Lý thuyết và bài tập ôn tập Vận động Ứng động ở thực vật Sinh học 11

Dấu hiệu so sánh

Hướng động

Ứng động

Định nghĩa

Là hình thức phản ứng của 1 bộ phận cây trước 1 tác nhân kích thích theo hướng xác định

Là hình thức phản ứng của cây trước 1 tác nhân kích thích không định hướng.

Đặc điểm

Tác nhân kích thích về một hướng nhất định

Tác nhân kích thích không định hướng.

Hình thức biểu hiện

Hướng đất, hướng sáng, hướng hóa, hướng nước.

- Ứng động không sinh trưởng.

- Ứng động sinh trưởng

Vai trò

Thích nghi với biến đổi môi trường ngoài.

Thích nghi đa dạng với biến đổi môi trường ngoài.

Kiểu ứng động

Khái niệm

Nguyên nhân

Cơ chế

Phân loại

Ví dụ

Ứng động  sinh trưởng

Là vận động cảm ứng do sự khác biệt nhau về tốc độ sinh trưởng không đồng đều của các tế bào tại hai phía đối diện của cơ quan có cấu trúc hình dẹp gây nên( lá, cánh hoa, đài hoa..)

Do biến đổi tác nhân từ mọi phía.

Do tốc độ sinh trưởng không đồng đều của các tế bào tại hai phía cơ quan của cây gây nên.

- Quang ứng động: tác nhân là cường độ ánh sáng

- Nhiệt ứng động: Tác nhân kích thích là nhiệt độ

- Ứng động nở hoa:

- Sự nở hoa của hoa bồ công anh, Lá me, lá phượng: Sáng nở , tối cụp…(Quang ƯĐ)

- Sự nở hoa của hoa tuylip, hoa nghệ tây (Nhiệt ƯĐ)

- Ứng động không sinh trưởng

Là các vận động của thực vật do biến động của sức trương nướccủa tế bào chuyên hoá , không có sự phân chia và lớn lên của các tế bào của cây.

Do tác nhân kích thích của môi trường.

Do biến đổi hàm lượng nước trong tế bào chuyên hoá và xuất hiện điện thế lan truyền kích thích.

-Ứng động sức trương: tác nhân kích thích là sự thay đổi sức trương nước trong 1 số tế bào chuyên hoá

- Ứng động tiếp xúc và hoá ứng động: tác nhân kích thích là tiếp xúc và chất hoá học.

- ƯĐ sức trương:

+ Ứng động sức trương nhanh: hiện tượng cụp lá ở cây trinh nữ

+ Ứng động sức trương chậm: vận động đóng mở cảu tế bào khí khổng.

- Vận động bắt mồi.

Tiêu chí

Thực vật

Động vật

Bộ phận thu nhận kích thích

Hoa, lá, thân, rễ…..

Các giác quan, các tế bào thụ cảm.

Phương thức truyền thông tin

Không có

Xung thần kinh

Bộ phận phân tích, tổng hợp kích thích

Không có bộ phận phân tích, tổng hợp kích thích. Cơ thể trả lời kích thích 1 cách trực tiếp.

- Đối với ĐV chưa có hệ thần kinh: trả lời kích thích 1 cách trực tiếp, không có cơ quan phân tích, tổng hợp kích thích.

- Đối với ĐV có hệ thần kinh: bộ phận phân tích, tổng hợp kích thích là hệ thần kinh.

Bộ phận trả lời kích thích

Hoa, lá, thân, rễ….

Các cơ quan đáp ứng

Đặc điểm chung

Phản ứng chậm, khó nhận thấy, hình thức kém đa dạng.

Phản ứng nhanh, dễ nhận thấy, hình thức đa dạng.

Biểu hiện hình thức cảm ứng

- Hướng động (vận động định hướng): hướng động âm, hướng động dương.

- Ứng động (vận động cảm ứng): ứng động sinh trưởng. ứng động không sinh trưởng.

- ĐV chưa có hệ TK: hướng động (chuyển động đến kích thích hoặc tránh xa kích thích). Cơ thể phản ứng lại bằng chuyển động của cơ thể hoặc co rút chất nguyên sinh.

- ĐV đã có tổ chức TK: các phản xạ, phản ứng trả lời các kích thích của môi trường thông qua hệ TK.

Ý nghĩa

- Hướng động giúp cây sinh trưởng hướng tới tác nhân môi trường thuận lợi  là giúp cây thích ứng với nhứng biến động của điều kiện môi trường để tồn tại và phát triển.

- Ứng động giúp thực vật thích nghi đa dạng đối với sự biến đổi của môi trường để tồn tại và phát triển.

Giúp động vật có những phản ứng lại các biến đổi của môi trường sống để thích nghi, tồn tại và phát triển.