Tin học 10 Cánh diều Bài 10: Chương trình con và thư viện các chương trình con có sẵn

- Khi lập trình để giải một bài toán có thể chia bài toán đó thành các bài toán con, viết các đoạn chương trình giải các bài toán con

- Sau đó xây dựng chương trình giải quyết bài toán ban đầu bằng cách sử dụng các đoạn chương trình đã viết cho các bài toán con

- Chương trình con là một đoạn câu lệnh thực hiện một việc nào đó được đặt tên

- Ví dụ: 

Hình 1. Một chương trình Python có chương trình con Hello

- Có thể gọi một chương trình con trong Python là một hàm

- Cách khai báo hàm trong Python như sau:

def tên_hàm (tham số):

  Các lệnh mô tả hàm

- Trong đó:

+ Tên hàm phải theo quy tắc đặt tên trong Python

+ Theo sau hàm có thể có hoặc không có tham số

+ Phần thân hàm (gồm các lệnh mô tả hàm) phải viết lùi vào theo quy định của Python

- Ví dụ:

Hình 2. Một chương trình Python có sử dụng hàm

Kết quả chạy chương trình trong ví dụ 2:

Hình 3. Một số kết quả chạy chương trình ở Hình 2

- Có hai cách truyền dữ liệu cho hàm thực hiện:

+ Cách 1: chương trình gọi thực hiện hàm với các giá trị cụ thể

+ Cách 2: chương trình gọi thực hiện hàm với giá trị tham số truyền vào

- Ví dụ: Chương trình ở Hình 4 khai báo và sử dụng hàm BMI(h, w) tính chỉ số sức khỏe BMI theo hai tham số chiều cao và cân nặng như hình 4.

Hình 4. Một ví dụ về lời gọi hàm và truyền dữ liệu cho hàm

- Trong Python, một hàm có thể trả về một giá trị qua tên của nó nếu như có lệnh return < Giá _trị > trước khi ra khỏi hàm

- Ví dụ: Khai báo hàm có trả về giá trị và lời gọi hàm như hình 5

Hình 5. Một số ví dụ về trả giá trị của hàm qua tên hàm

- Mỗi tập hợp gồm một số các hàm được xây dựng sẵn thường gọi là một thư viện

- Ví dụ:

+ Một số hàm trong thư viện chuẩn của Python như: print(), input(), …

+ Một số hàm toán học trong thư viện math như: gcd(x, y) trả về ước chung lớn nhất của x và y

=> Để có thể sử dụng các hàm trong thư viện cần kết nối thư viện hoặc hàm đó với chương trình.

- Có 2 cách thông dụng để kết nối hàm và thư viện

Hình 6. Ví dụ về hai cách kết nối thư viện

- Ví dụ: Chương trình ở Hình 7 kết nối hàm gcd trong thư viện math

Hình 7. Chương trình tìm ước chung lớn nhất

* Sơ đồ tư duy:

Sơ đồ tư duy Chương trình con và thư viện các chương trình con có sẵn

Bài tập 1: Khi giải quyết một bài toán, ta có thể phân chia thành một số bài toán con. Nếu lập trình để máy tính giải quyết một bài toán, em hãy bình luận về ý tưởng: Mỗi đoạn chương trình con giải quyết một bài toán con sẽ được gọi là chương trình con và được đặt tên.

Hướng dẫn giải:

Bình luận: Khi lập trình để giải quyết một bài toán có thể chia bài toán đó thành các bài toán con, viết đoạn chương trình giải quyết từng bài toán con và đặt tên cho các đoạn chương trình con đó. Việc làm này sẽ giúp giải bài toán nhanh, gọn, dễ dàng hơn.

Bài tập 2: Hàm trong Python được khai báo theo mẫu như thế nào?

Hướng dẫn giải:

def tên_hàm (tham số):

  Các lệnh mô tả hàm

- Trong đó:

+ Tên hàm phải theo quy tắc đặt tên trong Python

+ Theo sau hàm có thể có hoặc không có tham số

+ Phần thân hàm (gồm các lệnh mô tả hàm) phải viết lùi vào theo quy định của Python

Bài tập 3: Thư viện math cung cấp yếu tố nào?

Hướng dẫn giải:

Thư viện math cung cấp các hằng và hàm toán học như: sqrt(), gcd()

Qua bài học các em cần nắm được các về:

- Xây dựng và sử dụng được chương trình con trong Python.

- Sử dụng được chương trình con xây dựng sẵn của hệ thống.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Tin học 10 Cánh diều Chủ đề F Bài 10 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Hàm trong Python được khai báo theo mẫu nào?

  • A. def tên_hàm(tham số): Các lệnh mô tả hàm
  • B. def tên_hàm(tham số) Các lệnh mô tả hàm
  • C. def tên_hàm() Các lệnh mô tả hàm
  • D. def (tham số): Các lệnh mô tả hàm

• Câu 2:

  “Các lệnh mô tả hàm” phải viết như thế nào?

  • A. Thẳng hàng với lệnh def
  • B. Lùi vào theo quy định của Python
  • C. Ngay sau dấu hai chấm (:) và không xuống dòng
  • D. Viết thành khối và không được lùi vào

• Câu 3:

  Thư viện math cung cấp những yếu tố nào?

  • A. Thủ tục vào ra của chương trình
  • B. Hỗ trợ việc tạo ra các lựa chọn ngẫu nhiên
  • C. Các hằng và hàm toán học
  • D. Hỗ trợ trực tiếp các định dạng nén và lưu trữ dữ liệu

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Tin học 10 Cánh diều Chủ đề F Bài 10 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Khởi động trang 86 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Hoạt động 1 trang 86 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Hoạt động 2 trang 88 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Luyện tập 1 trang 90 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Luyện tập 2 trang 91 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Vận dụng trang 91 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Câu hỏi tự kiểm tra trang 91 SGK Tin học 10 Cánh diều - CD

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Tin học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!