Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức Bài 18: Vương quốc Chăm-pa và vùng đất Nam Bộ từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI

a) Diễn biến cơ bản về chính trị

Năm 988, một quý tộc người Chăm đã lập ra Vương triều Vi-giay-a, mở ra một thời kì phát triển mới của Vương quốc Chăm-pa.

Kinh đô được chuyển về Vi-giay-a (còn gọi là Đồ Bàn hay Chà Bàn, thuộc An Nhơn, Bình Định ngày nay).

Hình 1. Cổng thành Đồ Bàn (An Nhơn, Bình Định ngày nay)

Hình 2. Lược đồ Vương quốc Chăm-pa từ thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI

Bảng khái quát tình hình chính trị của Vương quốc Chăm-pa

b) Tình hình kinh tế, văn hóa

- Tình hình kinh tế

- Nông nghiệp giữ vai trò chủ yếu trong hoạt động kinh tế của người Chăm. Họ tiếp tục phát triển kĩ thuật đào kênh, làm thủy lợi….

- Hoạt động khai thác và trao đổi, buôn bán các mặt hàng lâm – thổ sản rất phát triển.

- Đánh bắt cá là một nghề quan trọng của cư dân Chăm-pa, được phát triển từ trước

- Thương nghiệp đường biển phát triển mạnh mẽ, nhiều hải cảng được mở rộng như: Đại Chiêm (Quảng Nam), hoặc xây dựng mới như Tân Châu (Thị Nại ở Bình Định)…

- Hoạt động thủ công nghiệp tiếp tục phát triển, nhất là sản xuất gốm, dệt vải, chế tác đồ trang sức, đóng thuyền, … với nhiều lò gốm nổi tiếng như: Gò Sành, Trường Cửu, Gò Cây Me (Bình Định), ...

Hình 3. Bình tì bà men nâu của Chăm-pa

- Tình hình văn hóa

+ Tôn giáo - tín ngưỡng

• Hin đu giáo là tôn giáo có vị trí quan trọng nhất của Chăm-pa, trong đó chủ yếu là thờ thần Si-va.
• Phật giáo tiếp tục phát triển.
• Tín ngưỡng phồn thực được phổ biến rộng rãi trong nhân dân

+ Chữ viết

• Chữ Chăm được cải tiến và hoàn thiện.

+ Kiến trúc - điêu khắc

• Nổi tiếng nhất thời kì này là các đền tháp được xây dựng bằng gạch nung và trang trí phù điêu,… như cụm đền tháp Dương Long (Bình Định), Po-na-ga (Khánh Hòa), Po-klong Ga-rai (Ninh Thuận), ...
• Ca múa nhạc phát triển, sử dụng nhiều đạo cụ như trống, kèn,…

Hình 4. Tháp Po-klong Ga-rai được xây dựng vào khoảng cuối thế kỉ XIII - đầu thế kỉ XIV

Hình 5. Phù điêu nữ thần Sa-ra-va-ti - thể hiện kiến trúc tinh xảo và đời sống tinh thần phong phú của người Chăm

a) Diễn biến cơ bản về chính trị

- Sau khi Vương quốc Phù Nam sụp đổ (đầu thế kỉ VII), vùng đất Nam Bộ trên danh nghĩa đặt dưới sự cai trị của nước Chân Lạp (Campuchia). Tuy nhiên, trên thực tế, triều đình Ăng-co hầu như không thể quản lí được vùng đất này, việc cai trị vùng đất Nam Bộ buộc phải giao cho những người thuộc dòng dõi vua Phù Nam.

- Khoảng cuối thế kỉ XIV, Chân Lạp phải lo đối phó với các cuộc tấn công của quân Xiêm, do đó càng không có khả năng kiểm soát trực tiếp vùng đất Nam Bộ.

b) Tình hình kinh tế và văn hóa

- Tình hình kinh tế

• Canh tác lúa nước kết hợp với chăn nuôi gia súc, gia cầm, đánh bắt thủy sản.
• Làm các nghề thủ công và buôn bán nhỏ.
• Thương nghiệp không còn phát triển như thời kì Phù Nam.

- Tình hình văn hóa

• Ảnh hưởng của văn minh Ăng-co ở vùng đất Nam Bộ không đậm nét. Người dân vẫn giữ truyền thống văn hóa thời Phù Nam, đồng thời dần tiếp thu ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc.
• Hin-đu giáo, Phật giáo và các tín ngưỡng dân gian… tiếp tục được duy trì trong đời sống văn hóa của cư dân.
• Đời sống vật chất và tinh thần phản ánh một nền văn hóa bình dân.

Câu 1: Em hãy trình bày tình hình chính trị của Vương quốc Chăm-pa trong giao đoạn từ năm 988 đến năm 1220.

Hướng dẫn giải

Tình hình chính trị của Vương quốc Chăm-pa trong giao đoạn từ năm 988 đến năm 1220 có một số nét chính như sau:

- Tình hình Chăm-pa gặp nhiều khó khăn ở trong nước, phải tiến hành các cuộc chiến tranh với Chân Lạp cũng như giải quyết xung đột với Đại Việt ở phía bắc.

- Năm 1069, vua Chăm-pa cắt ba châu là Bố Chính, Địa Lý (Quảng Bình) và Ma Linh (phía bắc tỉnh Quảng Trị) cho Đại Việt.

- “Cuộc chiến tranh Một trăm năm” (khoảng 1113 - 1220), khiến Chăm-pa hai lần bị Chân Lạp chiếm đóng.

Câu 2: Nêu những nét đặc biệt trong kiến trúc điêu khắc của Vương quốc Chăm-pa?

Hướng dẫn giải

Kiến trúc và điêu khắc của Vương quốc Chăm-pa nổi tiếng nhất với các đền tháp được xây dựng bằng gạch nung và trang trí phù điêu,… như cụm đền tháp Dương Long (Bình Định), Po-na-ga (Khánh Hòa), Po-klong Ga-rai (Ninh Thuận), ...

Qua bài giảng ở trên, giúp các em học sinh:

- Nêu được những diễn biến cơ bản về chính trị của Vương quốc Chăm-pa, vùng đất Nam Bộ từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI.

- Trình bày được những nét chính về kinh tế, văn hoá của Vương quốc Chăm-pa, vùng đất Nam Bộ từ đấu thế kỉ X đến đấu thế kỉ XVI.

Để củng cố bài học xin mời các em cùng làm Bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức Chương 7 Bài 18 để kiểm tra xem mình đã nắm được nội dung bài học hay chưa.

• Câu 1:

  Vương triều Vi-giay-a được thành lập vào năm nào?

  • A. Năm 998
  • B. Năm 988
  • C. Năm 989
  • D. Năm 898

• Câu 2:

  Từ cuối thế kỉ XIV - năm 1471 tình hình Vương triều Vi-giay-a như thế nào?

  • A. Bị thu hẹp nhiều phần và chia thành nhiều tiểu quốc khác nhau.
  • B. Vương triều Chăm-pa thoát khỏi ách đô hộ của Chân Lạp, củng cố chính quyền, mở rộng và thống nhất lãnh thổ, ...
  • C. Phát triển huy hoàng
  • D. Lâm vào khủng hoảng, suy yếu rồi sụp đổ.

• Câu 3:

  Nền kinh tế nào giữ vai trò chủ yếu trong hoạt động kinh tế của người Chăm?

  • A. Nông nghiệp
  • B. Thương nghiệp
  • C. Thủ công nghiệp
  • D. Tất cả đều đúng

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức và nắm vững hơn về bài học này nhé!

Bên cạnh đó các em có thể xem phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức Chương 7 Bài 18 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Câu hỏi mục 1a trang 92 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Câu hỏi 1 trang 93 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Câu hỏi 2 trang 93 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Câu hỏi mục 2a trang 94 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Câu hỏi mục 2b trang 94 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Luyện tập 1a trang 94 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Luyện tập 1b trang 94 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Luyện tập 2 trang 94 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Vận dụng trang 94 SGK Lịch sử và Địa lí 7 Kết nối tri thức - KNTT

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử và Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!