Bài soạn Cửu Long Giang ta ơi nằm trong bộ sách mới - Kết nối tri thức dưới đây đã được Học247 biên soạn một cách chi tiết nhằm giúp các em học sinh hiểu được vai trò của dòng sông Mê Kông với người dân Nam Bộ. Mời các em cùng tham khảo nhé! Ngoài ra, để nắm vững hơn nội dung bài học, các em có thể tham khảo thêm Soạn bài Cửu Long Giang ta ơi tóm tắt.
1. Tóm tắt nội dung bài học
1.1. Nội dung
- Bài thơ bắt đầu từ hình ảnh chật chội của lớp học để đưa đến hình ảnh rộng lớn của dòng sông Mê Kông, đem đến cho người đọc những hiểu biết về dòng sông cùng con người Nam Bộ.
1.2. Nghệ thuật
- Thể thơ tự do với kết cấu đặc biệt cùng các biện pháp tu từ: so sánh, ẩn dụ, điệp,...
- Ngôn ngữ thơ giàu tính biểu cảm cao.
2. Soạn bài Cửu Long Giang ta ơi
Câu 1. Theo em, nhan đề bài thơ có gì đặc biệt. Nhan đề ấy gợi lên ấn tượng, cảm xúc gì?
Trả lời:
- Theo em, nhan đề bài thơ Cửu Long Giang ta ơi như một tiếng khắc khoải, một tiếng gọi, một tiếng hát, tình yêu, niềm tự hào về dòng sông Cửu Long, ở đó còn có những con người Nam Bộ của tác giả từ ngày tuổi thơ cho đến khi đã lớn.
Câu 2. Em hình dung thế nào về "tấm bản đồ rực rỡ"? Nhân vật trong bài thơ có cảm xúc như thế nào khi nhìn tấm bản đồ ấy?
Trả lời:
- Tác giả đã biến tấm bản đồ địa lí thành cánh đồng hoa gặp trong một đêm mơ. Trong niềm hứng thú của cậu học trò ngẩng lên cõi mộng, bài địa lí bỗng có một chiều sâu không ngờ. Có con sông không chỉ chảy từ đỉnh núi mà còn bắt nguồn từ các bộ tiểu thuyết du kí, võ hiệp danh tác, từ các kì quan thế giới, từ thăm thẳm một miền văn hóa Đông phương.
Câu 3. Tìm những chi tiết miêu tả vẻ đẹp của dòng sông Mê Kông.
Trả lời:
- Những chi tiết miêu tả vẻ đẹp của dòng sông Mê Kông:
- Mê Kông sông dài hơn hai ngàn cây số mông mênh.
- Mê Kông chảy, Mê Kông cũng hát.
- Chín nhánh Mê Kông phù sa nổi váng
- Ruộng bãi Mê Kông trồng không hết lúa
- Bến nước Mê Kông tôm cá ngợp thuyền.
- Mê Kông quặn đẻ/Chín nhánh sông vàng.
Câu 4. Hình ảnh người nông dân Nam Bộ được tác giả khắc họa qua chi tiết nào? Những chi tiết đó gợi cho em cảm nhận gì về con người nơi đây?
Trả lời:
- Hình ảnh người nông dân Nam Bộ được tác giả khắc họa qua chi tiết: Nông dân Nam Bộ gối đất nằm sương/Mồ hôi vã bãi lầy thành đồng lúa
- Qua đó, em thấy nông dân Nam Bộ là những con người chịu nhiều vất vả nhưng luôn chịu thương chịu khó, cần cù, chất phác, thật thà.
Câu 5. Bài thơ Cửu Long Giang ta ơi có nhiều hình ảnh sinh động, giàu sức gợi. Em thích những hình ảnh nào? Tại sao?
Trả lời:
- Bài thơ bắt đầu từ một lớp học chật chội để có được cảm nhận thầy giáo lớn sao, thước bảng cũng lớn sao rồi dài theo dòng sông, mở ra một cách đồng và kết ở từ bát ngát. Từ kết, ngữ nghĩa đã mênh mông, ngữ âm lại dào dạt nhờ từ ấy điệp vần mà gợi ra tiếng sóng. Đọc lại toàn bộ bài thơ, thấy được hơi thở phóng khoáng như sóng dậy mà tứ thơ lại được tổ chức chặt chẽ. Cách tổ chức của nhà tiểu thuyết Nguyên Hồng giỏi bày binh bố trận. Nhân vật ông thầy được tôn vinh ngay từ những dòng đầu, lại không thấy ở những dòng cuối thì đâu phải vì bị bỏ quên, chỉ vì thầy giáo già đã khuất. Ngay cả những giáo cụ của các cụ giáo cũng chẳng món nào bị quên. Bản đồ đã không nhìn nữa đã nhập vào cương vực quốc gia. Chỉ còn thước và bảng thì thước thành cán mà bảng đã hoá cờ sao.
Câu 6. Nêu những cảm nhận của em về tình yêu của tác giả đối với dòng Mê Kông, với quê hương đất nước thể hiện trong bài thơ.
Trả lời:
- Tình yêu dòng sông Mê Kông, yêu quê hương đất nước của tác giả như mạch chảy ngầm. Đó là cảm xúc lâng lâng của một cậu bé mười đến lúc cởi áo, thoát xác, nhập vào hào khí núi sông.
Trên đây là những gợi ý trả lời chi tiết và đầy đủ nhất hệ thống câu hỏi thuộc phần hướng dẫn đọc - hiểu văn bản mà các em phải hoàn thành trong quá trình soạn bài Cửu Long Giang ta ơi. Ngoài ra, để củng cố và nâng cao kiến thức bài học được tốt hơn mời các em xem thêm bài giảng Cửu Long Giang ta ơi.
3. Hướng dẫn luyện tập
Câu hỏi: Từ văn bản "Cửu Long Giang ta ơi", hãy viết một đoạn văn về tình yêu quê hương được thể hiện trong bài thơ.
Trả lời:
Cửu Long Giang ta ơi là một bài thơ tiêu biểu của Nguyên Hồng mang đậm hồn thơ yêu nước. Nhà thơ Xuân Diệu đã từng đánh giá: “Chỉ với một Cửu Long Giang ta ơi, Nguyên Hồng cũng đủ xứng đáng là một nhà văn có tên trong nền thơ Việt Nam hiện đại với một hồn thơ thấm đẫm tinh thần yêu nước, yêu cách mạng bằng một sắc thái riêng biệt”. Bài thơ đã lâng lâng trong hình ảnh một cậu bé mười tuổi, cởi áo, thoát xác, nhập vào hào khí núi sông. Thần thái của cả bài thơ chính từ bút nghiên, từ thước bảng, từ đồ nghề của các ông thầy mà nhập mà thăng. Trong niềm hứng thú của cậu học trò ngẩng lên cõi mộng, bài địa lí bỗng có một chiều sâu không ngờ. Trong bài giảng thần tiên về một con sông Tổ Quốc, ta không chỉ đươc thấy thác cười mà còn được nghe Mê Kông cũng hát, còn được đau cùng Mê Kông quặn đẻ. Đẻ ra một Nam Bộ trong hình dung của một hồn thơ yêu nước. Dòng sông Mê Kông, nơi ấy chứa bao kỷ niệm của tuổi học trò với bản đồ rực rỡ, với thầy giáo lớn sao, với gậy thần tiên và tim đập mạnh. Song ấn tượng sâu đậm trở thành điểm nhớ về dòng sông trong ký ức của nhân vật ở đây chính là thế giới diệu kỳ được mở ra trong tâm hồn trẻ thơ từ góc nhìn, tầm nhìn mà tuổi thơ đem lại và tầm nhìn đó đã chuyển sang một sắc thái rộng lớn hơn khi trưởng thành, hòa nhập vào hào khí của núi sông và tiếng lòng yêu nước vẫn còn mãi với đất trời.
4. Một số bài văn mẫu về văn bản Cửu Long Giang ta ơi
Bài thơ Cửu Long Giang ta ơi bắt đầu từ hình ảnh chật chội của lớp học để đưa đến hình ảnh rộng lớn của dòng sông Mê Kông, đem đến cho người đọc những hiểu biết về dòng sông cùng con người Nam Bộ. Để cảm nhận được điều này, các em có thể tham khảo thêm một số bài văn mẫu về bài Cửu Long Giang ta ơi dưới đây:
5. Hỏi đáp về bài Cửu Long Giang ta ơi Ngữ văn 6
Khi gặp bất cứ khó khăn gì trong việc tìm hiểu bài soạn này, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
