Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ lục bát - Ngữ văn 6 Tập 1 Chân trời sáng tạo

- Khái niệm: Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản, biểu đạt một nội dung tương đối trọn vẹn. Về hình thức đoạn văn thường do nhiều câu tạo thành, được bắt đầu bằng chữ viết hoa lùi vào đầu dòng và kết thúc bằng dâu câu dùng để ngắt đoạn.

- Yêu cầu đối với đoạn văn ghi lại cảm xúc của một bài thơ lục bát:

+ Đảm bảo yêu cầu về hình thức của đoạn văn.

+ Trình bày cảm xúc về một bài thơ lục bát.

+ Sử dụng ngôi thứ nhất để chia sẻ cảm xúc.

- Cấu trúc gồm có ba phần:

+ Mở đoạn: Giới thiệu tên bài thơ, tác giả (nếu có), cảm nghĩ chung về bài thơ.

+ Thân đoạn:

• Chỉ ra nội dung hoặc nghệ thuật cụ thể của bài thơ khiến em yêu thích và có nhiều cảm xúc, suy nghĩ. Ví dụ: về nội dung, bài thơ viết về đề tài gia đình thân thuộc, về tình cảm yêu thương gắn bó giữa mọi người…; về hình thức, bài thơ sử dụng thể lục bát quen thuộc, gần gũi, có cách ngắt nhịp và gieo vần phù hợp với việc thể hiện nội dung tình cảm gia đình…
• Nêu lên các lý do khiến em yêu thích. Ví dụ: về nội dung, bài thơ cho em những kỉ niệm, tình cảm, cảm xúc thân thương về ông, bà, cha, mẹ... ; về nghệ thuật, tác giả đã sử dụng các từ ngữ, hình ảnh rất sinh động, gợi cảm; các biện pháp tu từ và cách gieo vần, ngắt nhịp độc đáo của thơ lục bát…

+ Kết đoạn: Khái quát lại cảm nghĩ của bản thân về ý nghĩa của bài thơ.

Gợi ý bài ca dao sau:

Công cha như núi ngất trời

Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông

Núi cao biển rộng mênh mông

Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!

* Mở đoạn:

- Ca dao, dân ca có nhiều bài nói về công ơn cha mẹ, trong đó có bài Công cha...".

- Cảm nhận chung của em khi đọc bài ca dao đó?

* Thân đoạn:

- Cảm xúc, suy nghĩ về công lao của cha mẹ do bài ca dao gợi ra:

+ Là lời ru của mẹ với đứa con mình, âm điệu tâm tình, sâu lắng → gợi sự xúc động, dễ đi vào lòng người.

+ Công lao của cha mẹ được so sánh với những hình ảnh to lớn, mênh mông, vĩnh hằng của thiên nhiên là núi và bể (phân tích ý nghĩa biểu tượng của hai hình ảnh ấy) → tô đậm, nhấn mạnh công lao của cha mẹ.

+ Tại sao lại nói "công cha" và "nghĩa mẹ" mà không nói ngược lại là "nghĩa cha" và "công mẹ"? → thể hiện tình cảm của cha mẹ với con cái như thế nào?

+ Suy nghĩ của em về hình ảnh "Cù lao chín chữ": sự vất vả, nhọc nhằn của mẹ cha khi nuôi em khôn lớn → xúc động, cảm phục…

- Cảm nghĩ của em về trách nhiệm của người con mà bài ca dao nêu ra:

+ Bài ca dao có chỉ rõ đó là trách nhiệm gì không?

+ Với những gì mà bài ca dao gợi ra ở trên cùng với thực tế đời sống, em nghĩ trách nhiệm của con cái với cha mẹ là gì? (chăm ngoan, học giỏi, nghe lời, quan tâm, phụng dưỡng…)

* Kết đoạn:

- Khái quát lại những cảm nhận của em khi đọc bài ca dao.

- Vai trò của bài ca dao trong cuộc sống: nhắc nhở, khuyên răn…

* Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết:

- Xác định đề tài:

+ Đề bài yêu cầu viết về vấn đề gì?

+ Kiểu bài nào? Độ dài của đoạn vẫn là bao nhiêu?

- Thu thập tư liệu:

+ Cần tìm những thông tin nào?

+ Tìm những thông tin ấy ở đâu?

+ Em có thể tìm và chọn một bài thơ lục bát mà em yêu thích hoặc có cảm xúc đặc biệt để viết.

* Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý:

- Tìm ý:

+ Đọc diễn cảm bài thơ vải lần để cảm nhận âm thanh, vải, nhịp điệu của bài thơ vả xác định những cảm xúc mà bài thơ đã gợi cho em,

+ Tim và xác định ý nghĩa của những từ ngữ, hình ảnh độc đáo, những biện pháp tu tử mà tác giả bài thơ sử dụng

+ Xác định chủ đề của bài thơ

+ Lý giải vì sao em có cảm xúc đặc biệt với bài thơ.

+ Viết nhanh dưới dạng cụm từ thể hiện những ý tưởng trên.

- Lập dàn ý:

+ Mở đoạn giới thiệu cảm xúc chung về bài thơ lục bát.

+ Thân đoạn trình bày chi tiết cảm xúc của bản thân về bài thơ lục bát.

+ Kết đoạn khẳng định lại cảm xúc về bài thơ và ý nghĩa của bài thơ đối với bản thân.

* Bước 3: Viết đoạn:

- Dựa vào dàn ý, viết một đoạn vẫn hoàn chỉnh. Khi viết, cần bảo đảm các yêu cầu đối với đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ lục bát.

* Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm:

- Chỉnh sửa chính tả, lỗi dùng từ (nếu có)

- Đọc lại đoạn văn của em để xem xét lại những cảm xúc, tình cảm mà em đã chuyển tải.

a. Hướng dẫn giải:

- Chọn bài thơ em đã nắm được nội dung, ý nghĩa.

- Đoạn văn cần có: Mở đoạn, thân đoạn và kết đoạn.

b. Lời giải chi tiết:

Chọn bài Việt Nam quê hương ta của Nguyễn Đình Thi:

Một trong những bài thơ lục bát mà em thích nhất chính là bài thơ Việt Nam quê hương ta của nhà thơ Nguyễn Đình Thi

Việt Nam đất nước ta ơi

Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn

Cánh cò bay lả rập rờn

Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều.

Quê hương biết mấy thân yêu

Bao nhiêu đời đã chịu nhiều thương đau

Mặt người vất vả in sâu

Gái trai cũng một áo nâu nhuộm bùn.

Bài thơ được viết bằng thể lục bát, âm điệu nhẹ nhàng, bay bổng nhưng cũng không kém phần sôi nổi, trầm hùng. Câu thơ mở đầu như câu hát ca ngợi da diết để lại cho em ấn tượng sâu sắc. Nhà thơ đã tinh tế vẽ nên một bức tranh màu sắc hài hòa, tươi đẹp, rất đặc trưng của làng quê Việt. Giữa nền xanh biếc "biển lúa" là hình ảnh đàn cò trắng chao nghiêng rập rờn. Cánh cò ấy không cao vút tầng không mà "bay lả" giữa cánh đồng, dưới những đám mây mờ bị che phủ bởi đỉnh núi, mở ra khung cảnh về một đất nước thanh bình. Đánh đổi cho sự thanh bình ấy chính là máu, là nước mắt của biết bao những người con anh dũng kiên cường chiến đấu hết mình bảo vệ đất nước. Bài thơ tuy không dài nhưng cũng đủ khơi gợi cho chúng ta niềm tự hào về thiên nhiên, về mảnh đất Việt Nam yêu dấu.

- Học xong bài này, các em cần nắm:

+ Biết cách viết một đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ lục bát.

+ Bồi dưỡng tư duy sáng tạo, nhạy cảm.

Bài học Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ lục bát dưới đây nhằm giúp các em rèn luyện và nâng cao kĩ năng viết đoạn văn bày tỏ cảm xúc về một bài thơ lục bát đã học. Các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết hoặc tóm tắt dưới đây:

• Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ lục bát
• Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ lục bát tóm tắt

Các em học sinh thân mến khi gặp những vấn đề khó khăn trong việc tìm hiểu bài học này, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.