Tin học 10 Cánh diều Bài 14: Kiểu dữ liệu danh sách – xử lí danh sách

- Kiểu dữ liệu danh sách (list) để lưu trữ dãy các đại lượng có thể ở các kiểu dữ liệu khác nhau và cho phép truy cập tới mỗi phần tử của dãy theo vị trí (chỉ số) của phần tử đó

- Các phần tử trong danh sách của Python được đánh chỉ số bắt đầu từ 0

- Ví dụ: Thay vì dùng sáu biến kiểu kí tự để lưu trữ tên sáu bạn (Hình 1a), có thể dùng một biến kiểu danh sách (Hình 1b)

Muốn xem một số phần tử của danh sách ta có thể làm như hình sau:

* Khởi tạo danh sách:

Có nhiều cách khởi tạo danh sách, ba trong số các cách đó là:

Cách 1: Dùng phép gán

- Ví dụ: ds = [1, 1, 2, 3, 5, 8]

Cách 2: Dùng câu lệnh for gán giá trị trong khoảng cho trước

- Ví dụ: ds = [i for i in range(6)]

- Kết quả: ds = [0, 1, 2, 3, 4, 5]

Cách 3: Khởi tạo danh sách số nguyên hay thực từ dữ liệu nhập vào có cấu trúc như sau:

- Ví dụ: 

* Truy cập đến các phần tử trong danh sách:

- Tên danh sách[chỉ số của phần tử]

- Ví dụ:

  friends = ['Ánh Hồng','Minh Hằng','Tuyết Nga','Tuấn Thành','Anh Quân','Thùy Anh’]

friends[2] = ‘Tuyết Nga’

- Một số hàm xử lí danh sách trong Python

Bảng 2. Một số hàm xử lí danh sách trong Python

Ví dụ: 

Hình 3. Một chương trình xử lí danh sách

- Ghép các danh sách thành một danh sách: dùng phép + 

Ví dụ: Chương trình ở hình 4 thược hiện phép ghép hai danh sách

Hình 4. Chương trình ghép nối hai danh sách

- Duyệt các phần tử trong danh sách theo thứ tự lưu trữ

+ Cách thực hiện: 

Gọi a là một danh sách, câu lệnh duyệt danh sách có dạng:

for i in a:

    Các câu lệnh xử lí

+ Ví dụ:

Hình 5. Chương trình duyệt danh sách bằng câu lệnh for

Bài tập 1: Có nhiều bài toán thực tế cần giải quyết mà trong đó dữ liệu có được ở dạng một bản liệt kê tuần tự (thường gọi là danh sách). Ví dụ: Từ danh sách kết quả một cuộc thi, hãy đưa ra danh sách những người đỗ trong kì thi đó. Em hãy đưa thêm ví dụ.

Hướng dẫn giải:

Ví dụ 1: Từ một danh sách các số tự nhiên, tìm ra các số là các số nguyên tố.

Ví dụ 2: Từ một danh sách thông tin khách hàng, tìm ra số khách hàng đã mua hàng với số tiền lớn hơn 15 triệu.

Bài tập 2: Cho danh sách a gồm các phần tử [3,4,5]. Khi đó len(a)=?

Hướng dẫn giải:

Câu lệnh len(a) cho biết số phần tử (kích thước) của danh sách a.

⇒ len(a) = 3

Bài tập 3: Cho đoạn chương trình sau:

a=[3,1,5,2]

a.sort()

print(a)

Sau khi thực hiện đoạn chương trình trên, danh sách a hiển thị trên màn hình là gì?

Hướng dẫn giải:

Câu lệnh a.sort() thực hiện sắp xếp danh sách a theo thứ tự không giảm.

Sau khi thực hiện đoạn chương trình trên, danh sách a hiển thị trên màn hình dãy [1,2,3,5]

Qua bài học các em cần nắm được các về:

- Nhận biết được sơ lược cấu trúc của kiểu dữ liệu mảng trong các ngôn ngữ lập trình bậc cao.

- Mô tả được kiểu danh sách trong Python có cấu trúc giống như kiểu mảng.

- Viết được câu lệnh trong Python để khởi tạo và truy cập tới các phần tử của danh sách

- Sử dụng được một số hàm xử lí danh sách thường dùng.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Tin học 10 Cánh diều Chủ đề F Bài 14 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Để biết kích thước của danh sách ta dùng hàm gì?

  • A. type()
  • B. len()
  • C. sort()
  • D. pop()

• Câu 2:

  Để thêm phần tử vào cuối danh sách ta dùng hàm gì?

  • A. append()
  • B. clear()
  • C. remove()
  • D. pop()

• Câu 3:

  Cho danh sách a gồm các phần tử [3,4,5]. Khi đó len(a)=?

  • A. 1
  • B. 2
  • C. 3
  • D. 4

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Tin học 10 Cánh diều Chủ đề F Bài 14 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Khởi động trang 101 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Hoạt động 1 trang 102 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Hoạt động 2 trang 103 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Luyện tập 1 trang 105 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Luyện tập 2 trang 105 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Vận dụng trang 105 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Câu hỏi tự kiểm tra trang 105 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Tin học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!