Soạn bài Các thao tác nghị luận - Ngữ văn 10

• Khái niệm thao tác nghị luận
• Các thao tác chính trong văn nghị luận
  • Giải thich
  • Phân tích
  • Chứng minh
  • Bác bỏ
  • Bình luận
  • So sánh

BT1 SGK trang 134

Đoạn trích sử dụng những thao tác lập luận:

Phân tích: 

Chớ tự kiêu tự đại.

Tự kiêu tự đại là khờ dại.

Tự kiêu tự đại là thoái bộ.

• So sánh: Vì mình hay, còn nhiều người hay hơn mình. Mình giỏi, còn nhiều người giỏi hơn mình....sông to bể rộng...người mà tự kiêu tự mãn thì cũng như cái chén cái đĩa cạn.
• Mục đích, tác dụng và cách kết hợp các thao tác lập luận trong đoạn trích:
  • Giúp người đọc, người nghe hiểu rõ hơn về vấn đề tự kiêu, tự đại trong mỗi con người. 
  • Giúp người đọc nhận thức rõ vấn đề: Bản thân sự hiểu biết, tài năng của mỗi người bao giờ cũng có giới hạn nhất định.
• Việc vận dụng kết hợp nhiều thao tác lập luận trong một đoạn văn (bài văn): là một việc làm tất yếu. Không có một văn bản nghị luận nào lại chỉ dùng một thao tác lập luận duy nhất, mà phải dùng kết hợp các thao tác lập luận một cách linh hoạt, có hiệu quả.

⇒ Một bài văn (đoạn văn) thường có một thao tác chủ đạo, thao tác còn lại có nhiệm vụ bổ trợ cho thao tác chủ đạo đó.

BT2 SGK trang 134

1.  Đoạn văn đề cập tới một vấn đề đang đặt ra cấp thiết trong đời sống.
2. Sử dụng có hiệu quả một hoặc nhiều thao tác nghị luận đã học.

Gợi ý: Tham khảo bài sau để viết đoạn văn dưới đây

Mỗi năm, có hơn 4,8 triệu tấn chất thải nhựa được đẩy ra ngoài biển và đại dương. Những chất thải nhựa này chủ yếu là túi nilon, bong bóng, nắp chai, bật lửa, nút nhựa tổng hợp từ quần áo... Cụ thể, có khoảng 580.000 phế phẩm từ nhựa trôi nổi trên diện tích 1km vuông nước biển và con số này đang ngày một tăng lên theo cấp số nhân. Nếu vào năm 1960, số lượng nhựa được phát hiện trong bụng của các loài chim biển chỉ khoảng 5% thì vào năm 2010, con số này đã tăng lên tới 80%. Rác thải từ nhựa đặc biệt nguy hiểm đối với sự sống của các sinh vật biển. Các sinh vật này không phân biệt được đâu là thức ăn, đâu là rác thải từ nhựa như túi nilon, chai lọ, ... nên chúng ăn các loại phế phẩm này và nhanh chóng bị các chất độc trong nhựa giết chết. Do đó, tất cả hãy cùng hành động để bảo vệ môi trường chỉ bằng những việc làm thường ngày:

- Mang theo làn đi chợ.

- Sử dụng túi giấy thay vì túi nilon.

- Không sử dụng ống hút.

- Chuyển sang sử dụng nước uống trong chai thuỷ tinh thay vì nước trong chai nhựa.

- Phân loại rác và để rác đúng nơi quy định.

Các em có thể tham khảo thêm bài giảng Các thao tác nghị luận để chuẩn bị bài tốt hơn trước khi đến lớp.

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.