HỌC247 mời các em cùng tham khảo nội dung bài giảng Đọc kết nối chủ điểm: Chiều xuân - Anh Thơ thuộc sách Chân Trời Sáng Tạo dưới đây. Bài thơ Chiều xuân của Anh Thơ là một bản nhạc đầy thương yêu và tự hào dành cho quê hương mà thi sĩ gửi đến cho chúng ta, nhằm bồi đắp và nuôi dưỡng trong tâm hồn mỗi người những tình cảm đẹp đẽ khung cảnh làng quê Việt Nam. Chúc các em có nhiều tiết học bổ ích!
Tóm tắt bài
1.1. Tìm hiểu chung
1.1.1. Tác giả Anh Thơ
a. Cuộc đời:
- Anh Thơ (1921 – 2005), tên khai sinh là Vương Kiều Ân, bút hiệu Tuyết Anh.
- Quê: tỉnh Hải Dương, trong một gia đình viên chức nhỏ, xuất thân Nho học.
- Nhà thơ chưa học hết bậc tiểu học nhưng chịu khó đọc sách ham văn chương.
- Sống trong không khí gia đình buồn tẻ nặng nề nề nếp phong kiến, bà tìm đến thơ ca tự giải thoát và khẳng định mình như nhiều thanh niên thời đó.
- Tháng Tám 1945 hăng hái tham gia cách mạng kháng chiến và xây dựng đất nước bằng thơ ca, là Uỷ viên Ban Chấp hành Hội nhà văn Việt Nam
Nữ sĩ Anh Thơ (1921 – 2005)
b. Sự nghiệp sáng tác:
- Các tác phẩm chính: Bức tranh quê (thơ – 1941), Kể chuyện Vũ Lăng (truyện thơ – 1957), Từ bến sông Thương (hồi kí – 1986) …
- Đề tài tả cảnh bình dị quen thuộc: bờ tre, con đò, bến sống, với những nét vẽ chân thực, tinh tế thấm đượm một chút tình quê đằm thắm pha chút bâng khuâng buồn của thơ mới.
1.1.2. Tác phẩm
a. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
Chiều xuân được rút từ tập Bức tranh quê, tập thơ đầu tay của Anh Thơ in năm 1941.
b. Thể loại:
Chiều xuân thuộc thể thơ tám chữ.
c. Bố cục văn bản:
- Khổ 1: Bức tranh chiều xuân trên bên vắng.
- Khổ 2: Bức tranh chiều xuân trên đường đê.
- Khổ 3: Bức tranh chiều xuân trên cánh đồng.
d. Tóm tắt tác phẩm
Ba đoạn thơ trong bài thơ Chiều xuân là ba khung cảnh. Cảnh đầu tiên là bến vắng không âm thanh, không sắc màu tươi sáng, mưa rơi rất êm, bến rất vắng, có con đò cũng lười biếng bất động, một quán nước không người, chỉ có những cánh hoa xoan rụng. Cảnh thứ hai là đường đê có hoạt động của trâu bò gặm cỏ và những cánh bướm rập rờn. Cuối cùng là cảnh ngoài đồng cào cỏ.
1.2. Đọc hiểu văn bản
1.2.1. Bức tranh chiều xuân trên bến vắng
Mưa bụi êm êm trên bến vắng,
Đò biếng lười nằm mặc nước sông trôi;
Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời.
- Hình ảnh: mưa bụi, con đò, nước sông trôi, quán tranh vắng, hoa xoan tím…
- Những hình ảnh quen thuộc, mang những đặc trưng cho miền quê: một bến đò vắng khách với con đò, quán nhỏ và cây xoan đầy hoa tím.
→ Cảnh đẹp, êm ả, yên bình nhưng gợn buồn.
- Từ láy êm êm: những giọt mưa rơi nhẹ điểm xuyết cho khung cảnh, không ồn ào, chầm chậm theo từng khoảnh khắc thời gian.
- Các từ: êm êm, biếng lười, im lìm, tơi bời…→ Gợi tả sự vắng lặng của chiều quê.
⇒ Nhận xét: Khổ thơ thể hiện cuộc sống yên tĩnh có phần ngưng đọng, một bức tranh dường như thiếu sắc màu và ánh sáng.
Khung cảnh chiều xuân trên bến vắng
1.2.2. Bức tranh chiều xuân trên đường đê
Ngoài đường đê cỏ non tràn biếc cỏ,
Đàn sáo đen sà xuống mổ vu vơ;
Mấy cánh bướm rập rờn trôi trước gió,
Những trâu bò thong thả cúi ăn mưa.
- Hình ảnh: cỏ non tràn biếc cỏ, đàn sáo, cánh bướm, trâu bò,
- Các từ ngữ diễn tả hoạt động: sà xuống mổ vu vơ, rập rờn, thong thả.
→ Bức tranh có sự chuyển đổi từ gam màu buồn sang sự sống, gam màu xanh biếc của cỏ, từ tĩnh sang động.
⇒ Nhận xét: Cảnh vật thân thương và bình yên quá đỗi, độc đáo và nên thơ, cảnh quen thuộc trở nên mới mẻ, sinh động, làm vơi đi nỗi cô đơn của bến vắng.
Khung cảnh chiều xuân trên đường đê
1.2.3. Bức tranh chiều xuân trên cánh đồng
Trong đồng lúa xanh rờn và ướt lặng,
Lũ cò con chốc chốc vụt bay ra,
Làm giật mình một cô nàng yếm thắm
Cúi cuốc cào cỏ ruộng sắp ra hoa.
- Xanh rờn: Màu xanh nhẹ nhàng đầy sức sống của mùa xuân.
- Cô nàng yếm thắm: Cảnh sắc bớt vắng vẻ và trở nên ấm áp hơn.
- Những từ ngữ tả hoạt động: cúi, cuốc, cào, chốc chốc vụt qua → Câu thơ tả động để nói đến cái tình và nhấn mạnh nhịp sống bình yên của làng quê.
- Hình ảnh sắp ra hoa: Niềm tin của con người vào một tương lai tươi sáng.
⇒ Nhận xét: Diễn tả nhịp sống khoan thai nơi đồng quê.
1.3. Tổng kết
1.3.1. Về nội dung
- Vẻ đẹp chiều xuân bình dị, đơn sơ mộc mạc của làng quê Bắc Bộ.
- Tình yêu làng quê, đất nước sâu sắc và thiết tha.
1.3.2. Về nghệ thuật
- Từ ngữ giàu sắc thái biểu cảm, sử dụng nhiều từ láy.
- Thủ pháp lấy cái động để nói cái tĩnh.
Bài tập minh họa
Bức tranh “chiều xuân” qua ngòi bút của thi sĩ Anh Thơ hiện lên có gì đặc biệt? Hãy chỉ ra một số hình ảnh, chi tiết tiêu biểu làm nên nét riêng của bức tranh đồng quê ấy.
Lời giải chi tiết:
- Bức tranh “chiều xuân” qua ngòi bút Anh Thơ hiện lên tĩnh lặng, nhẹ nhàng, êm đềm, thơ mộng nhưng phảng phất nỗi buồn.
- Một số hình ảnh, chi tiết tiêu biểu làm nên nét riêng của bức tranh đồng quê là:
+ Bức tranh quê vào mùa xuân tĩnh lặng, êm đềm, thơ mộng, buồn phảng phất dịu dàng tromg cơn mưa xuân dịu êm với các hình ảnh: con đò biếng lười, dòng sông trôi, quán tranh im lìm, hoa xoan tím rụng.
+ Bức tranh sinh động nhẹ nhàng với hình ảnh: đàn trâu gặm cỏ, những cánh bướm rập rờn.
+ Cảnh êm đềm, nhẹ nhàng với sự xuất hiện hình ảnh của con người làm cho không gian hoạt động hơn, cảnh bớt vắng vẻ.
Lời kết
Học xong bài Chiều xuân - Anh Thơ, các em cần:
- Phân tích được một tác phẩm cùng chủ đề Bài 1: Thông điệp từ thiên nhiên.
- Phân tích và đánh giá được chủ đề, tư tưởng, cảm hứng chủ đạo, thông điệp mà tác giả muốn gửi đến người đọc.
- Phát hiện được các giá trị văn hoá, triết lí nhân sinh.
Soạn bài Chiều xuân - Anh Thơ Ngữ văn 11 Tập 1 Chân Trời Sáng Tạo
Bài thơ Chiều xuân ca ngợi vẻ đẹp của mùa xuân xứ Bắc, vẻ đẹp tĩnh lặng của cảnh chiều xuân, không khí và nhịp sống thôn dã trong trẻo, yên bình, gần gũi, qua đó bày tỏ tình yêu quê hương sâu sắc của tác giả. Để nắm được nội dung và ý nghĩa của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn dưới đây:
- Bài soạn đầy đủ Chiều xuân - Anh Thơ
- Bài soạn tóm tắt Chiều xuân - Anh Thơ
Hỏi đáp bài Chiều xuân - Anh Thơ Ngữ văn 11 Tập 1 Chân Trời Sáng Tạo
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
Một số bài văn mẫu về văn bản Chiều xuân - Anh Thơ
Qua bài thơ Chiều xuân, tác giả khắc họa vẻ đẹp chiều xuân bình dị, đơn sơ mộc mạc của làng quê Bắc Bộ, đồng thời bộc lộ tình yêu làng quê, đất nước sâu sắc và thiết tha. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
-- Mod Ngữ văn 11 HỌC247
