Tự đánh giá: Thầy bói xem voi và Tục ngữ - Ngữ văn 7 Tập 2 Cánh Diều

Đọc văn bản Thầy bói xem voi và Tục ngữ (trang 17-18 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2) và thực hiện các yêu cầu bên dưới: 

VĂN BẢN 1: Thầy bói xem voi

Ghi vào vở chữ cái đứng trước phương án trả lời đúng cho mỗi câu hỏi (từ câu 1 đến câu 3): 

Câu 1: Để tìm hiểu con voi, mỗi ông thầy bói đã làm gì?

A. Sờ toàn bộ con voi

B. Tìm hiểu hoạt động của con voi

C. Sờ vào một bộ phận của con voi

D. Góp tiền biếu và hỏi người quản voi

Trả lời: Đáp án C

Câu 2: Vì sao năm ông thầy bói nói sai về con voi?

A. Chỉ vì con voi quá to, không thể sờ hết 

B. Chỉ sờ bằng tay, không cần suy luận 

C. Chỉ tập trung tranh cãi, không nhường nhịn nhau

D. Chỉ lấy cái bộ phận, đơn lẻ để suy ra cái tổng thể 

Trả lời: Đáp án D

Câu 3: Theo em, qua việc “xem voi” của các thầy bói, tác giả dân gian muốn nhắn nhủ điều gì?

A. Không nên nhìn nhận sự vật, sự việc một cách phiến diện, chủ quan 

B. Để tìm hiểu đúng sự vật, sự việc, không nên tranh cãi nhau 

C. Để tìm hiểu đúng sự vật, sự việc, không nên nghe người khác

D. Cần tự tin, chỉ dựa vào ý kiến của mình để tìm hiểu sự vật, sự việc 

Trả lời: Đáp án A

Câu 4: Viết một đoạn văn (khoảng 6-8 dòng) kể lại một chi tiết mà em thích nhất trong truyện ngụ ngôn Thầy bói xem voi.

Trả lời:

Truyện ngụ ngôn Thầy bói xem voi là một trong những truyện dân gian hay. Tác giả dân gian mượn chuyện loài vật để nêu lên bài học sâu sắc đối với con người. Trong truyện em thích nhất chi tiết cuối truyện là thầy nào cũng cho là mình đúng, không ai chịu ai thành ra đánh nhau toác đầu chảy máu. Em thích nhất chi tiết đó là bởi chính sự thiếu hiểu biết và bảo thủ của các thầy dẫn đến hậu quả đáng tiếc. Chi tiết đó mang lại tiếng cười chua chat, phê phán những con người có cái nhìn phiến diện và bảo thủ.

VĂN BẢN 2: Tục ngữ

Ghi vào vở chữ cái đứng trước phương án trả lời đúng cho mỗi câu hỏi (từ câu 1 đến câu 4):

Câu 1: Câu tục ngữ Tháng Bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt nghĩa là gì?

A. Tháng Bảy có kiến bò ra nhiều là lúc gieo trồng phù hợp

B. Tháng Bảy có kiến bò ra nhiều là sắp có mưa to gây lụt lội  

C. Tháng Bảy có kiến bò ra nhiều là dự báo trời sắp có nắng to

D. Tháng Bảy có kiến bò ra nhiều báo hiệu sắp hết mưa gió, lũ lụt. 

Trả lời: Đáp án B

Câu 2: Ý nghĩa câu tục ngữ Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền là gì?

A. Khẳng định làm ao là có hiệu quả nhất, sau đó là làm vườn và làm ruộng 

B. Khẳng định tầm quan trọng của các cách sản xuất ở nông thôn xưa 

C. Khẳng định việc sản xuất ở nông thôn xưa có ba cách chính

D. Khẳng định làm ruộng là có hiệu quả nhất, sau mới đến làm ao và vườn 

Trả lời: Đáp án A

Câu 3: Biện pháp nói quá được sử dụng trong câu tục ngữ nào? 

A. Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng,

    Ngày tháng Mười chưa cười đã tối. 

B. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. 

C. Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền.

D. Tháng Bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt.

Trả lời: Đáp án A

Câu 4: Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong câu tục ngữ Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo? 

A. Nhân hoá

B. Ẩn dụ 

C. So sánh

D. Điệp ngữ

Trả lời: Đáp án B

Câu 1: Tìm hiểu thêm thông tin về truyện ngụ ngôn và tục ngữ đã học, thu thập các nguồn tư liệu như bài viết, hình ảnh, video,.. liên quan đến truyện ngụ ngôn và các câu tục ngữ ấy. 

Câu 2: Đọc và sưu tầm thêm một số truyện ngụ ngôn và tục ngữ theo các chủ đề đã học từ sách, báo, Internet,...

Bài tập: Em hãy phân tích truyện ngụ ngôn Thầy bói xem voi.

Hướng dẫn giải:

- Đọc kĩ truyện ngụ ngôn Thầy bói xem voi

- Kết hợp hiểu biết cá nhân để phân tích truyện ngụ ngôn

- Có thể tham khảo một số nội dung chính sau:

+ Truyện ngụ ngôn “Thầy bói xem voi” không chỉ mang ý nghĩa giải trí mà con mang lại những bài học về cuộc sống

+ Truyện khuyên răn con người cần đánh giá về một sự vật, hiện tượng, sự việc cần có cái nhìn đa chiều, toàn diện

+ Những đánh giá phiến diện, một chiều hay chủ quan sẽ dẫn đến những cái nhìn sai lệch và thiếu đúng đắn với thực tế

Lời giải chi tiết:

Truyện ngụ ngôn “Thầy bói xem voi” không chỉ mang ý nghĩa giải trí mà con mang lại những bài học về cuộc sống vô cùng sâu sắc. Cụ thể là câu truyện đã khuyên răn con người ta khi nhìn nhận, đánh giá về một sự vật, hiện tượng, sự việc cần có cái nhìn đa chiều, toàn diện, không nên chỉ nhìn một chiều, phiến diện khiến cho những đánh giá chưa thực sự đúng đắn, trọn vẹn.

Câu chuyện kể về năm ông thầy bói bị mù chưa biết con voi trông như thế nào mà muốn đi xem voi. Chính vì bị mù nên các ông không thể xem voi bằng mắt mà phải xem bằng cách sờ tay cảm nhận và hình dung ra hình dáng của con voi. Con voi thì quá to mà các ông thì quá nhỏ nên dù có sờ tận tay nhưng các ông chỉ sờ được một bộ phận riêng lẻ của con voi. Mỗi ông sờ một bộ phận khác nhau rồi lại mỗi người đưa ra một lời phán khác nhau về con voi. Ông sờ vòi thì phán voi sun sun như con đỉa, ông sờ ngà voi lại bảo voi chần chẫn như cái đòn càn, ông lại bảo con voi bè bè như cái quạt thóc khi sờ tai voi, rồi ông lại bảo voi nó to như cái cột đình khi sờ chân voi, ông cuối cùng khẳng định con voi như cái chổi sể cùn khi sờ vào đuôi nó.

Chính những lời phán xét về con voi khác nhau giữa năm ông nên đã không thống nhất được về hình thù con voi, mỗi ông lại khăng khăng mình đúng, không ai chịu nghe ai nên đã dẫn tới xung đột, xô xát đến rơi máu. Có thể thấy tác giả dân gian đã tô đậm cho người đọc thấy rõ cách nhìn nhận sai lầm của năm ông thầy bói. Cả năm ông cùng xem voi nhưng đó chỉ là cách xem phiến diện, xem một bộ phận của voi nhưng đã phán về cả con voi, dẫn tới những lời phán xét khác nhau và đều không chính xác về con voi. Bởi đó chỉ là những bộ phận trên mình con voi chứ không phải cả con voi. Từ những lời phán xét sai mà giữa các ông nảy ra mâu thuẫn, xô xát, đó là điều không đáng có.

Chính vì vậy câu truyện đã cho chúng ta bài học nhân sinh về cách nhìn nhận con người hay các sự việc, sự vật và hiện tượng. Để có được cái nhìn đúng đắn và chính xác nhất chúng ta cần phải nhìn một cách toàn diện, đa chiều và tổng thể nhất, không chỉ quan tâm tới bề ngoài mà cần tìm hiểu rõ bản chất bên trong.

Những đánh giá phiến diện, một chiều hay chủ quan sẽ dẫn đến những cái nhìn sai lệch và thiếu đúng đắn với thực tế, bản chất của sự vật, hiện tượng, con người. Bên cạnh đó truyện còn nhắc nhở chúng ta về cách tiếp thu, lắng nghe ý kiến và tích lũy kiến thức. Chúng ta không nên bảo thủ, tự mãn với những gì mình đã có, đã biết mà khi đã biết về một sự vật nào đó ta cần phải lắng nghe ý kiến từ nhiều phía, nhiều chiều để đúc kết được cái nhìn bao quát nhất, đúng đắn và chính xác nhất.

Có thể thấy câu truyện không chỉ mang lại tiếng cười vui vẻ cho người đọc mà qua đó ta rút ra được những bài học bổ ích cho chính bản thân mình về các đánh giá, nhìn nhận mọi vật, mọi việc trong cuộc sống sao cho thật thấu đáo, tường tận.

- Học xong bài Tự đánh giá: Thầy bói xem voi và Tục ngữ, các em cần nắm:

+ Nắm được nội dung văn bản Thầy bói xem voi và Tục ngữ

+ Hiểu được ý nghĩa của hai tác phẩm

+ Vận dụng kiến thức để viết bài văn phân tích truyện ngụ ngôn và tục ngữ

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.