Đề cương ôn tập HK1 môn Tin học 6 Cánh Diều năm 2023 - 2024

Chủ đề

Nội dung

Kiến thức cần nhớ

Máy tính và cộng đồng

Thông tin - thu nhận và xử lí thông tin

Thông tin và thu nhận thông tin:

• Thông tin là những gì đem lại cho con người hiểu biết về thế giới xung quanh và chính bản thân mình.
• Con người thu nhận trực tiếp thông tin về thế giới xung quanh nhờ năm giác quan
• Thu nhận thông tin gián tiếp qua vật mang tin.
• Vật mang tin: vật, phương tiện mang lại cho con người thông tin dưới dạng chữ và số, dạng hình ảnh, dạng âm thanh.

Xử lí thông tin:

• Xử lí thông tin là từ thông tin vừa thu nhận được, kết hợp với hiểu biết đã có từ trước để rút ra thông tin mới, hữu ích.
• Bộ não con người thực hiện thu nhận thông tin, xử lí thông tin và ra quyết định.

Lưu trữ và trao đổi thông tin

Vai trò quan trọng của thông tin và hoạt động thông tin:

• Hoạt động thông tin diễn ra thường xuyên trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta, trong sinh hoạt cá nhân cũng như chung sống, cùng làm việc với người khác.
• Những hoạt động thông tin này rất tự nhiên, được thực hiện tự động, đến mức ta không nghĩ rằng đang thu nhận thông tin, đang xử lý thông tin, đang trao đổi thông tin.
• Thông tin rất quan trọng đối với con người, hoạt động thông tin diễn ra thường xuyên trong cuộc sống hàng ngày. Thiếu thông tin có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Máy tính trong hoạt động thông tin 

• Máy tính thay đổi cách thức và chất lượng hoạt động thông tin của con người
• Máy tính giúp con người đạt được những thành tựu khoa học công nghệ

Những hạn chế của máy tính hiện nay:

• Máy tính chưa giúp được con người thu nhận và xử lí thông tin từ các giác quan
• Máy tính chưa giỏi làm những việc có tính sáng tạo nghệ thuật.

Biểu diễn văn bản, hình ảnh, âm thanh trong máy tính 

Khái niệm bit

• Bit: đơn vị nhỏ nhất để biểu diễn và lưu trữ thông tin.
• Bit chỉ có thể nhận 1 trong hai trạng thái, kí hiệu là “0” và “1”.

 Số hoá văn bản, hình ảnh, âm thanh:

• Số hoá văn bản là việc chuyển văn bản thành dãy bit.
• Số hoá hình ảnh là việc chuyển hình ảnh thành dãy bit. Kết quả số hoá một hình ảnh là “hình ảnh số”.
• Số hoá âm thanh là việc chuyển đoạn âm thanh thành dãy bit. Kết quả số hoá một đoạn âm thanh là “âm thanh số”.
• Dữ liệu số hoá hay ngắn gọn “dữ liệu số” là tên gọi chung cho dữ liệu đã được chuyển thành dãy bit để máy tính có thể xử lí.

 Dữ liệu trong máy tính

Chu trình xử lí thông tin của máy tính bao gồm các bước:

1. Xử lí đầu vào, đầu vào được chuyển thành dữ liệu mà máy tính “hiểu được", tức là dữ liệu số.
2. Xử lí dữ liệu: các phần mềm ứng dụng xử lí dữ liệu phục vụ mục đích của người dùng máy tính. Vì mọi dữ liệu đều là dãy bit nên mọi thao tác xử lí thông tin trong máy tính đều là thao tác với các bit.
3. Xử lí đầu ra: từ dãy bit xuất ra thông tin dưới dạng con người hiểu được hoặc ghi lưu dữ liệu vào thiết bị lưu trữ hay gửi lên mạng.

Mạng máy tính và internet   

 Khái niệm và lợi ích của mạng máy tính 

Khái niệm mạng máy tính:

Mạng máy tính là một nhóm các máy tính và thiết bị được kết nối để truyền dữ liệu cho nhau.

Lợi ích của mạng máy tính

Mạng máy tính giúp người dùng chia sẻ tài nguyên bao gồm thông tin và các thiết bị với nhau.

Các thành phần của mạng máy tính

Ba thành phần của mạng máy tính

• Các máy tính và thiết bị có khả năng gửi và nhận thông tin qua mạng: điện thoại thông minh, ti vi thông minh, máy tính bảng,...
• Các thiết bị mạng có chức năng kết nối các máy tính với nhau: cáp mạng, Switch (Bộ chia cổng mạng),...
• Những phần mềm giúp giao tiếp và truyền thông tin qua mạng: hệ điều hành mạng cục bộ, trình duyệt hay các mạng xã hội.

Mạng có dây và mạng không dây

• Mạng có dây là loại mạng sử dụng dây cáp để truyền dữ liệu.
• Mạng không dây là loại mạng máy tính sử dụng sóng điện từ để truyền thông tin được gọi là mạng không dây.

Tổ chức lưu trữ, tìm kiếm và trao đổi thông tin 

Thư điện tử 

Định nghĩa: Thư điện tử là phương tiện gửi và nhận thông điệp qua mạng máy tính.

Lợi ích của thư điện tử:

• Nhanh.
• Nhiều dịch vụ email cung cấp miễn phí.
• Tiết kiệm chi phí và bảo vệ môi trường.
• Có thể gửi một thư điện tử cho nhiều người cùng lúc.
• Có thể đính kèm một lượng thông tin lớn và đa dạng.

Mặt trái và lưu ý khi sử dụng thư điện tử:

• Thư có thể chứa virus làm cho máy tính và các thiết bị điện tử bị lây nhiễm virus -> không mở liên kết lạ.
• Có những thư giả mạo, thư lừa đảo -> không mở thư khi không biết người gửi.
• Thư có thể là thư rác làm người nhận mất thời gian, công sức để lọc bỏ -> không mở thư rác.

Đạo đức, pháp luật và văn hóa trong môi trường số

Mặt trái của internet

Virus máy tính (gọi tắt là virus) là phần mềm phá hoại hoạt động của máy tính, phá huỷ các file dữ liệu và phần mềm, đánh cắp dữ liệu và thông tin. Virus lây lan qua nhiều con đường như: email, trang web, USB,….

Tác hại khi tham gia internet:

• Lười suy nghĩ, giảm khả năng sáng tạo.
• Bị ảnh hưởng bởi những nội dung xấu.
• Ảnh hưởng đến sức khoẻ về thể chất lẫn tinh thần.

Phòng ngừa tác hại khi tham gia internet:

• Không mở những email gửi từ địa chỉ lạ.
• Không sử dụng Internet quá 2 giờ mỗi ngày.
• Cố gắng tìm cách giải quyết thay vì tìm kiếm sự trợ giúp từ Internet.
• Truy cập những trang web nghiêm túc và lành mạnh.