Tin học 10 Cánh diều Bài 12: Kiểu dữ liệu xâu ký tự - xử lí xâu ký tự

- Một xâu kí tự là một dãy các kí tự. Trong Python, xâu kí tự được đặt trong cặp nháy đơn (hoặc nháy kép)

- Ví dụ 1: Hình 1 minh họa một chương trình sử dụng kiểu dữ liệu xâu kí tự và một biến có chứa xâu kí tự

Hình 1. Một chương trình với dữ liệu kiểu xâu

- Các kí tự trong xâu được đánh số bắt đầu từ 0.

- Hàm len() để đếm số kí tự trong một xâu kể cả kí tự dấu cách

- Số kí tự trong xâu được gọi là độ dài của xâu

- Hình 2 minh họa một chương trình sử dụng hàm len() và kiểu dữ liệu xâu kí tự

Hình 2. Một chương trình sử dụng hàm len()

Python cung cấp nhiều công cụ để xử lí xâu. Một số công cụ thường dùng là:

- Ghép xâu bằng phép + (Hình 3)

Hình 3. Một ví dụ về ghép xâu

- Đếm số lần xuất hiện xâu con

+ Hàm y.count(x) đếm số lần xuất hiện không giao nhau của x trong y (Hình 4)

Hình 4. Số lần xuất hiện xâu con

+ Hàm y.count(x, 3) cho biết số lần xuất hiện các xâu x không giao nhau trong xâu y nhưng chỉ phạm vi từ kí tự thứ 3 đến kí tự cuối cùng của xâu y

+ Hàm y.count(x, 3, 5) cho biết số lần xuất hiện các xâu x không giao nhau trong xâu y nhưng chỉ phạm vi từ kí tự thứ 3 đến kí tự thứ 5 của xâu y

- Xác định xâu con

+ Xác định xâu con của xâu y từ vị trí m đến trước vị trí n (m < n) ta có cú pháp: y[m:n] (Hình 5)

Hình 5. Xác định một xâu con

* Chú ý:

+ y[:m] là xâu con gồm m kí tự đầu tiên của xâu y

+ y[m:] là xâu con nhận được bằng cách bỏ m kí tự đầu tiên của xâu y

- Tìm vị trí xuất hiện lần đầu tiên của một xâu trong xâu khác:

+ Hàm y.find(x) trả về số nguyên xác định vị trí đầu tiên trong xâu y mà từ đó xâu x xuất hiện như một xâu con của xâu y. Nếu xâu x không xuất hiện như một xâu con, kết quả trả về sẽ là -1

Hình 6. Tìm vị trí đầu tiên của một xâu con

- Thay thế xâu con

+ Hàm y.replace(x1, x2) tạo xâu mới từ xâu y bằng cách thay thế xâu con x1 của y bằng xâu x2. Tất cả các xâu con bằng x1 và không giao nhau của y đều được thay bằng xâu x2

* Sơ đồ tư duy:

Bài tập 1: Em đã từng sử dụng phần mềm xử lý văn bản. Theo em, trong ngôn ngữ lập trình, ngoài kiểu dữ liệu số có cần một kiểu dữ liệu không phải là số dùng cho các bài toán xử lý văn bản hay không? Nếu có kiểu dữ liệu như vậy thì nên có những phép xử lý nào trên những dữ liệu thuộc kiểu đó?

Hướng dẫn giải:

Trong ngôn ngữ lập trình, ngoài kiểu dữ liệu số thì cần một kiểu dữ liệu không phải là số dùng cho các bài toán xử lý văn bản để xử lý các thao tác như sao chép, thêm, xóa, … các ký tự trong văn bản.

Bài tập 2: Cho đoạn chương trình sau:

y=’abcae’

x1=’a’

x2=’d’

print(y.replace(x1,x2))

Trên màn hình máy tính sẽ xuất hiện xâu gì?

Hướng dẫn giải:

Hàm y.raplace(x1,x2): Tạo xâu mới từ xâu y bằng cách thay thế xâu con x1 của y bằng xâu x2.

y='abcae'

x1='a'

x2='d'

print (y.replace(x1,x2))

dbcde

Qua bài học các em cần nắm được các về:

- Nhận biết được dữ liệu kiểu xâu

- Viết được câu lệnh Python trích xâu con từ xâu cho trước

- Sử dụng được một số phép xử lí xâu thường dùng trong Python

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Tin học 10 Cánh diều Chủ đề F Bài 12 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Hàm len() cho biết điều gì?

  • A. Độ dài (hay số kí tự) của xâu
  • B. Chuyển xâu ban đầu thành kí tự in hoa
  • C. Vị trí của kí tự đầu tiên trong xâu
  • D. Vị trí của kí tự bất kì trong xâu

• Câu 2:

  Cho xâu st=’abc’. Hàm len(st) có giá trị là bao nhiêu?

  • A. 1
  • B. 2
  • C. 3
  • D. 4

• Câu 3:

  Cho đoạn chương trình sau:

  s1=’a’

  s2=’b’

  print(s1+s2)

  Kết quả trên màn hình là:

  • A. ‘a’
  • B. ‘b’
  • C. ‘ab’
  • D. ‘ba’

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Tin học 10 Cánh diều Chủ đề F Bài 12 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Khởi động trang 94 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Hoạt động 1 trang 94 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Hoạt động 2 trang 96 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Luyện tập 1 trang 97 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Luyện tập 2 trang 97 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Vận dụng trang 97 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Câu hỏi tự kiểm tra trang 97 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Tin học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!