C_mH_2m+2) và các chất có công thức phân tử là C_nH_2n-2 mà thu được số mol H₂O bằng số mol CO₂ ⇒% V của C_mH_2m+2 bằng % Vcủa C_nH_2n-2

Bài 1 : Khi brom hóa một ankan chỉ thu được một dẫn xuất monobrom duy nhất có tỉ khối hơi đối với hiđro là 75,5. Tên của ankan đó là (cho H = 1, C = 12, Br = 80)

A. 3,3-đimetylhecxan.    

B. 2,2-đimetylpropan.

C. isopentan.    

D. 2,2,3-trimetylpentan

Hướng dẫn giải:

Sản phẩm là monobrom ⇒ Công thức: C_nH_2n+1Br

d_monobrom/H₂ = 75,5 ⇒ M_monobrom = 151

⇒ 14n + 81 = 151 ⇒ n = 5. Brom hóa C₅H₁₂ chỉ thu được một dẫn xuất

⇒ Công thức cấu tạo của C₅H₁₂ là (2,2-đimetylpropan)

⇒ Đáp án B

Bài 2 : Khi cho ankan X (trong phân tử có phần trăm khối lượng cacbon bằng 83,72%) tác dụng với clo theo tỉ lệ số mol 1:1 (trong điều kiện chiếu sáng) chỉ thu được 2 dẫn xuất monoclo đồng phân của nhau. Tên của X là :

A. 3-metylpentan.    

B. 2,3-đimetylbutan.

C. 2-metylpropan.    

D. butan.

Hướng dẫn giải:

Đặt CTPT của ankan X là C_nH_2n+2. Theo giả thiết ta có :

\(\frac{{12n}}{{2n + 2}} = \frac{{83,72}}{{16,28}} \to n = 6\)

⇒ CTPT của ankan X là C₆H₁₄.

Vì X phản ứng với Cl₂ theo tỉ lệ mol 1:1 chỉ thu được hai sản phẩm thế monoclo nên X có tên là 2,3-đimetylbutan ⇒ Đáp án B

Bài 3 : Khi clo hóa metan thu được một sản phẩm thế chứa 89,12% clo về khối lượng. Công thức của sản phẩm là :

A. CH₃Cl.    

B. CH₂Cl₂.    

C. CHCl₃.    

D. CCl₄

Hướng dẫn giải:

Phản ứng của CH₄ với clo :

CH₄ + xCl₂ → CH_4-xCl_x + xHCl  (1)

Theo giả thiết ta có : 35,5x/(16-x) = 89,12/10,88 ⇒ x = 3

Vậy công thức của sản phẩm thế là : CHCl₃ ⇒ Đáp án C

Bài 4: Crackinh 1 ankan A thu được hỗn hợp sản phẩm B gồm 5 hiđrocacbon có khối lượng mol trung bình là 36,25 gam/mol, hiệu suất phản ứng là 60%. Công thức phân tử của A là :

A. C₄H₁₀.    

B. C₅H₁₂.    

C. C₃H₈.    

D. C₂H₆.

Hướng dẫn giải:

Gọi n_ankan = 1 mol ⇒n_{ankan pư} = 0,6 mol = n _{khí tăng}

n_B = 1 + 0,6 = 1,6 mol

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có :

m_A = m_B 

\(\frac{{nA}}{{nB}} = \frac{{MB}}{{MA}} \to MA = \frac{{nB.MB}}{{nA}} = 58g/mol\)

⇒ A là C₄H₁₀ ⇒ Đáp án A

Bài 5 : Craking 40 lít n-butan thu được 56 lít hỗn hợp A gồm H₂, CH₄, C₂H₄, C₂H₆, C₃H₆, C₄H₈ và một phần n-butan chưa bị craking (các thể tích khí đo ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất). Giả sử chỉ có các phản ứng tạo ra các sản phẩm trên. Hiệu suất phản ứng tạo ra hỗn hợp A là :

A. 40%.    

B. 20%.    

C. 80%.    

D. 20%.

Hướng dẫn giải:

V_{khí tăng} = V_{ankan phản ứng} = 16 lít

H% = V_pư/V_bđ .100% = 16/40.100% = 40%

⇒ Đáp án A

Bài 6 : Crackinh hoàn toàn 6,6 gam propan được hỗn hợp X gồm hai hiđrocacbon. Dẫn toàn bộ X qua bình đựng 400 ml dung dịch brom a mol/l thấy khí thoát ra khỏi bình có tỉ khối so metan là 1,1875. Giá trị a là:

A. 0,5M.    

B. 0,25M.    

C. 0,175M.    

D. 0,1M.

Hướng dẫn giải:

Các phản ứng xảy ra :

C₃H₈ → CH₄ + C₂H₄ (1)

C₂H₄ + Br₂ → C₂H₄Br₂ (2)

Theo (1) và giả thiết ta có : n_C3H₈ = n_C2H₄ = n_CH4 = 6,6/44 = 0,15 mol

Sau khi qua bình đựng brom khí thoát ra khỏi bình có: M_khí= 1,875.16 = 19

⇒ ngoài CH₄ còn có C₂H₄ dư.

⇒ n_C2H₄ dư = 0,05 mol, n_C2H₄ pư với Br₂ = n_Br2 pư = 0,1 mol.

CM _Br2 = 0,1/0,4 = 0,25M ⇒ Đáp án B

Bài 7 : Crackinh 4,4 gam propan được hỗn hợp X (gồm 3 hiđrocacbon). Dẫn X qua nước brom dư thấy khí thoát ra có tỉ khối so với H₂ là 10,8. Hiệu suất crackinh là :

A. 90%.    

B. 80%.    

C. 75%.    

D. 60%.

Hướng dẫn giải:

Các phản ứng xảy ra :

C₃H₈ → CH₄ + C₂H₄ (1)

C₂H₄ + Br₂ → C₂H₄Br₂ (2)

Theo (1) ta đặt : n_C3H₈ pư = n_CH4 = n_C2H₄ = a mol; n_C3H₈ dư = b mol

Sau khi qua bình đựng brom dư, khí thoát ra khỏi bình ngoài CH₄ còn có C₃H₈ dư, khối lượng mol trung bình của hỗn hợp này là 21,6.

Vậy hiệu suất phản ứng crackinh là : H = a/(a+b).100% = 80%

⇒ Đáp án B

Bài 8 : Craking n-butan thu được 35 mol hỗn hợp A gồm H₂, CH₄, C₂H₄, C₂H₆, C₃H₆, C₄H₈ và một phần butan chưa bị crakinh. Giả sử chỉ có các phản ứng tạo ra các sản phẩm trên. Cho A qua bình nước brom dư thấy còn lại 20 mol khí. Nếu đốt cháy hoàn toàn A thì thu được x mol CO₂.

a. Hiệu suất phản ứng tạo hỗn hợp A là :

A. 57,14%.    

B. 75,00%.    

C. 42,86%.    

D. 25,00%.

b. Giá trị của x là :

A. 140.    

B. 70.    

C. 80.    

D. 40

Hướng dẫn giải:

a. Tính hiệu suất phản ứng

Theo các phản ứng và giả thiết ta đặt :

n_C4H₁₀ p/u = n_(CH4, C₂H₆, H₂) = n_(C3H₆, C₂H₄, C₄H₈) = a mol

n_C4H₁₀ dư = b mol => n_A = 2a + b = 35 (*)

Khi cho hỗn hợp A qua bình dựng brom dư thì chỉ có C₃H₆, C₂H₄, C₄H₈ phản ứng và bị giữ lại trong bình chứa brom. Khí thoát ra khỏi bình chứa brom là H₂, CH₄, C₂H₆, C₄H₁₀ dư nên suy ra :

a + b = 20 (**)

Từ (*) và (**) ta có : a = 15 và b = 5

Vậy hiệu suất phản ứng crackinh là : H = 15/(15+5).100% = 75%

⇒ Đáp án B

b. Đốt cháy A cũng chính là đốt cháy n – butan

n_CO2 = 4n_butan = 4 (a + b) = 4.20 = 80 mol

⇒ Đáp án C

Bài 9: Đốt cháy hoàn toàn 6,72 lít hỗn hợp A (đktc) gồm CH₄, C₂H₆, C₃H₈, C₂H₄ và C₃H₆, thu được 11,2 lít khí CO₂ (đktc) và 12,6 gam H₂O. Tổng thể tích của C₂H₄ và C₃H₆ (đktc) trong hỗn hợp A là :

A. 5,60.    

B. 3,36.    

C. 4,48.    

D. 2,24.

Hướng dẫn giải:

Trong hỗn hợp A, thay các chất CH₄, C₂H₆, C₃H₈ bằng một chất C_nH_2n+2 (x mol); thay các chất C₂H₄, C₃H₆ bằng một chất CmH₂m (y mol). Suy ra x + y = 0,3 (*).

Các phương trình phản ứng :

C_nH_2n+2 + (3n+1)/2 O₂ ^to→ nCO₂ + ( n +1)H₂O

x →     (3n+1)/2.x     xn     x(n+1)     (mol)

C_mH_2m + 3m/2O₂ ^to→ mCO₂ + mH₂O

y →     3m/2.y     ym     ym    (mol)

⇒ x = n_H2O - n_CO2 = 0,7 – 0,5 = 0,2 mol

V_C2H₄ + C₃H₆ = 0,1.22,4 = 2,24 lít. ⇒ Đáp án D

Bài 10: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp A gồm CH₄, C₂H₆, C₃H₈, C₂H₂, C₃H₄, C₄H₆ thu được a mol CO₂ và 18a gam H₂O. Tổng phần trăm về thể tích của các ankan trong A là :

A. 30%.    

B. 40%.    

C. 50%.    

D. 60%.

Hướng dẫn giải:

Trong hỗn hợp A, thay các chất C₂H₂, C₃H₄, C₄H₆ → C_nH_2n-2 (x mol) ; thay các chất CH₄, C₂H₆, C₃H₈ → C_mH_2m+2 (y mol).

Phương trình phản ứng :

C_nH_2n+2 + (3n+1)/2 O₂ ^to→ nCO₂ + ( n +1)H₂O

x →    (3n-1)/2.x     xn     x(n+1)     (mol)

C_mH_2m-2 + (3m-1)/2O₂ ^to→ mCO₂ + (m-1)H₂O

y →    (3m-1)/2.y     ym     y(m-1)     (mol)

Ta có: n_CO2 =n_H2O = a mol

⇒ n_x + n_y = (n-1)x + (m +1)y ⇒ x =y

⇒ %V_CnH_2n+2 = % V_CnH_2n-2 = 50%

⇒ Đáp án C

Câu 1: Dãy nào sau đây chỉ gồm các chất thuộc dãy đồng đẳng của metan.

A.   C₂H₂, C₃H₄, C₄H₆, C₅H₈                         

B. CH₄, C₂H₂, C₃H₄, C₄H₁₀       

C.   CH₄, C₂H₆, C₄H₁₀, C₅H₁₂                        

D. C₂H₆, C₃H₈, C₅H₁₀, C₆H₁₂

Câu 2: Câu nào đúng khi nói về hidrocacbon no: Hidrocacbon no là:

A. là hidrocacbon mà trong phân tử chỉ có liên kết đơn.

B. Là hợp chất hữu cơ mà trong phân tử chỉ có liên kết đơn.

C. Là hidrocacbon mà trong phân tử chỉ chứa 1 nối đôi.

D. Là hợp chất hữu cơ trong phân tử chỉ có hai nguyên tố C và H.

Câu 3: Ankan có những loại đồng phân nào?

A. Đồng phân nhóm chức                              

B. Đồng phân cấu tạo

C. Đồng phân vị trí nhóm chức.                                

D. Có cả 3 loại đồng phân trên

Câu 4: Khi clo hóa một ankan thu đư­ợc hỗn hợp 2 dẫn xuất monoclo và 4 dẫn xuất điclo. Công thức cấu tạo của ankan là :

A. CH₃CH₂CH₃.        

B. (CH₃)₂CHCH₂CH₃            

C. (CH₃)₃C-CH₂CH₃ 

D. CH₃CH₂CH₂CH₃

Câu 5: Đốt cháy hòan toàn một hidrocacbon X thu được 6,72 lít CO₂ ( đktc) và 7,2 g H₂O. CTPT của X là:

A. C₂H₆                     

B. C₃H₈                      

C. C₄H₁₀        

D. Không thể xác định được.

Câu 6: Đốt cháy 1 ankan thu được CO₂ và H₂O theo tỉ lệ mol 3:3,5. Ankan đó là

A. Propan                     

B. Pentan                          

C. Hexan                                    

D. Heptan

Câu 7: Tỉ khối của hỗn hợp metan và oxi so với hidro là 40/3. Khi đốt cháy hoàn toàn hh trên, sau p/ư thu được sp và chất dư là?           

A. CO₂, H₂O           

B. O₂, CO₂, H₂O             

C. H₂, CO₂, H₂O                

D. CH₄, CO₂, H₂O 

Câu 8:  Hỗn hợp khí A gồm etan và propan. Đốt cháy hỗn hợp A thu được khí CO₂ và hơi H₂O theo tỉ lệ thể tích 11:15. Thành phần % theo khối lượng của hỗn hợp là

A.18,52%; 81,48%           

B.45%; 55%                  

C.28,13%; 71,87%                    

D.25%; 75%

Câu 9:  Đốt cháy hoàn toàn 3,6 g một ankan A thu được 11g CO₂ và 5,4g nước. Khi clo hóa A theo tỉ lệ mol 1:1 tạo thành dẫn xuất monoclo duy nhất . CTCT của A là:

A. CH₃CH₂CH₂CH₂CH₃                                           

B. (CH₃)₂CHCH₂CH₃

C. (CH₃)₃CCH₂CH₃                                      

D. (CH₃)₄C

Câu 10: Đốt cháy hết 2,24 lít ankan X (đktc), dẫn toàn bộ sản phẩm cháy vào dd nước vôi trong dư thấy có 40g kết tủa. CTPT X

A. C₂H₆                                 

B. C₄H₁₀                                

C. C₃H₆                      

D. C₃H₈

Câu 11: Đốt cháy hoàn toàn 0,15 mol hỗn hợp 2 ankan thu được 9,45g H₂O. Cho sản phẩm cháy qua bình đựng Ca(OH)₂ dư thì khối lượng kết tủa thu được là bao nhiêu ?

A.37,5g                                  

B. 52,5g                                 

C. 15g                        

D.42,5g

Câu 12: Đốt cháy hoàn toàn hidrocacbon A thu được 17,6 g CO₂ và 0,6 mol H₂O.  CTPT của hidrocacbon A là:

A. CH₄                        

B. C₂H₆                      

C. C₃H₈                      

D. C₄H₁₀        

Câu 13:  Đốt cháy hai hiđrocacbon là đồng đẳng liên tiếp của nhau ta thu được 6,43 gam nước và 9,8 gam CO₂. Công thức phân tử của hai hiđrocacbon đó là:

A.C₂H₄ và C₃H₆            

B.CH₄ và C₂H₆              

C. C­₂H₆ và C₃H₈                      

D. Tất cả đều sai.

Câu 14:  Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm CH₄, C₃H₆ và C₄H₁₀ thu được 17,6 gam CO₂ và 10,8 gam H₂O. Vậy m có giá trị là:

A. 2 gam.                   

B. 4 gam.                        

C. 6 gam.                            

D. 8 gam.

Câu 15: Đốt cháy hoàn toàn một lượng hiđrocacbon cần có  8,96 lít O₂ (đktc). Cho sản phẩm cháy đi vào dung dịch Ca(OH)₂ dư thu được 25g kết tủa. CTPT của hiđrocacbon là:

A. C₅H₁₀                    

B .C₆H₁₂                    

C . C₅H₁₂                   

D. C₆H₁₄

---(Nội dung đầy đủ, chi tiết từ câu 11 đến câu 30 tài liêu vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

Trên đây là một phần trích dẫn nội dung Phương pháp giải các dạng bài tập chương Hidrocacbon no môn Hóa học 11 năm 2021. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.

Ngoài ra các em có thể tham khảo thêm một số tư liệu cùng chuyên mục tại đây:

• Bài tập trắc nghiệm ôn tập chuyên đề Hidrocacbon no môn Hóa học 11 năm 2020 Trường THPT Yên Lạc 2
• Nội dung ôn tập chuyên đề Hidrocacbon no môn Hóa học 11 năm 2020 Trường THPT Bến Cát

Chúc các em học tốt!