Thực hành đọc: Những người bạn - Ngữ văn 6 Tập 1 Kết nối tri thức

Khi đọc cần chú ý những vấn đề sau:

- Người kể chuyện, ngôi kể và nhân vật trong truyện đồng thoại.

- Lời đối thoại, cử chỉ, hành động của hai nhân vật Lai-ca và Bi-nô.

- Cảm nhận suy nghĩ của nhân vật tôi (Bê-tô) về hai người bạn.

- Thông điệp về tình bạn mà em nhận được từ văn bản.

Đọc văn bản theo những gợi ý ở phần trước khi đọc:

a. Người kể chuyện, ngôi kể và nhân vật trong truyện đồng thoại:

- Người kể chuyện: Bê-tô (là một con chó)

- Ngôi kể chuyện: ngôi thứ nhất (xưng tôi)

- Nhân vật: các con vật được nhân cách hóa, nhưng không mất đi những thói quen đặc trưng của loài vật.

b. Lời đối thoại, cử chỉ, hành động của hai nhân vật Lai-ca và Bi-nô:

- Lai-ca:

• Giục Bê-tô nhằn chiếc dép của mẹ chị Ni.
• Thi nhau với Bê-tô xem đứa nào gặm nát được nhiều thứ hơn đứa nào.
• Lẻn vào phòng tắm đánh cắp cục xà phòng và hớn hở tha vào dưới gầm tù, hào hứng rủ Bê-tô gặm.
• Bày trò cho Bê-tô cái trò nhảy chồm chồn trong giờ ăn.

- Bi-nô:

• Dẫn Bê-tô đến dưới mái tôn che dọc hành lang chạy xuống bếp, chui vào dưới chạn thức ăn, nằm nghe mưa.
• Bi-nô gãi mõm vào tai Bê-tô, hỏi bạn: “Mày sao thế? Sợ à?”, “Sợ nhưng mà thích chứ?”.
• Thò đầu ra khỏi gầm chạn, lặng lẽ ngắm mưa rơi.

c. Cảm nhận suy nghĩ của nhân vật tôi (Bê-tô) về hai người bạn:

* Lai-ca:

- Trước khi gặp Bi-nô:“Tôi và thằng Lai-ca đã sung sướng nhìn vào nhau như thể nhìn vào gương. Tại hai đứa tôi giống nhau quá sức, đến nỗi chúng tôi có thể đọc thấu tâm hồn của nhau ngay từ cái nhìn đầu tiên”.

=> Sung sướng khi tìm được một người bạn tri kỉ.

- Sau khi gặp Bi-nô:

• Lai ca dĩ nhiên vẫn còn là một đứa bạn hấp dẫn, cho dù vì hắn mà tôi thường xuyên bị mắng.
• Tôi vẫn giữ nguyên thiện cảm mà tôi đã trót dành cho hắn.
• Hình ảnh thằng Lai-ca trong mắt tôi hẳn nhiên không còn như cũ. Nhưng ngay cả khi hình ảnh đó tan vỡ thì tôi vẫn không tìm thấy lí do gì để không yêu những mảnh vỡ đó.
• Một đứa bạn như Lai-ca là một đứa bạn hấp dẫn.

=> Vẫn dành cho Lai-ca một tình yêu nhất định.

* Bi-nô:

• Thằng Bi-nô đến bổ sung cho tôi một cách nhìn khác về bạn bè.
• Bi-nô mang đến một cách nhìn đời mới mẻ.
• Một đứa bạn thông thái cũng hấp dẫn không kém.
• Bị chinh phục bởi sự thông tuệ…
• Bi-nô mở ra cho tôi những kích thước mới của cuộc sống bằng bản liệt kê dài dằng dặc của nó về những cái thú ở đời.

=> Bi-nô đã đem đến cho Bê-tô những suy nghĩ khác về tình bạn. Nó thích thú khi được khám phá điều đó, bị hấp dẫn bởi Bi-nô.

d. Thông điệp về tình bạn mà em nhận được từ văn bản:

- Tình bạn được xây dựng dựa trên cơ sở cùng chung sở thích, đồng điệu về tâm hồn. Nhưng đôi khi tình bạn còn là khi người bạn đó đem đến những bài học mới mẻ thú vị về cuộc sống.

a. Tác giả:

- Nguyễn Nhật Ánh sinh năm 1955.

- Quê hương: huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam.

- Ông là một trong những nhà văn được độc giả lứa tuổi thiếu niên rất yêu thích.

- Một số tác phẩm tiêu biểu: Trước vòng chung kết, Chuyện cổ tích dành cho người lớn, Kính vạn hoa, Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh.

b. Tác phẩm:

* Xuất xứ:

- Tôi là Bê-tô gồm 10 chương kể về cuộc sống của chú chó Bê-tô cùng hai người bạn là Bi-nô và Lai-ca. Chủ của Bê-tô và Bi-nô là chị Ni, còn Lai-ca sống ở nhà của bà cố chị Ni.

- Đoạn trích Những người bạn được trích từ chương 4 và chương 5, nhan đề đoạn trích do người biên soạn đặt.

* Tóm tắt:

Ngay từ lần đầu gặp gỡ, Bê-tô đã sung sướng khi Lai-ca và mình quá giống nhau. Cả hai cùng bày đủ thứ trò nghịch ngợm đồ đạc trong gia đình. Sau đó, Bi-nô đến đã giúp Bê-tô có một cái nhìn khác về bạn bè. Bi-nô đã mở ra cho Bê-tô những kích thước mới của cuộc sống bằng bảng liệt kê những cái thú ở đời. Cả hai cùng ngồi ngắm mưa rơi, cùng trò chuyện.

Bài tập 1: Văn bản "Những người bạn" được viết theo thể loại gì? Trình bày những hiểu biết của em về thể loại đó.

a. Hướng dẫn giải:

- Chú ý đến người kể chuyện, ngôi kể và nhân vật để xác định đúng thể loại.

b. Lời giải chi tiết:

- Văn bản "Những người bạn" được viết theo thể loại truyện đồng thoại.

- Thể loại truyện đồng thoại:

+ Khái niệm:

• Truyện là loại tác phẩm văn học kể lại một câu chuyện, có cốt truyện, nhân vật, không gian, thời gian, hoàn cảnh diễn ra các sự việc.
• Truyện đồng thoại là truyện viết cho trẻ em, có nhân vật thường là loài vật hoặc đồ vật được nhân cách hóa. Các nhân vật này vừa mang những đặc tính vốn có của loài vật hoặc đồ vật vừa mang đặc điểm của con người.

+ Cốt truyện: Là yếu tố quan trọng của truyện kể, gồm các sự kiện chính được sắp xếp theo một trật tự nhất định; có mở đầu, diễn biến và kết thúc.

+ Nhân vật: Là đối tượng có hình dáng, cử chỉ, hành động, ngôn ngữ, cảm xúc, suy nghĩ,... được nhà văn khắc họa trong tác phẩm. Nhân vật thường là con người nhưng cũng có thể là thần tiên, ma quỷ, con vật, đồ vật,...

+ Người kể chuyện: Là nhân vật do nhà văn tạo ra để kể lại câu chuyện. Người kể chuyện có thể trực tiếp xuất hiện trong tác phẩm, xưng "tôi" (người kể chuyện cũng có thể "giấu mình" (người kể chuyện ngôi thứ ba), không tham gia vào câu chuyện nhưng lại có khả năng "biết hết" mọi chuyện.

+ Lời người kể chuyện và lời nhân vật:

• Lời người kể chuyện đảm nhận việc thuật lại các sự việc trong câu chuyện, bao gồm cả việc thuật lại mọi hoạt động của nhân vật và miêu tả bối cảnh không gian, thời gian của các sự việc, hoạt động ấy.
• Lời nhân vật là lời nói trực tiếp của nhân vật (đối thoại, độc thoại), có thể được trình bày tách riêng hoặc xen lẫn với lời người kể chuyện.

Bài tập 2: Em có nhận xét gì về nội dung và nghệ thuật của văn bản "Những người bạn"?

a. Hướng dẫn giải:

- Đọc kĩ lại văn bản "Những người bạn" thâu tóm được nội dung chính, xác định được thể loại của văn bản.

b. Lời giải chi tiết:

- Về nội dung: Đoạn trích kể lại cuộc sống dưới góc nhìn của một con chó tên là Bê-tô. Thể hiện được ý nghĩa của tình bạn: tình bạn không phân biệt màu da, không bị ngăn cách bởi cá tình hay khoảng cách; mỗi người bạn lại mang đến cho chúng ta những trải nghiệm khác nhau.

- Về nghệ thuật: Thể loại truyện đồng thoại với lối nhân cách hóa con vật thành công, sử dụng nhiều trường từ vựng đối lập, biện pháp so sánh,... cùng lối hành văn sinh động, hấp dẫn.

- Học xong bài này, các em cần nắm:

+ Thực hành đọc một văn bản hiệu quả.

+ Rèn luyện và nâng cao kĩ năng tư duy và đọc hiểu.

+ Nắm được nội dung, ý nghĩa bài Những người bạn.

Để có thể đọc một văn bản hiệu quả nhất, Học247 mời các em cùng tham khảo bài học Thực hành đọc: Những người bạn. Để nắm được cách đọc hiệu quả này, các em có thể tham khảo bài soạn chi tiết hoặc tóm tắt dưới đây:

• Soạn bài Thực hành đọc: Những người bạn
• Soạn bài Thực hành đọc: Những người bạn tóm tắt

Các em học sinh thân mến khi gặp những vấn đề khó khăn trong việc tìm hiểu bài học này, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Bài học Thực hành đọc: Những người bạn nhằm giúp các em hiểu và trân trọng hơn tình bạn của mình, bởi vì tình bạn có vai trò quan trọng trong cuộc sống. Để cảm nhận được điều này, các em có thể tham khảo thêm một số bài văn mẫu về văn bản Thực hành đọc: Những người bạn dưới đây: